Salta al contegnùo

Sità del Vategan

Pending
Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
Cheło che te ghè schcià el rimanda a sta voxe, parché el xe on so sinònemo o el vien esplegà cuà drento. rimandamento da Sità del Vatican


Sità del Vategan
Civitas Vaticana (la) Cànbia el vałor in Wikidata
Bandiera Stema
Bandiera Stema
Someja


InoInno e Marcia Pontificale Cànbia el vałor in Wikidata


Bomò«nisun vałore» Cànbia el vałor in Wikidata
Epònemocolle Vaticano (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Pozision

Map

41°54′14.4″N 12°27′10.8″E / 41.904°N 12.453°E41.904; 12.453Coordinae: 41°54′14.4″N 12°27′10.8″E / 41.904°N 12.453°E41.904; 12.453

ContinenteEuropa
Enclave inRoma e Itàłia Cànbia el vałor in Wikidata

CapitałeNo declarada Cànbia el vałor in Wikidata
Popołasion
Totałe764 (26 de zugno del 2023) Cànbia el vałor in Wikidata
146 (2018)
Densità1 559,18 hab./km²
Demònemovategana, vategane, vategani, vategan  Edit this at Wikidata
Idiomaitalian
franseze
latin Cànbia el vałor in Wikidata
Zeografia
Àrea0,49 km²[2] Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì altocolle Vaticano (it) Traduzi (77 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì basoPiasa San Piero (33 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Rente a
  Itàłia
  Union Eoropèa (1957–) Cànbia el vałor in Wikidata
Dati istòreghi
Prima mesion documentadaStato Pontefiso Cànbia el vałor in Wikidata
Dì festivo
Organizasion pułìtega
Forma de goernoteocrasia, monarchìa ełetiva, monarchìa asołuta, absolute theocratic monarchy (en) Traduzi e monarchia costitusionałe Cànbia el vałor in Wikidata
Òrgano ezecutivoGoernador del Stato Vaticano Cànbia el vałor in Wikidata
Òrgano lejislativoPontificia commissione per lo Stato de ła Sità del Vategan (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Papa Cànbia el vałor in WikidataPapa Francesco (13 de marso del 2013) Cànbia el vałor in Wikidata
Presidente de ła Comision Pontefisa de Stato de ła Sità del Vategan Cànbia el vałor in WikidataFernando Vérgez Alzaga (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Menbro de
Economia
Speza pùblega235 000 000 Cànbia el vałor in Wikidata (2010 Cànbia el vałor in Wikidata)
Monedaeuro Cànbia el vałor in Wikidata
Còdazi de identifegasion
ISO 3166-1VA Cànbia el vałor in Wikidata VAT Cànbia el vałor in Wikidata 336 Cànbia el vałor in Wikidata
Còdaze postałe00120 Cànbia el vałor in Wikidata
Còdaze de matricołasionV Cànbia el vałor in Wikidata
Fuzo oràrio
Domìnio de primo liveło.va
Prefiso tełefònego+39 e +379[6] Cànbia el vałor in Wikidata
Tełèfono d'emerzensa
Premi
Istòrego

Sito webvaticanstate.va Cànbia el vałor in Wikidata

Twitter: pontifex MusicBrainz: 289ea252-a5ae-3dbe-8857-c771a499df18


El Stato de Sità del Vatican (in łatin. Status Civitatis Vaticanæ) el xe un Stato de ła Eoropa meridional.
El xe na enclave rento l'Itàlia e el confina soło co Roma.

L'è grando soło che 0,44 km².
L'è el Stato pi ceo del mondo.

El teritorio vatican vero e propio l'è fato da:

  • Piasa San Piero, normalmente parò gestìa da ła połisìa itałiana
  • ła Baxìłica de San Piero
  • el quartier aministrativo (a nord), indove che se cata el giornal, ła Banca, i Muxei Vaticani, ła Farmasìa e el Pronto Socorso
  • i famuxi Giardini Vaticani[8] (sud, sud-est). I òcupa quaxi du tersi del teritorio de ła Sità e i se slarga su par el Cołe Vatican, onde che se cata ła stasion feroviaria, el Tribunal Statałe, el Goernatorato (sede del Goernador), i ufici aministrativi de Radio Vaticana, el Seminario Etiòpico, l'Eliporto, vari pałasi, parchéji e benxinari del Stato pi ceo del mondo.

El Vatican, oltre a ła só superfice el ga in gestion de łe parte de teritorio formalmente italian ma in realtà fora da ła lexe itałiana: łe cusì-ciamàe xone estrateritoriałi.

Co ła conquista de Roma jera stà desfà el Stato de ła Céxa e donca el Papa el jera sóto ła lexe itałiana e no'l gavarìa pi avùo ła łibartà de asion come cao de ła Céxa.

El Vatican l'è stà fondà l' 11 de febraro del 1929 col Tratato de Lateran, firmà intrà l'Itàlia e ła Santa Sede, o sia el Papa visto come ente giurìdico internasionałe[9].
El Vatican, donca, el xe stà creà e dà in goerno al Papa, come cao de ła Ceza Catòłica e quindi l'è int'un çerto senso subordenà a ła Céxa[10].

Zeografia połitega

[canbia | canbia el còdaxe]

Ła Sità del Vatican ła xe na Monarchìa Asołuta Teocràtica Ełetiva.
El xe ła sede del Papa[11] e de ła Céxa Catòłica.

In baxe a ła "Lexe Fondamentałe" [12], modernixà motu proprio inte el 2001, el Papa el ga tuti tri i poteri lejislativo, executivo e giudisiaro. L'è o sia un Re asołuto; anca staltre Comision che ło juta inte el goerno łe vien nominàe da eło.
D'altra parte el Papa stéso el va al poter dopo èser stà votà dai Cardinałi riunìi in Conclave.

El Goernador de Sità del Vatican[13] el va drio i afari interni del Stato Papałe.
El Segretario de Stato el se òcupa dei afari èsteri.

Ła protesion del Papa e dei confini l'è in man a łe famoxe Guardie Svìsere.
Ła Gendarmeria Vaticana ła xe incargà de łe normałi atività de połisia e sicurésa.

Demografìa

[canbia | canbia el còdaxe]

El Vatican el ga groso modo 900 abitanti.
Ła demografìa de ła Sità del Vatican ła ga da vegner vałutà in modo particołar parché ła xe regołà da leji speciałi. Ła citadinansa e ła rexidensa vaticane łe xe tenporane e łe dura soło finché se vive rento el Stato. I fiułi del personal làico che vive senpre in Vatican i mantien ła citadinansa soło finché i xe minoreni, dopo i ła perde automaticamente e i ciapa queła itałiana.
El Vatican el xe l'ùnico Stato che par gestir ła sitadinansa el ga bixogno de un Tratato internasionałe co n'altro Stato[14].

Łe entrade del Vatican łe vien dal turismo, da oferte dei fedełi e da investiminti bancari.
Łe richése artistiche, seben de vałor tanto alto, no łe xe robe che se pol vèndar fasilmente donca no łe cónta quaxi gnente dal pónto de vista efetivo.

Gałaria de łe someje

[canbia | canbia el còdaxe]
  1. Declarà da: Enciclopedia Treccani. ID Treccani EI: stato-della-citta-del-vaticano. Editor: Istituto dell'Enciclopedia Italiana. Łéngua de l'òpara o del nòme: italian. Data de publicasion: 1929. Autor: autori vari.
  2. URL di archivio: https://web.archive.org/web/20200603173403/https://books.google.com/books?id=ZpJXsBX_6uUC&q=vaticano#v=snippet&q=vaticano&f=false. Data de consultasion: 9 de zugno del 2023. Łéngua de l'òpara o del nòme: italian.
  3. URL de refarensa: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
  4. URL de refarensa: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editor: Interpol. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
  5. URL de refarensa: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
  6. URL de refarensa: https://www.itu.int/dms_pub/itu-t/opb/sp/T-SP-E.164D-11-2011-PDF-E.pdf.
  7. voze de refarensaitu.int.
  8. se pol vixitarli soło co un perméso de sogiorno speciałe (el pi curto del mondo: sol che sie ore) da domandar a l'Uficio Turismo e Pełegrini.
  9. considerà come n' organismo xa existente e col poter de far tratati internasionałi
  10. par exenpio no ghe xe mìa diplomàtici vaticani in senso stréto ma gh'è diplomàtici del Papa (Santa Sede) che i depende dal Papa come cao de ła Ceza anca se ciaramente i parla anca a nome del Vatican.
  11. el Papa de deso el xe Francesco
  12. come che vien ciamà ła Costitusion Vaticana
  13. el xe groso modo el corispondente de un Primo Ministro
  14. l'Itałia










Controło de autoritàVIAF (EN136038551 · LCCN (ENn80053295 · GND (DE4062404-3 · BNF (FRcb15336233z (data) · BNE (ESXX452469 (data) · BAV ADV11422104 · NDL (ENJA00560559 · WorldCat Identities (ENn80-053295


Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Sità_del_Vategan&oldid=1160056"