Sità del Vategan

Sità del Vategan

Civitas Vaticana (la)
Bandiera Stema
Ino	Inno e Marcia Pontificale
Bomò	«nisun vałore»
Epònemo	colle Vaticano (it)
Pozision
41°54′14.4″N 12°27′10.8″E41°54′14.4″N, 12°27′10.8″E
Continente	Europa
Enclave in	Roma e Itàłia
Capitałe	No declarada
Popołasion
Totałe	764 (2023)
Densità	1 559,18 hab./km²
Demònemo	vategana, vategane, vategani, vategan
Idioma	italian franseze latin
Zeografia
Àrea	0,49 km²
Ponto pì alto	colle Vaticano (it) (77 m)
Ponto pì baso	Piasa San Piero (33 m)
Rente a	Itàłia   Union Eoropea (1957–)
Dati istòreghi
Prima mesion documentada	Stato Pontefiso
Dì festivo	13 de marso
Organizasion pułìtega
Forma de goerno	teocrasia, monarchìa ełetiva, monarchìa asołuta, absolute theocratic monarchy (en) e monarchia costitusionałe
Òrgano ezecutivo	Goernador del Stato Vaticano
Òrgano lejislativo	Pontificia commissione per lo Stato de ła Sità del Vategan (it)
Papa	Papa Francesco (13 de marso del 2013)
Presidente de ła Comision Pontefisa de Stato de ła Sità del Vategan	Fernando Vérgez Alzaga (it)
Menbro de	Union Postałe Universałe, Interpol e Union Internasionałe de Tełecomunicasion
Economia
Speza pùblega	235 000 000  (2010 )
Moneda	euro
Còdazi de identifegasion
ISO 3166-1	VA VAT 336
Còdaze postałe	00120
Còdaze de matricołasion	V
Fuzo oràrio	Ora de l'Eoropa Sentrałe UTC+1 Eoropa/Vategan
Domìnio de primo liveło	.va
Prefiso tełefònego	+39 e +379
Tełèfono d'emerzensa	112
Premi (2004)  Premio Ig Nobel (it)
Istòrego
← Stato Pontefiso
Sito web	vaticanstate.va

El Stato de Sità del Vatican (in łatin. Status Civitatis Vaticanæ) el xe un Stato de ła Eoropa meridional.
El xe na enclave rento l'Itàlia e el confina soło co Roma.

Zeografia

L'è grando soło che 0,44 km².
L'è el Stato pi ceo del mondo.

El teritorio vatican vero e propio l'è fato da:

• Piasa San Piero, normalmente parò gestìa da ła połisìa itałiana
• ła Baxìłica de San Piero
• el quartier aministrativo (a nord), indove che se cata el giornal, ła Banca, i Muxei Vaticani, ła Farmasìa e el Pronto Socorso
• i famuxi Giardini Vaticani (sud, sud-est). I òcupa quaxi du tersi del teritorio de ła Sità e i se slarga su par el Cołe Vatican, onde che se cata ła stasion feroviaria, el Tribunal Statałe, el Goernatorato (sede del Goernador), i ufici aministrativi de Radio Vaticana, el Seminario Etiòpico, l'Eliporto, vari pałasi, parchéji e benxinari del Stato pi ceo del mondo.

El Vatican, oltre a ła só superfice el ga in gestion de łe parte de teritorio formalmente italian ma in realtà fora da ła lexe itałiana: łe cusì-ciamàe xone estrateritoriałi.

Storia

Co ła conquista de Roma jera stà desfà el Stato de ła Céxa e donca el Papa el jera sóto ła lexe itałiana e no'l gavarìa pi avùo ła łibartà de asion come cao de ła Céxa.

El Vatican l'è stà fondà l' 11 de febraro del 1929 col Tratato de Lateran, firmà intrà l'Itàlia e ła Santa Sede, o sia el Papa visto come ente giurìdico internasionałe.
El Vatican, donca, el xe stà creà e dà in goerno al Papa, come cao de ła Ceza Catòłica e quindi l'è int'un çerto senso subordenà a ła Céxa.

Zeografia połitega

Ła Sità del Vatican ła xe na Monarchìa Asołuta Teocràtica Ełetiva.
El xe ła sede del Papa e de ła Céxa Catòłica.

In baxe a ła "Lexe Fondamentałe" , modernixà motu proprio inte el 2001, el Papa el ga tuti tri i poteri lejislativo, executivo e giudisiaro. L'è o sia un Re asołuto; anca staltre Comision che ło juta inte el goerno łe vien nominàe da eło.
D'altra parte el Papa stéso el va al poter dopo èser stà votà dai Cardinałi riunìi in Conclave.

El Goernador de Sità del Vatican el va drio i afari interni del Stato Papałe.
El Segretario de Stato el se òcupa dei afari èsteri.

Ła protesion del Papa e dei confini l'è in man a łe famoxe Guardie Svìsere.
Ła Gendarmeria Vaticana ła xe incargà de łe normałi atività de połisia e sicurésa.

Demografìa

El Vatican el ga groso modo 900 abitanti.
Ła demografìa de ła Sità del Vatican ła ga da vegner vałutà in modo particołar parché ła xe regołà da leji speciałi. Ła citadinansa e ła rexidensa vaticane łe xe tenporane e łe dura soło finché se vive rento el Stato. I fiułi del personal làico che vive senpre in Vatican i mantien ła citadinansa soło finché i xe minoreni, dopo i ła perde automaticamente e i ciapa queła itałiana.
El Vatican el xe l'ùnico Stato che par gestir ła sitadinansa el ga bixogno de un Tratato internasionałe co n'altro Stato.

Economìa

Łe entrade del Vatican łe vien dal turismo, da oferte dei fedełi e da investiminti bancari.
Łe richése artistiche, seben de vałor tanto alto, no łe xe robe che se pol vèndar fasilmente donca no łe cónta quaxi gnente dal pónto de vista efetivo.

Gałaria de łe someje

• 
  someja aerea da sud ovest
• 
  Jardini Vaticani e Pałaso de el Governadorà
• 
  Muzei Vaticani
• 
  guardie zvìsere

Varda anca

• Rełijon

Portałi:
• Portałe de Eoropa
|