Łetònia
rimandamento da Letònia| Łetònia | |||
| (LV) Latvijas Republika (ET) Läti Vabariik (FR) République de Lettonie | |||
| |||
 | |||
| Dati aministradivi | |||
|---|---|---|---|
| Nome conpleto | Repùblica de Łetonia | ||
| Nome ufisiałe | (LV) Latvija | ||
| Łéngue ufisiałi | Léngua lètone | ||
| Cavedałe | Riga | ||
| Pułìtega | |||
| Forma de goerno | Repùblica parlamentar | ||
| Cao de Goerno | Laimdota Straujuma | ||
| Entrada inte el ONU | 17 de setenbre 1991 | ||
| Entrada inte ła UE | 1° de majo 2004 | ||
| Superfise Totale | 64 589km² | ||
| % de łe àcue | 1,5 | ||
| Popołasion | |||
| Viventi | 1 909 000 (1º de disenbre 2019) | ||
| Taso de fertiłità | 1,52 (2014) | ||
| Xiografia | |||
| Continente | Europa | ||
| Confini | |||
| Fuxo orario | UTC +2 | ||
| Economia | |||
| Valuta | euro | ||
| ISU | 0,82 (2014) | ||
| Vàrie | |||
| Còdaxi ISO 3166 | LV, LVA, 428 | ||
| TLD | .lv | ||
| Prefiso tełefònego | +371 | ||
| Sigla targa automobiłìstega | LV | ||
| Ino nasionałe | Dievs, svētī Latviju | ||
| Festa nasionałe | 18 de novenbre | ||
| Carte interative | |||
 | |||
| Sito istitusionałe | |||
 | |||
Ła Łetonia, ufisialmente Repùblica de Łetonia (en łèton Latvijas Republika) ła xe un paéxe situà inte l'Eoropa setentrional.
Ła confina a nord co l'Estonia [1], a òvest co ła Rusia [2], a sud-ost co ła Biełorusia [3], a sud co ła Łituania [4] e a òvest ła xe bagnà dal Mar Bàltico.
Zeografia fìxica[canbia | canbia el còdaxe]
Ła ga na superfisie de 64 589 km².
Ła xe conpresdésta intra i 55°40' e i 58°05' de łatitùdene nord e i 20°58' e 28°14' de łonxitùdene est, rivolxesta su ła banda oriental del Mar Bàltico.
Morfołogìa[canbia | canbia el còdaxe]
El teritorio el xe formà da pian trocà da cołine che no łe pasa i 300 m de altessa.
El punto pi ełevà del paéxe el xe el Gaizina kalns, che eò riva ai 311 m de levatésa.
Idrografìa[canbia | canbia el còdaxe]
El paéxe el xe bagnà dal Mar Bàltico, ła łónga costa (531 km) ła xe prevałenteménte sabióxa e no ła ga ìxołe.
L'ełeménto caraterixante del łitorał łèton el xe el Gólfo de Riga o Baia de Riga, (in łèton Rīgas Jūras līcis[5]. L'àrea intrigada dal gólfo ła xe de 18 000 km² e ła fondésa màsima ła xe de 54 m.
El fiume prinsipal el xe ła Daugava[6].
Altri fiumi che i córe su teritorio łèton i xe: Gauja, Venta, Lielupe, Abava, Quellinor.
Ghe xe pi de 3000 łaghi, de orìxen jasal.
Anbienti naturałi[canbia | canbia el còdaxe]
El 40% de ła superfise de ła Łetonia ła xe boscóxa. Se cata anca xone de tórbiera e de pałude.
Istòria[canbia | canbia el còdaxe]
Ła Łetonia ła xe costituìa da quatro rejon tradisionałi: Curlandia (Kurzeme), Łivonia (Vidzeme), Semigałia (Zemgale) e Łatgałia (Latgale).
Zeografia połitega[canbia | canbia el còdaxe]
Ła Łetonia ła xe na repùblica parlamentàr.
L'atuałe primo ministro l'é Laimdota Straujuma mentre ł'atuałe prexidénte de ła repùblega el xe Raimonds Vējonis[7].
Ła cavedal ła xe Riga.
Demografia[canbia | canbia el còdaxe]
Ła Łetonia ła ga 2 254 653 de abitanti (2010).
Etnìe[canbia | canbia el còdaxe]
Ła Łetonia ła ga ła sévente conpoxision etnega[8], in parsentuałi:
- 59,4% łètoni,
- 27,6% rusi,
- 3,6% biełorusi,
- 2,5% ucràini,
- 2,3% połachi,
- 1,3% łituani,
- 3,3% altri (ebrei, todéschi, èstoni, tàtari, e rom)
Rełijon[canbia | canbia el còdaxe]
Ła popołasion ła xe prinsipalménte de rełijon cristiana. El pi grando grupo el xe qûeło-łà łuterano (556 000[9]), co pi cee parsentuałi de catòłisi (430 405) e de ortodosi orientałi (350 000).
N'altra rełijon ła xe el dievturi [10], che el ga raixe stòreghe baxae su ła mitołogìa del perìodo pre-Cristian.
Inoltra in Łetonia ghe xe na comunità ebrea (9 883[11]) che ł xe prinsipalménte qûeło-ła che resta del perìodo soviètego. Ła comunità ebrea łètona ła xe stà anientada durante ła secónda guera mondiałe: secondo l'ùltimo censiménto ofisial inte el 1935 ła jera formada da 93 479 ebrei, sérca el 6,4% de ła popołasion total.
Łéngua[canbia | canbia el còdaxe]
Ła łéngua ofisial de ła Repùblica de Łetonia ła xe el łèton[12].
El ruso el xe in asołuto ła łéngua de minoransa pi prexente, parlada o capìa almanco da na bóna part de popołasion no rusa.
Ła łéngua łatgałiana ła xe difondésta inte ła Łatgałia[13].
Note[canbia | canbia el còdaxe]
- ↑ par 267 km
- ↑ par 217 km
- ↑ par 141 km
- ↑ par 453 km
- ↑ in èston Liivi Laht
- ↑ noto anca cofà Dvina Osidental
- ↑ che el ga sostituio Andris Bērziņš el 2015
- ↑ Cia Factbook, 2010
- ↑ par i dati del 2003
- ↑ in inglexe godkeepers
- ↑ dati del 2005
- ↑ Ła łéngua łèton, cofà el łituan e l'estinguést antigo prusian, l'apartien al grupo bàltico de ła faméja de łe łéngue indoeoropee
- ↑ ła major part dei łinguisti i consìdera el latgałian un diałeto de ła łéngua łètona
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg)
| Controło de autorità | VIAF (EN) 125422131 · ISNI (EN) 0000 0001 2151 8114 · LCCN (EN) n80150219 · GND (DE) 4074187-4 · NDL (EN, JA) 00569322 · WorldCat Identities (EN) n80-150219 |
|---|
