Gànbia
1 034 822
El Gànbia el xe un Stato de l'Africa Ocidental.
El confina solo col Senegal a nord, est e sud.
El xe bagnà da l’Oceano Atlantego a ovest.
Na vecia colonia inglexe, el ga vù l’indipendenza inte el 1965 e la cavedal xe Banjul.
Zeografia[canbia | canbia el còdaxe]
El Gànbia el xe un Stato picenin.
El Gànbia no el xe mai pi largo de 48 km.
El va drio al corso del fiume omonimo.
Storia[canbia | canbia el còdaxe]
|
Par savèrghene de pì, vardarse ła voxe Storia del Gànbia. |
Antighità[canbia | canbia el còdaxe]
El Gànbia l'è inportante parché el se cata al confin de le culture sudaniche e quele guineane.
L’area longo el fiume Gànbia ancò ocupá dal Gànbia l’è stá sempre divisa tra le popolasion wolof che vegnea dal nord, e quele mandinka che vegnea dal sud.
I portoghexi i xe rivá chi in tel 1455 e i ga costruio dei porti par el marcá co la popolasion locale e par rifornir le navi che ndaa a le Indie.
I inglexi i xe rivá inte el 1816 e i ga costruio on forte su l’isola de Banjul. En tel 1894, i inglexi i a trasformá el teritorio in protetorato lungo tuto el fiume Gànbia fin a 20 km nord the Basse-Santa Su.
Indipendensa[canbia | canbia el còdaxe]
El 18 fevraro 1965, el Gànbia l’è deventá indipendente e David Jawara l’è stá nominá primo ministro. Cinque ani pi tardi, el paexe l’è deventá na repùblega e Jawara el so primo presidente. En tel 1981, Jawara el ga subio on colpo de Stato. Le trupe senegalexi le xe vegnue a jutarlo, ma el ga dovù acetar la federasion col Senegal, formando el SeneGànbia.
Inte el 1995, Yahya Jammeh el sa tolto el poder co on colpo de Stato.
La federasion l’è durá fin al 1999.
Popolasion[canbia | canbia el còdaxe]
El 64% de i Gànbiani i vive ne le zone rurali.
Etnie[canbia | canbia el còdaxe]
Par la so storia de pasagi de varie popolasion, el paexe el ga tanti grupi etnici.
El grupo pi grosso i xe i mandinga, dopo se cata fula, wolof, jola, serere e serahule.
Religione[canbia | canbia el còdaxe]
El 90% de la popolasion xe musulmana.
I cristiani xe el 6%, e quei che segue le religioni tradisionali xe el 4%.
Léngue[canbia | canbia el còdaxe]
En Gànbia se parla inglexe.
El francexe l’è capio da la majoria de la popolasion. Se parla anca el mandingo e el wolof.
Economia[canbia | canbia el còdaxe]
La majoria de la popolasion la vive de agricoltura.
El teren rente del fiume el xe fertile e el parmete coltivasion de arachidi, mais, manioca.
La pesca la se pràtega sul fiume e in tel Oceano.
Lo sfrutamento de le poche foreste el parmete l’esportasion de legni pregiati.
La zente che laora ne l’industria la xe pocheta.
Fotografie[canbia | canbia el còdaxe]
Na spiagia in Gambia
El fiume Gambia
Case longo el fiume
Vita in Gambia
Buteleti noda rente de Lamin Lodge
Un marcá
Na moschea a Serrekunda
L'aeroporto internazional de Yundum
.svg){kind=small}
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Gànbia
el detien schemi gràfeghi so
| Controło de autorità | VIAF (EN) 137123352 · ISNI (EN) 0000 0001 2165 9101 · LCCN (EN) n50022374 · GND (DE) 4019197-7 · BNF (FR) cb119959968 (data) · NDL (EN, JA) 00562222 · WorldCat Identities (EN) n50-022374 |
|---|