Euro
| Stati menbri de l'Eoro | |
 | |
| Creasion | 1º de zenaro 2002 |
|---|---|
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
L'Euro o Eoro el xe el scheo comun eoropea che, al dì de ancò da chel che se crede de sołito, ła vien doparà inte ła Xona de l'Euro xa dal 1° de xenaro del 1999, in sostitusion de łe monéde nasionałi. El equivoco el nase dal fato che oncora par tre ani da cheła data łe monéde nasionałi łe ga sevità a sircołar e èsar doparae.
Dal 1° de xenaro del 1999, defati, łe monede nasionałi łe xe deventàe gnente de pì che sotomultipli de l'Eoro dopo che jera stà fisà dei tasi de cambio fisi e irevocabiłi verso ła nóva moneda ùnica, l'Euro.
I tasi de canbio i jera stà fisài co un no senplice calcoło, ciapando a riferimento el vałor de ogni moneda rispeto al dołaro statunitènse co ła partesipasion del (ałora) ministro del texoro tałian Carlo Azeglio Ciampi.
Da chel momento in vanti, tute łe tranxasion finansiarie łe xe stà obligatoriamente in Euro, e i marcài finansiari i ga scumisià fisar i presi de borsa e i canbi monedari gavendo come unico riferimento l'Euro. Fin dal 1° xenaro 1999 jera legałe e posìbiłe de far ogni tranxasion in Euro (questo no'l escludeva de poder doparar i só sotomultipli nassionałi) e i Stati i gavéa ła posibiłità ma no l'obligo de ciapar qualsiasi inissiativa par favorir e pareciar l'entrada in sircołasion de l'Euro concretizà in forma fìxica, prevista par el 1° xenaro 2001.
La pi conpleta inersia dei vari goerni ła ga fato in maniera che el 1° xenaro del 2001 el publico el xe stà de fato sofegà soto ła sorpréxa dei nuvi schei. Tute łe categorie econòmeghe organizàe, inte el fratenpo, łe gaveva avuo modo de pareciarse co i nuvi listini e ciapar par el coło ła masa dixorganizada asołutamente no pronta. L'inpato psicołogico de védar i presi espresi coi novi vałori el ga fasiłità el zógo de chi che, metendo presi conpagni de prima (ma in Euro), el ga praticamente radopià i listini. Questo spiega tute łe sircołari che jirava favełando de "Grande Opportunita'" oferta da l'Euro, mentre che, a rigor de lojica, ła senplice introdusion de un nóvo sistema de calcoło ła gavarìa dovùo eser del tuto neutro.
A ogni modo, ła nóva moneda ła ga irevocabilmente ligà insieme le economie dei paixi partesipanti. Questo ga significà na stabiłizasion de l'inflasion e par conseguensa un liveło de costo dei schei (intarese) mai cusì baso in Italia. In sto modo qua i finansiamenti i ga scumisià a èser particołarmente convegnenti e parò l'ineficiensa struturałe del marcà italian in particołare ła ga in realtà favorìo enti finansiari e società imobiliari che i ga portà tuto a só profito el vantajo de l'Euro, e par converso a totałe scapito dei singołi consumatori. Insoma, i pi svantajài i xe comunque stai costreti a pagar el preso pi grando come che sucede in tuti i grandi stravolgimenti, co l'agravante de ła conivensa del sistema połitico
Visto da na prospetiva piasè a łóngo termine, se trata parò de n' avenimento epocałe e sensa altro de na grandìsima conquista par l'economia inte el só conpleso se se łasa da parte łe distorsion e i trasferiminti de rèdito da i poareti (dipendenti e pensionài) verso i siuri. Sora-de-tuto, ga ligà de forsa l'economia italiana co łe economie pi sviłupàe obligàndone a afrontar novi canpi produtivi e a abandonar łe produsion a alto contegnùo de manodopra par deventar, no sensa dołor e no in póco tenpo, na economia de ecełensa e servissi.
Dal pónto de vista tecnico de jestion monedaria, ła cołaborasion de łe banche sentrałi co ła BCE in ocaxion de l'introdusion de l'Euro ła xe stada estremamente sodisfasente. Portar in tuti i sportełi bancari na quantità cusì enorme de banconote e monede in tenpo parfeto e smaltir na quantità altretanto strabiłiante de moneda vecia ła xe stà sensa altro na grandìsima próva de eficiensa e organixassion, motivo de vanto par tuta ła UE.
Aseto Istitussionałe
[canbia | canbia el còdaxe]Le banche nassionałi łe ga conferìo tute łe só sovranità al nóvo organismo creà par jestir ła połitica monedaria comun. Łe banche nassionałi, in canpo monetario, łe xe deventàe insoma senplisemente agensìe periferiche e executive e de controło de decixion ciapàe da ła B.C.E. (Banca Centrale Europea). I goernadori de łe diverse banche nassionałi, insieme ai òrgani comunitari, i partèsipa a ła jestion de ła BCE e a ła nomina del Presidente Executivo, che el gode de gran independensa e autonomìa.
Conpito istitussionałe de ła BCE el xe de garantir e protèjer ła stabiłità e el poder de "aquisto" de l'Euro, e no de altro come par exenpio de łe połitiche macro-economeghe. La BCE ła xe stretamente tegnùa a rispetar i só conpiti istitussionałi, che i vien regołai in detajo e i xe sojeti a controło jurisdisionałe da parte de ła Corte de Justisia Europea.
Cołegamenti forèsti
[canbia | canbia el còdaxe]
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so euro
el detien schemi gràfeghi so
| Controło de autorità | LCCN (EN) sh98003388 · GND (DE) 4408931-4 · BNF (FR) cb13338634m (data) · NDL (EN, JA) 00576420 |
|---|