Wikipedia:Prinsipio

Benvegnesti inte ła Wikipedia Vèneta

L'ençiclopedia lìbara
andove tuti i połe cołaborar.

Serca inte łe 69 287 voxe, stae scriveste da 36 525 cołaboradori. Version mòbiłe Version stàndar

Co 69 287 voxe en łéngua Vèneta
e 36 525 utense notae

• Come notarse
• Portałi temàdeghi
• Guida
• Jùtame
• Ciàcołe

• 
  Istòria
  Guera de Morea

  Ła Guera de Morea ła xe sta conbatesta intrà el 1684 e el 1699 in Morea (el Pełoponexo de ancó), inte el Mar Exeo e in Dalmasia intrà la Republega Veneta e l'Inpero Otoman. La xe sta la setima de le oto guere conbateste intrà ła Venesia e i turchi, e ła ga vedesto ła ùltema espansion teritoriałe de ła Repùblega Vèneta, che a ła fin de ła guera, col Tratà de Karlowitz, la ga guadagnà ła Morea e calche toco de la Dalmàsia.
  Inte el 1683 xera s-ciopà na nova guera intrà l'Austria e i otomani, e un grando exèrsito turco el ga metesto l'asedio a Viena, ma el xe sta batesto da na Liga Santa tra połachi, austriaghi e todeschi, i cuałi, comandà dal re de Połònia Jan Sobieski, i ga sconvixesto e fato scanpar el exèrsito che asediava. Ełora i venesiani i ga pensà de profitar de sto momento, inte el cual i otomani i xera in crixi, par reconcuistar i teritori de l'Exeo e de ła Dalmasia, perdesti inte łe guere presedenti.
  
  Lexi la voxe...

  Cervantes Jáuregui

  

  Cervantes Jáuregui

• 
  Teritòrio
  Monte Paxùbio

  El Monte Paxùbio el xe un alto acròcoro de łe Prealpi Vènete, postà intrà ła provincia de Vicensa e ła provinsa de Trento. A sud e a est el casca xo inte łe val Łeogra e val Poxina, che łe xe visentine, e a ovest e a nord nord-est el ga ła Vałarsa e ła Val Teragnoło, che łe xe trentine. El Paso de ła Borcoła ło łiga ai Altipiani, el Paso Xomo al monte Novegno e el Pian de łe Fugase al Sengio Alto.
  Ła parte de sora del monte ła xe un altopian tajà da diversi vałoni, coi punti pi alti che xe el Roite (2148 m), el Pałòn (2232 m) e l'Incudine (2114 m), tuti in riga da nord a sud. Da sta cadena prinsipałe se destaca altre rame: cueła de ła Sima dei Forni Alti (2023 m) che ła va verso el Paso Xomo e chełi altri che i va verso al monte Xenevri, ai Soj Bianchi, al monte Bisorte e al Col Santo, tuti sora i domiła metri.
  
  Lexi ła vóxe...

  imàzene del dia

  

  Cervantes Jáuregui

• 
  Informàtega
  Navegadore web

  El navegador web o web browser (o pì senplegamente browser

  /ˈbraʊzə(r)/

  , che en inglexo significaria "sfojadore", ma inte ła so acesion informàtega signifegaria navegadore) en informadega, el xe na aplicasion che el consente a l'utente de ver e torse da on lato documenti de ipertesto, de solito scrivesti en HTML, e ła riprodusion de file multimediałi, scrivendo sol servidor, che el xe a dispoxision so el World Wide Web (la rete global che la se poxa so internet), so na rete locałe o sol steso computer, andove el browser el xe in execusion, e da che l'altro lato łe funsionalità de client par el protocoło HTTP, che regoła el descargamento de łe risorse dai server web partendo dal so indiriso URL;
  Intrà i navegadori pì doparai par computer, a difarensa de chełi par rełoji intełijenti e tełefunini ghe xe: Google Chrome, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Microsoft Edge (vegnuo fora co Windows 10), Safari, Opera e Maxthon.
  
  Lexi ła voxe...

  imàzene del dia

  

  Cervantes Jáuregui

Lo savéito che?

Federico Faggin (Vicensa, 1° disenbre del 1941) el xe on informàtego e inventor vèneto naturałixà statunitense. El xe considerà el pare de el microchip, che el ga inventà inte i ani setanta.

Gràsie a eło ghe xe i conputer moderni: el so procesor 4004 el xe stà soło che el scumìsio de ła rivolusion targada Intel. El gà fato sta scoverta inte ła Merica, andove che el ghea laorà on mùcio de ani. Pò el xe stà premià da ła Comision Eoropea par el so laoro e el ga difarenti lauree Ad Honorem pa' èsar on pioniero de l'informadega.

Dopo na esperiensa drento de ła Intel, Faggin el se ga fato na dita faxesta a mexura par eło, ła Zilog.

Lexi ła voxe...

On provèrbio a ócio

Cò che 'l omo xe pien de vin el te parla anca in latin

On testo a ócio

“ Iesus, 1533, adì 4 septembrio. In Veniexia. Considerando la presente vita esser breve et sotto posta a varij et subitanei pericoli di morte, perhò cadauno proveder doveria talmente et ordinar li fatti soi, che, venendoli alcuna egritudine, più presto atendi a varir il corpo et a curar l’anima soa di peccati commessi, in li qualli siamo in questo mondo pieni et invilupati, ma chi più et chi mancho, e non convenir alhora contaminarsi in ordinar li fatti soi, et far il suo testamento per man di nodaro, qual mal si pol far hessendo dalla egritudine agravato. Et ben che le leze nostre habbi provisto alla succession, è bon ordinar chiaro el voler suo et ultima voluntà, ancora che mal siano exequite a le fiate; et questo adiviene a quelli che non hanno figlioli legiptimi, come Io per mia iniqua sorte son de quelli; et tante mie fatiche et opere per mi composte convien andar in man aliene! Per tanto, Io Marin Sanudo fo de miss. Lunardo dil confin di San Jacomo de Lorio, per la Dio gratia san dilla mente e dil corpo, fazo il mio testamento di mia man propria; et questo è il quinto testamento ho fatto, qualli tutti li altri ho straziati, et questo darò in man di nodaro, presenti testimonij, aziò, sequita la mia morte, quando alla Divina bontà piacerà, come è il consueto, lo lievi in publicha forma aziò li mei Comessarij adimpischa (che Dio el voglia) quanto qui sotto ordinarò. „

Marin Sanudo, Testamento de Marin Sanudo

26 de zugno del 2024

Uncó i ze 368 ani

Inte el ndar de ła seconda spedision sol Streto dei Dardanełi, ła flota de ła Repùblega de Venèsia, comandà da l'amerajo Lorenso Marseło (che el morarà in bataja), ła concuista a l'Inpero Otoman łe ìzołe de Lemno e Tenedo

Uncó i ze 205 ani

Ła vien brevetada ła bisicleta

Uncó i ze 27 ani

El vien fora inte el Regno Unio el primo vołume de Harry Potter

Uncó i ze 9 ani

I Stati Unii i ligałiza i maridauro intrà persone de l'isteso seso in tuti i 50 Stati

Ócio!: Premetindo che ła łéngua vèneta no ła ga oncora on stàndar bel-ché definio e che ła ga de consevensa pì de na variante, par capirse tuti mejo e réndar i artìcułi de Wikipèdia na cołesion de conceti ai cuałi tuti i połe farghe ingreso, se ga fato-sù de łe convension de scritura che, tegnendo fede a ła Grafia Vèneta Internasionałe Moderna, łe rende ła ensiclopedia pì omozènea.

• Vuto partesipar? Lezi i regołaminti de fondamento de ła nostra ensiclopedia, e rispeta ła wikiquette; notarse ze consejà ma no obligatorio.
• Vuto provar? Lezi come scrìvar na voxe.
• Gheto bezogno de on juto? Varda łe istrusion o fa na domanda al sporteło informasion.
• Vuto entrar inte ła nostra comunità? Lezi el nostro periòdego e varda i cati virtuałi dei Wikipediani.
• Vuto un spàsio Web? Descuerzi come métare Wikipedia sol to sito (agràtis!).
• Jùtene scrìvare łe voze che tute łe Wikipedie łe gavarìa da ver.
• Cosa ghene penseo de Wikipedia? Scrivìvine el vostro parer

[[Ajuto:Ajuto |Juto]]

[[Juto:Convension de scritura |Convension de scritura]]

[[Juto:FAQ |FAQ]]

[[Juto:Glosario |Gaƚepin tècnego del Wikipedian]]

.

Wikipedia e i so projeti fradeƚi multiłengua: