Ciad

Ciad
Motto: Unità - Łavoro - Progreso
Informasion
Nome par intiero:	Republica del Ciad
Nome ufisiałe:	Jumhuriyat Tashad'
Łéngoa uficiałe:	Fransexe, Arabo
Cavedal:	N'Djamena  (594 000 ab. / 1996)
Polìtega
Governo:	Republica
Capo de stato:	Idriss Déby
Capo de governo:	Djimrangar Dadnadji
Indipendensa:	dała Fransa, 11 de agosto 1960
Ingreso a l'ONU:	20 de setenbre 1960
Area
Totale:	1 284 000 km²
Pos. nel mondo:	20°
% delle acque:	1,9 %
Popolasion
Totałe:	9 826 419 ab.  (2006)
Pos. nel mondo:	82°
Densità:	7,2 ab./km²
Giografia
Continente:	Africa
Fuxo oràrio:	UTC +1
Economia
Vałuta:	Franco CFA
Varie
TLD:	.td
Prefiso tełef.:	+235
Ino nasionałe:	La Tchadienne
Festa nasionałe:

Ła Republica del Ciad (en arabo تشاد Tšad; en fransexe République du Tchad) el xe on Stato de ł'Africa Sentrałe che el confina a nord co ła Łibia, a est col Sudan, a sudovest col Camerun e ła Nigeria, a Ovest col Niger e a sud co ła Republica Sentrafricana. El xe vasto 1 284 000 km² e el ga 'na popołasion de 9.826.419 abitanti par 'na densità de 7,2 ab/km². Ła cavedal ła xe N'Djamena, łe łéngoe ofisiałi łe xe el Fransexe e Arabo, ma se parla pì de sento łengoe difarenti.

Storia

Par saverghene de pì, varda ła pajina Storia del Ciad.

Da i ricatamente archeologici se sa che ghe jera varie popołasion in stà zona zà dal setimo secoło vanti Cristo. 'ntel 1000 d.C., i kanem gha fondà el so inpero che funsionea controłando łe rote carovaniere. Co ła desertificasion de el nord del paexe, vari grupi s'à spostà e ła region gha perso ła so importansa, anca se l'è rimasta na zona inportante par el controło de łe carovane de marcanti arabi o berberi. I francexi gha anetù el Ciad a ła so cołonia de l'Africa Equatoriałe 'ntel 1920, fin a l'indipendensa del 1960. El primo presidente l'è stà François Tombalbaye, un cristian del sud. Ła so politica l'à creà del risentimento tra i musulmani del nord e l'è sciopà ła prima guera civile 'ntel 1965. 'Ntel 1979, i ribełi łi xe entrà 'nte ła cavedal e gha scomizià na guera tra de łori. Hissène Habré gha vinto sta guera interna e l'è diventà el novo presidente del paexe. 'Ntel 1990, Idriss Déby s'a tolto el poder co on colpo de stato. Ancò el paexe vive 'nte l'incertesa. Soldai ribełi vol ciapar el controło del paexe, ma łe trupe de Déby xe stà bone de mantegner el controło de ła cavedal.

Giografia

Par saverghene de pì, varda ła pajina Giografia del Ciad.

El paexe se pol dividar en tri rejoni giografeghe: 'ntel nord se cata el Deserto del Sahara, a sud del deserto gh'e na strisia semidesertega de savana saheliana, al sud ghe xe pianure fertili e verdi, ciamade savana sudanica. El Lago Chad xe el secondo lago africano par estension, anca se questa ła cambia de vari km² soto l'influenza de łe piove. Ła montagna pì alta se cata nte ła catena del Tibesti (3 414 metri).

Economia

El Ciad xe considerà ła quinta nasion pì poareta del mondo. El 80% de ła popolasion vive soto el livel de poertà. No ghe xe investimenti stranieri, trane i campi petrolifiri nte ła region de Dobà, 'ntel sud. El coton, che l'jera coltivà par l'esportasion, gha perso tereno par colpa de le guere civili. Łe infrastuture no łi xe stà svilupà. In Ciad ghe soło 14 000 tełefoni fisi.

Popolasion

On quarto de ła popolasion vive 'nte i sentri urbani (N'Djamena, Sarh, Moundou, Abéché and Doba). Ghe xe pì de duzento grupi etnici e se parla pì de sento łengoe difarenti. El arabo ciadiano xe ła łengoa franca. I pì importanti grupi łi xe i sara al sud e i toubous al nord.

Religione

I 54% de i ciadiani xe islamici, 20% catołighi, 14% protestanti, e el resto segue łe reijon tradisionałi.