UNESCO
 UNESCO | |||||
|
|||||
_in_Spring.jpg) | |||||
| Descursasion | UNESCO  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Tipo | ajensia de l'ONU organizasion internasionałe organizasion intergoernativa | ||||
| Fondasion | 16 novenbre 1945 | ||||
| Sede | Fransa | ||||
| Sede legałe | World Heritage Centre e Parixe | ||||
| Łéngua | inglezo, spagnoło, fransezo, ruso, àrabo e cinezo | ||||
| Presidente | Audrey Azoulay (2017–) | ||||
| Grupo | Organizasion de łe Nasion Unie | ||||
| Indùstria | organizasion internasionałe goernativa o no goernativa | ||||
| Iscrivesti | 193 (2019) | ||||
| Sito ufisiałe | |||||
       | |||||
L’Organizasion Culturałe Sientìfega e par l'Educasion de łe Nasion Unie scursà in UNESCO, acrònemo de l'ingleze United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization pronunsa /uˈnɛsko/ o /uˈnesko/[1]) ła ze na ajensia spesałizada de łe Nasion Unie creada col fin[2] de prómovar ła paze e ła conprension intrà łe nasion co l'istrusion, ła siensa, ła cultura, ła comunegasion e l'informasion promovendo "el rispeto universałe par ła zustìsia, par el stato de derito e par i deriti umani e łe libartà fondamentałi"[3] łe cuałe łe vien definie e aclarae da ła Declarasion universałe dei deriti umani.
Fondada durante ła Confarensa dei Ministri Liai de l'Educasion (CAME), ła so Costitusion ła ze stada firmada el 16 de novenbre del 1945 e entrada in vigor el 24 de novenbre del 1946[4], dopo ła ratìfega da parte de vinti Stati.
Storia[canbia | canbia el còdaxe]
L'UNESCO el ze sta organizà inte el 6 de novenbre del 1945 e el 24 de novenbre del 1946, inte ła Confarensa dei Ministri Liai de l'Educasion (CAME). Sto grupo de Ministri de l'Educasion dei Stati Liai contro al Nasismo el se ghea catà par ła prima volta a Londra inte el 1942, inte el mezo de ła seconda guera mondiałe.
Za dal 1942 se ghea manifestà intrà i ministri eoropei, e par inisiativa de ła Gran Bretagna, ła ezijensa de ła creasion de un organismo sovranasionałe bon de spàndar ła cultura de ła paze, de ła democrasia e de l'uguajansa intrà ómani che el se saria garia gavesto da laorar so cuestion intełetuałi inte el dopoguera. Cuazi suito se ga vesto ła idea de far-su na organizasion internasionałe de rełevansa globłle.[5]
Inte ła Confarensa del 1943 el ze sta scrivesto el testo[6] de l'Ato de Costitusion de l'UNESCO, che el vien firmà el 16 de novenbre del 1945 e entrà in vigor el 4 de novenbre del 1946, dopo de ratìfeghe de vinti Stati: Arabia Saudia, Austràlia, Braziłe, Cànada, Cecoslovàchia, Cina, Danemarca, Ezito, Fransa, Gresia, India, Lìbano, Mèsego, Norveza, Nova Zełanda, Regno Unio, Repùblega Dominicana, Stati Unii de l'Amèrica, Sudàfrica e Turchia.
L'Itàlia ła ze stada ametesta inte el 8 de novenbre 1947 a l'unanimità inte ła seconda sesion de ła Confarensa Zenerałe fata in Sità del Mèsego. "Amision parfesionada poco dopo, el 27 de zenaro del 1948, col deposto a Londra de l'instrumento de ratìfega de l'Ato de costitusion de l'Organizasion da parte del Goerno Italian. Sto reconosimento el ga vesto el vałor morałe de un primo paso verso ła amision de ła Itàlia inte el ONU, amision che łe ghea in chel perìodo racuante dificultà. In Itàlia, na volta fata ezecutiva co Decreto presidensiałe del 12 de lulio del 1949 ła Convension de Londra so l'UNESCO, ła ze stada istituia ła Comision Nasionałe par l'Educasion, la Siensa e la Cultura co Decreto Interministeriałe de l'11 de febraro del 1950".[7]
Dopo de ła fin de ła seconda guera mondiałe, tanti Stati i ga ciapà decizion, par cuestion ligae a ła pułìtega interiora e ai fati internasionałi, de no partesipar altro a l'UNESCO, tante de łe cuałe łe ze ritornae e che atualmente oncora łe ghe fa parte. Ła Ajensia Spesałiada de łe Nasion Unie par ła Educasion, ła Siensa e el Sviłupo ła conta uncó 195 Stati Menbri e 11 Menbri Asociativi.[8]
Quei de l’UNESCO i fa na lista del patrimonio de l'umanità. Lì i sa mesi d'acordo su tanti posti che par la storia, la cultura e par la natura val la pena de tendarghe n'ocio par far in maniera che i posa godarseli i nostri fioi e i nostri neodi. In altre e grose parole la conservasion e la sicuresa l'è importante par la comunità del mondo.
L’UNESCO la gà anbasadori.
El dodaxe de otobre del 2017 i Stati Unii i ga dichiarà che i va fora da l'organixasion par via de serte poxision del UNESCO rełative al stato israelian e a ła Pałestina.
Diretori[canbia | canbia el còdaxe]
Julian Huxley (1946 - 1948)
Jaime Torres Bodet (1948 - 1952)
John Wilkinson Taylor (1952 - 1953)- Luther Evans (1958)
Vittorino Veronese (1958 - 1961)
René Maheu (1961 - 1974)
Amadou-Mahtar M'Bow (1974 - 1987)
Federico Mayor (1987 - 1999)
Kōichirō Matsuura (1999 - 2009)
Irina Bokova (2009 - 2017)- Audrey Azoulay (2017 - atuałe)
Varda anca[canbia | canbia el còdaxe]
Notasion[canbia | canbia el còdaxe]
- ↑ Luciano Canepari, UNESCO, in Il DiPI – Dizionario di pronuncia italiana (Disionàrio de pronunsa italiana')', Zanichelli, 2009, ISBN 978-88-08-10511-0.
- ↑ UNESCO at a glance inte el sito de l'UNESCO
- ↑ Ato Costitutivo de l'UNESCO in inglezoportal.unesco.org. entrada il 15 ottobre 2019 (archivià dal URL orizenałe il 29 marzo 2019).
- ↑ Il 16 novembre del 1946 nasceva l'Unesco, storia dell'organizzazione | Sky TG24tg24.sky.it. entrada il 26 de majo 2019.
- ↑ Archivio dell'UNESCO in inglese
- ↑ Il testoportal.unesco.org. entrada il 15 ottobre 2019 (archivià dal URL orizenałe il 29 marzo 2019).
- ↑ Sintesi Storica Archivià il 28 ottobre 2014 Data inte l'URL no conbazante: 28 de otobre 2014 in Internet Archive. sul sito della CNI UNESCO
- ↑ Stati Membri sul Sito dell'UNESCO
Altri projeti[canbia | canbia el còdaxe]
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so UNESCO
el detien schemi gràfeghi so
Linganbi foresti[canbia | canbia el còdaxe]
- (inglezo) Sito ufisałeen.unesco.org. Sconosesta: inglezo (juto)
- (FR) Sito ufisałefr.unesco.org.
- (ES) Sito ufisałees.unesco.org.
- (RU) Sito ufisałeru.unesco.org.
- (AR) Sito ufisałear.unesco.org.
- (cinezo) Sito ufisałezh.unesco.org. Sconosesta: cinezo (juto)
- UNESCO / unescoFrench / UNESCO en español / unescoRussian / UNESCO Arabic (canale ufisałe)YouTube.
- UNESCOTreccani.it – Enciclopedie on line, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana.
- Angelo Tamborra, UNESCO, in Ençiclopedia Italiana, II Appendice, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1949.
- Valier Marisetta Paronetto, UNESCO, in Ençiclopedia Italiana, III Appendice, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1961.
- UNESCO, in Ençiclopedia Italiana, V Appendice, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1995.
- UNESCO, in Disionàrio de istòria, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 2010.
- (IT, DE, FR) UNESCOhls-dhs-dss.ch, Disionàrio stòrego de ła Svìsara.
- (EN) UNESCOEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.
- Opere di UNESCOLiber Liber.
- Opere di UNESCOopenMLOL, Horizons Unlimited srl.
- (EN) Opere di UNESCOOpen Library, Internet Archive.
- Eventi organizzati da United Nations Educational Scientific and Cultural Organization / The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization / UNESCORadioRadicale.it, Radio Radicale.
- (EN) UNESCOGitHub.
- Sito ufisiałe de l’UNESCO
- Sito dei patrimoni de l’umanità Archivià il 5 de aprile 2002 in Internet Archive.
| Controło de autorità | VIAF (EN) 139500314 · ISNI (EN) 0000 0004 0452 3255 · LCCN (EN) n79054523 · GND (DE) 2023755-8 · BNF (FR) cb11865674b (data) · BNE (ES) XX129211 (data) · ULAN (EN) 500218573 · NLA (EN) 35561043 · BAV ADV10171123 · NDL (EN, JA) 00288564 · WorldCat Identities (EN) n79-054523 |
|---|