Cao Verdo

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
Cao Verdo
República de Cabo Verde (pt) Cànbia el vałor in Wikidata
Bandiera Stema
Bandiera Stema
Someja
someja satełitar in disenbre


InoCântico da Liberdade (1996) Cànbia el vałor in Wikidata


Bomò«Paz, Trabalho, Pátria» Cànbia el vałor in Wikidata
EpònemoPenisola di Capo Verde (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Pozision

Map

15°18′N 23°42′W / 15.3°N 23.7°W15.3; -23.7Coordinae: 15°18′N 23°42′W / 15.3°N 23.7°W15.3; -23.7

ContinenteAfrica

Capitałe  Praia Cànbia el vałor in Wikidata
Popołasion
Totałe555 988 (2020) Cànbia el vałor in Wikidata
9 600 (2017)
Densità137,86 hab./km²
Demònemocaoverdiana, caoverdiane, caoverdiani, caoverdian   Edit this at Wikidata
Idiomaportoghezo
creoło caoverdian Cànbia el vałor in Wikidata
Speransa de vita72,798 (2016) Cànbia el vałor in Wikidata
0,199 (2015)
Taso de suicìdio11,3 (2016) Cànbia el vałor in Wikidata
0,3 (2015)
Putełi no scołarizai14 273 (2015) Cànbia el vałor in Wikidata
379 (2014)
Zeografia
Parte dePaesi africani di lingua ufficiale portoghese (it) Traduzi e Africa Osidentałe Cànbia el vałor in Wikidata
Àrea4 033 km² Cànbia el vałor in Wikidata
Bagnà daOsèano Atlàntego Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì altoPico de Fogo (2 829 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì basoPedra de Lume salt ponds (en) Traduzi (−30 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Rente a
nisun vałore Cànbia el vałor in Wikidata
Dati istòreghi
Prima mesion documentadaRepublic of the Cape Verde Islands (en) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Dì festivo
Organizasion pułìtega
Forma de goernorepùblega parlamentària Cànbia el vałor in Wikidata
Òrgano lejislativoAsenblea Nasionałe Cànbia el vałor in Wikidata
Presidente de Cao Verdo Cànbia el vałor in WikidataJosé Maria Neves (it) Traduzi (9 de novenbre del 2021) Cànbia el vałor in Wikidata
Primo Ministro de Cao Verdo Cànbia el vałor in WikidataUlisses Correia e Silva (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Màsema autorità zudisiałeSupremo Tribunal de Justiça (en) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Ìndaze de Democrasia

7.65/10

   

Menbro de
Economia
PIL nomenałe2 091 741 774 $ (2021) Cànbia el vałor in Wikidata
Persentuałe IVA15 % Cànbia el vałor in Wikidata
Ìndaze de desviłupamento oman0,662[10] Cànbia el vałor in Wikidata (2021[10] Cànbia el vałor in Wikidata)
Monedaescudo caoverdian Cànbia el vałor in Wikidata
Banca sentrałeBanca de Cao Verdo Cànbia el vałor in Wikidata
Coefisente de Gini

42.4/100

   

Còdazi de identifegasion
ISO 3166-1CV Cànbia el vałor in Wikidata CPV Cànbia el vałor in Wikidata 132 Cànbia el vałor in Wikidata
Còdaze de matricołasionCV Cànbia el vałor in Wikidata
Fuzo oràrio
Domìnio de primo liveło.cv
Prefiso tełefònego+238 Cànbia el vałor in Wikidata
Tełèfono d'emerzensa
Preza ełètrega
Istòrego

Sito webgoverno.cv Cànbia el vałor in Wikidata

















































MusicBrainz: 41d328a3-01da-35c2-b26e-69c56d7121d1


Cao Verdo o Cao Verde, el cuało nome ufisałe el ze Repùblega de Cao Verdo, (in portogheze: República de Cabo Verde[15][16]) el ze un Stato sovran insułar de l'Àfrica, situà inte el osèano Atlàntego, pì concretamente inte el arsipèłago volcànego macaronèzego de Cao Verdo, davanti de łe coste senegaleze, che consta de dieze ìzołe volcàneghe co na superfise terestre conbinada de prosimadamente 4.033 chiłòmetri cuadri[17] (1.557 mìlie cuadre[18]). Ste ìzołe łe se cata intrà i 600 e i 850 chiłòmetri (intrà 320 e 460 mìlie nàuteghe) verso òvest de Cap-Vert, situà inte el ponto pì osidentałe de l'Àfrica continentałe. Le ìzołe de Cao Verdo łe forma parte de ła ecorejon de ła Macaronèzia, insieme co łe Azore, łe Ìzołe Canàrie, Madèira e łe Ìzołe Selvàdeghe. La so forma de goerno ła ze ła repùblega semipresidensiałista.

El arsipèłago de Cao Verdo el zera stà dezabità finmente al XV sècoło[19][20][21], co che i esploradori portoghezi i ła ghea descuerta inte el 1456 co ła consevente cołonizasion de łe ìzołe[22], stabiłendo cusita el primo stansiamento eoropeo inte i tròpeghi[23]. Par via che łe ìzołe de Cao Verdo łe zera pozisionae in na ubicasion convegnente par portar vanti un roło inte el comèrcio de s-ciavi inte el Atlàntego, Cao Verdo el se ghea evolvesto economicamente pròspero durante dei secołi XVI e XVII, atraendo a comercianti, corsari e pirai.

Ła so economia ła se ghea reduzesto inte el XIX sècoło par via de ła sopresion de ła trata de s-ciavi inte l'Atlàntego[24], e tanti dei so abitanti i zera emigrai durante de sto perìodo. Sensa dubi, Cao Verdo el se ghea recuperà economicamente in forma guałiva co che el zera drio convertirse inte un inportante sentro comerciałe e un ùtile ponto de fermada inte łe prinsipałi rote marìtime p. 332. . Inte el 1951, Cao Verdo el se ghea incorporà cofà un departemento de oltramar del Portogało. El teritòrio el se ghea mantegnesto fora de ła guera cołoniałe portogheza, parò i so abitanti i ghea presionà par ła indipendensa totałe reprezentai dal Partio African par ła Indipendensa de Guinea e Cao Verdo, che par de pì el dimandava na union pułìtega co ła Guinea Portogheza continentałe. Cao Verdo e Guinea-Bissau i se ghea indipendizà da separai inte el 5 de lujo del 1975[25].

Dopo de ła so indipendensa, Cao Verdo el se ghea mantegnesto soto un rezime sociałista de partio ùgnoło finmente al 1990[26], co che el zera pasà al multipartidismo. Da chel momento, ła nasion ła ga consołidà na sòłida democrasia reprezentativa e ła se ga mantegnesto cofà uno dei paezi pì desviłupai e lìbari de Àfrica, anca se el fa fronte a consideràbiłi ostàcułi rełasionai co na constante sechesa[27]. Co poche reserve naturałi, ła so economia in desviłupo ła ze prinsipalmente orientada ai servisi, co un atension cresente inte i confronti del turismo e de l'investimento stragnero. Drio cheło che dize el censo del 2021, el ga na popołasion de 483.628 abitanti, ła majoransa de eredità africana e eoropea mista e predomenantemente de rełijon catòlega romana[28], l'85% de ła popołasion inte el 2010[29], propietà che ła spècia el pasà cołoniałe del dominio portogheze. Existe na inportante comunità de ła diàspora caoverdiana in tuto el mondo, specialmente inte i Stati Unii e Portogało, che ła sorpasa in nùmero ai abitanti de łe ìzołe. Cao Verdo el ze un sta menbro de ła Union Africana.

De contesto iberòfono, ła so łéngua ufisałe ła ze el portogheze e el paeze el ze menbro de ła Comunità de Paezi de Łéngua Portogheza[30][31].

Zeografia[canbia | canbia el còdaxe]

Par savèrghene de pì, vardarse ła voxe Zeografia de Cao Verde.

Cao Verdo el xe on arcipełago de nove ìzołe de orìzane vulcànega.
Le ìzołe de Cao Verde le se cata pròpio andove che i alizei[32], i se divide. On grupo de ìzołe le se cata soravento (Santo Antão, São Vicente, Santa Luzia, São Nicolau, Ilha do Sal, Boa Vista); e n’altro sotovento (Maio, Santiago, Fogo, Brava).

El clima el ze tropicale seco, co frecuenti perìodi de sechesa.

Storia[canbia | canbia el còdaxe]

Par savèrghene de pì, vardarse ła voxe Storia de Cao Verde.

Antighità[canbia | canbia el còdaxe]

El capitan venesian Alvise Cadamosto [33] el ze rivà a l’arcipelago de Cao Verde in tel 1456. No ghera abitanti so le ìzołe, ma se pensa che i pescatori da le coste de l’Africa ndazese là de tanto in tanto. La citá de Ribeira Grande [34] la vegnea fondada sie ani pi tardi.
Co el tempo, le ìzołe ie diventá el punto de partensa de le navi che portaa i s-ciavi in Amèrica.

Indipendensa[canbia | canbia el còdaxe]

El Cao Verde xe diventá indipendente in tel 1975 e xera a l’inisio uniò co la Guinea Bissau. En tel 1980, dopo che in Guinea Bissau ghe fu un colpo de stato, el Cao Verde sa meso par conto suo.
Le prime elesion democràteghe ie stá inte el 1991, e Carlos Wahnon Veiga del Movimento par la Democracia, xe diventá Primo Ministro.

Popolasion[canbia | canbia el còdaxe]

Etnie[canbia | canbia el còdaxe]

La popolasion atuale xe la disendente de grupi che vegnea dal Senegal e portoghexi.
Dopo secoli de matrimoni misti, el popolo de Cao Verde xe na realtà unica in tuta l’Africa

Religion[canbia | canbia el còdaxe]

La quasi totalitá de la popolasion segue la cexa catolega, ghe picoli grupi de protestanti.

Economia[canbia | canbia el còdaxe]

Le ìzołe no le sa mai svilupá masa parchè la sicitá no la ga mai parmeso lo svilupo de n’economia locale de susistenza.

Curiositá[canbia | canbia el còdaxe]

El nome de Cao Verde vien dal Cao Verde, region del Senegal. I primi abitanti africani de le ìzołe i vegnea da sta region e i sa portá drio el nome.

Gałeria de someje[canbia | canbia el còdaxe]

Varda anca[canbia | canbia el còdaxe]

Notasion[canbia | canbia el còdaxe]

  1. URL de refarensa: https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Africa/CABO-VERDE. Data de consultasion: 23 de otobre del 2022. Tipo di riferimento: official member page. Sostiene il qualificatore: data del scumìsio.
  2. URL de refarensa: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
  3. URL de refarensa: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editor: Organizasion par ła Proibision de łe Arme Chìmeghe. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
  4. URL de refarensa: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
  5. URL de refarensa: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Data de consultasion: 21 de lujo del 2020.
  6. URL de refarensa: https://public.wmo.int/en/members/cabo-verde. Data de consultasion: 26 de majo del 2020.
  7. URL de refarensa: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
  8. URL de refarensa: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consultasion: 16 de marso del 2024. Pajina: 8. Sostiene il qualificatore: data del scumìsio.
  9. URL de refarensa: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD. Editor: Banca Mondiałe. Data de consultasion: 26 de agosto del 2023.
  10. 10,0 10,1 voze de refarensahdr.undp.org.
  11. voze de refarensaitu.int.
  12. 12,0 12,1 voze de refarensaitu.int.
  13. voze de refarensaiec.ch.
  14. voze de refarensaiec.ch.
  15. Tanya Basu, Cape Verde Gets New Name: 5 Things to Know About How Maps Change, in National Geographic, 12 December 2013.
  16. (PT) Cabo Verde põe fim à tradução da sua designação oficial, Panapress, 31 October 2013.
  17. The Peace Corps Welcomes You to Cape Verde (PDF), Peace Corps, April 2006. This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  18. Tanya Basu, Cape Verde Gets New Name: 5 Things to Know About How Maps Change, in National Geographic, 12 December 2013.
  19. (EN) Cabo Verde – Cultural lifebritannica.com.
    «Although there is no conclusive evidence that the islands were inhabited before the arrival of the Portuguese, cases may be made for visits by Phoenicians, Moors, and Africans in previous centuries.».
  20. Cape Verde, Country on the West Coast of Africa | South African History Onlinesahistory.org.za.
    «The early settlement in Cape Verde by Arab and African fishermen has only been related through oral history, and remains a part of the mythological stories of origin of the archipelago. It is generally agreed that the Islands where [sic] uninhabited when the Portuguese first landed in 1456.».
  21. Cape Verdeans and Cape Verdean Americans, 1870–1940, in Immigrants in American History: Arrival, Adaptation, and Integration, Volume 1, ABC-CLIO Publisher, 2013.
    «Although Cape Verdean folklore includes stories of landings by Arab and African fishermen prior to the sighting of the archipelago by Portuguese navigators in the mid-fifteenth century, most historians concur that it was uninhabited when the Portuguese began to settle there.».
  22. Carta regia (royal letter) of 19 September 1462
  23. Cape Verde background note . United States Department of State (July 2008).
  24. Cape Verde background note . United States Department of State (July 2008).
  25. Cape Verde background note . United States Department of State (July 2008).
  26. Cape Verde background note . United States Department of State (July 2008).
  27. (PT) Pior seca dos últimos anos em Cabo Verde, in Deutsche Welle, 8 de noviembre de 2017.
  28. RTP (Radio y Televisión de Portugal) - População residente em Cabo Verde caiu para 483.628 habitantesrtp.pt, 6 de agosto de 2021.
  29. State.gov, State.gov, 14 September 2007.
  30. Comunidad de Países de Lengua Portuguesa, Estados miembros.
  31. Constituição da República de Cabo Verde (PDF)ihl-databases.icrc.org.
  32. venti che vien da le Amèriche[Fonte nesesària]
  33. Venexia 1432 – 18 lujo 1488
  34. ancò Cidade Velha


Altri projeti[canbia | canbia el còdaxe]


Linganbi foresti[canbia | canbia el còdaxe]






Controło de autoritàVIAF (EN123091922 · ISNI (EN0000 0001 2173 3041 · GND (DE4029617-9 · BNF (FRcb120220877 (data) · NLA (EN36750003 · NDL (ENJA00575579 · WorldCat Identities (EN123091922
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Cao_Verdo&oldid=1168349"