Wikipedia:Prinsipio

Benvegnesti inte ła Wikipedia Vèneta

L'ençiclopedia lìbara
andove tuti i połe cołaborar.

Serca inte łe 69 367 voxe, stae scriveste da 37 576 cołaboradori. Version mòbiłe Version stàndar

Co 69 367 voxe en łéngua Vèneta
e 37 576 utense notae

• Come notarse
• Portałi temàdeghi
• Guida
• Jùtame
• Ciàcołe

• 
  Istòria
  Guera de Morea

  Ła Guera de Morea ła xe sta conbatesta intrà el 1684 e el 1699 in Morea (el Pełoponexo de ancó), inte el Mar Exeo e in Dalmasia intrà la Republega Veneta e l'Inpero Otoman. La xe sta la setima de le oto guere conbateste intrà ła Venesia e i turchi, e ła ga vedesto ła ùltema espansion teritoriałe de ła Repùblega Vèneta, che a ła fin de ła guera, col Tratà de Karlowitz, la ga guadagnà ła Morea e calche toco de la Dalmàsia.
  Inte el 1683 xera s-ciopà na nova guera intrà l'Austria e i otomani, e un grando exèrsito turco el ga metesto l'asedio a Viena, ma el xe sta batesto da na Liga Santa tra połachi, austriaghi e todeschi, i cuałi, comandà dal re de Połònia Jan Sobieski, i ga sconvixesto e fato scanpar el exèrsito che asediava. Ełora i venesiani i ga pensà de profitar de sto momento, inte el cual i otomani i xera in crixi, par reconcuistar i teritori de l'Exeo e de ła Dalmasia, perdesti inte łe guere presedenti.
  
  Lexi la voxe...

  Cervantes Jáuregui

  

  Cervantes Jáuregui

• 
  Teritòrio
  Monte Paxùbio

  El Monte Paxùbio el xe un alto acròcoro de łe Prealpi Vènete, postà intrà ła provincia de Vicensa e ła provinsa de Trento. A sud e a est el casca xo inte łe val Łeogra e val Poxina, che łe xe visentine, e a ovest e a nord nord-est el ga ła Vałarsa e ła Val Teragnoło, che łe xe trentine. El Paso de ła Borcoła ło łiga ai Altipiani, el Paso Xomo al monte Novegno e el Pian de łe Fugase al Sengio Alto.
  Ła parte de sora del monte ła xe un altopian tajà da diversi vałoni, coi punti pi alti che xe el Roite (2148 m), el Pałòn (2232 m) e l'Incudine (2114 m), tuti in riga da nord a sud. Da sta cadena prinsipałe se destaca altre rame: cueła de ła Sima dei Forni Alti (2023 m) che ła va verso el Paso Xomo e chełi altri che i va verso al monte Xenevri, ai Soj Bianchi, al monte Bisorte e al Col Santo, tuti sora i domiła metri.
  
  Lexi ła vóxe...

  imàzene del dia

  

  Cervantes Jáuregui

• 
  Informàtega
  Navegadore web

  El navegador web o web browser (o pì senplegamente browser /ˈbraʊzə(r)/, che en inglexo significaria "sfojadore", ma inte ła so acesion informàtega signifegaria navegadore) en informadega, el xe na aplicasion che el consente a l'utente de ver e torse da on lato documenti de ipertesto, de solito scrivesti en HTML, e ła riprodusion de file multimediałi, scrivendo sol servidor, che el xe a dispoxision so el World Wide Web (la rete global che la se poxa so internet), so na rete locałe o sol steso computer, andove el browser el xe in execusion, e da che l'altro lato łe funsionalità de client par el protocoło HTTP, che regoła el descargamento de łe risorse dai server web partendo dal so indiriso URL;
  Intrà i navegadori pì doparai par computer, a difarensa de chełi par rełoji intełijenti e tełefunini ghe xe: Google Chrome, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Microsoft Edge (vegnuo fora co Windows 10), Safari, Opera e Maxthon.
  
  Lexi ła voxe...

  imàzene del dia

  

  Cervantes Jáuregui

Lo savéito che?

El bacałà a ła visentina (o a ła Vixentina) el xe el piato "nasionałe" de Vicensa. Cofà par scomisiar, se ghe tien da preçixar che no el xe el baccalà italian, che el xe el pese Gadus morhua soto sałe, ma el isteso pese sicà al vento: on stocafiso. Lja tradision ła vołe che inte el 1432 el capitan venesian Piero Querini el gapie faxesto on naufrajo so l'ìxoła de Rost, inte łe Lofoten, in Norveja. Da łà el gavaria portà xo in Vèneto sto stocafiso, che el xera, tra l'altro, on magnar econòmego, pien de proteine e che el se podeva conservar par tanto tenpo.

Lexi ła voxe...

On provèrbio a ócio

Amor, pansa e tose no i se pol scondare.

On testo a ócio

“ Petin e Petee xe ‘ndai a nosee. Petin ghe n’ha cata’ un sachetin, Petee piene e scarsee. Eora Petin ghe dise a Petee: “Petee, dame un fia’ dee to nosee, ti che te ghe n’ha piene e scarsee”. E Petee dise “No”. “Eora mi ciamo ‘l baston. Baston, bastona Petee, che no me da’ un fia’ dee so nosee, anca se el ghe n’ha piene e scarsee”. E ‘l baston dise “No”. „

Anonimo, Petìn e Petèe

18 de disenbre del 2024

Vicensa

ła ze meta de turismo culturałe par el so patrimònio artìstego e ła ze stada declarada Patrimònio de l'umanità par łe tante òpare architetòneghe de Pałàdio

Trevizo

el ze el caołogo de ła Marca Trevizana, tera che da l'alta età de mezo ła ze famoza par ła richesa culturałe e econòmega.

Trevizo:Pałaso dei Trezento in Piasa dei Siori

Ócio!: Premetindo che ła łéngua vèneta no ła ga oncora on stàndar bel-ché definio e che ła ga de consevensa pì de na variante, par capirse tuti mejo e réndar i artìcułi de Wikipèdia na cołesion de conceti ai cuałi tuti i połe farghe ingreso, se ga fato-sù de łe convension de scritura che, tegnendo fede a ła Grafia Vèneta Internasionałe Moderna, łe rende ła ensiclopedia pì omozènea.

• Vuto partesipar? Lezi i regołaminti de fondamento de ła nostra ensiclopedia, e rispeta ła wikiquette; notarse ze consejà ma no obligatorio.
• Vuto provar? Lezi come scrìvar na voxe.
• Gheto bezogno de on juto? Varda łe istrusion o fa na domanda al sporteło informasion.
• Vuto entrar inte ła nostra comunità? Lezi el nostro periòdego e varda i cati virtuałi dei Wikipediani.
• Vuto un spàsio Web? Descuerzi come métare Wikipedia sol to sito (agràtis!).
• Jùtene scrìvare łe voze che tute łe Wikipedie łe gavarìa da ver.
• Cosa ghene penseo de Wikipedia? Scrivìvine el vostro parer

Juto Convension de scritura FAQ Gaƚepin tècnego del Wikipedian

.

Wikipedia e i so projeti fradeƚi multiłengua: