Łetònia

Łetònia
(LV) Latvijas Republika (ET) Läti Vabariik (FR) la République de Lettonie
Dati aministradivi
Nome conpleto	Repùblica de Łetonia
Nome ufisiałe	(LV) Latvija
Łéngue ufisiałi	Léngua lètone
Cavedałe	Riga
Pułìtega
Forma de goerno	Repùblica parlamentar
Cao de Goerno	Laimdota Straujuma
Entrada inte el ONU	17 de setenbre 1991
Entrada inte ła UE	1° de majo 2004
Superfise Totale	64 589km²
% de łe àcue	1,5
Popołasion
Viventi	1 909 000 (1º de diçenbre 2019)
Taso de fertiłità	1,52 (2014)
Xiografia
Continente	Europa
Confini	Biełorusia Estonia Łituania Rusia Svèsia
Fuxo orario	UTC +2
Economia
Valuta	euro
ISU	0,82 (2014)
Vàrie
Còdaxi ISO 3166	LV, LVA, 428
TLD	.lv
Prefiso tełefònego	+371
Sigla targa automobiłìstega	LV
Festa nasionałe	18 de novenbre
Carte interative
Sito istitusionałe

Ła Łetonia, ufisialmente Repùblica de Łetonia (en łèton Latvijas Republika) ła xe un paéxe situà inte l'Eoropa setentrional.
Ła confina a nord co l'Estonia , a òvest co ła Rusia , a sud-ost co ła Biełorusia , a sud co ła Łituania e a òvest ła xe bagnà dal Mar Bàltico.

Giografìa fìxica

Łetonia dal satèłite

Ła ga na superfisie de 64 589 km².

Ła xe conpresdésta intra i 55°40' e i 58°05' de łatitùdene nord e i 20°58' e 28°14' de łonxitùdene est, rivolxesta su ła banda oriental del Mar Bàltico.

Morfołogìa

El teritorio el xe formà da pian trocà da cołine che no łe pasa i 300 m de altessa.
El punto pi ełevà del paéxe el xe el Gaizina kalns, che eò riva ai 311 m de levatésa.

Idrografìa

El paéxe el xe bagnà dal Mar Bàltico, ła łónga costa (531 km) ła xe prevałenteménte sabióxa e no ła ga ìxołe.
L'ełeménto caraterixante del łitorał łèton el xe el Gólfo de Riga o Baia de Riga, (in łèton Rīgas Jūras līcis. L'àrea intrigada dal gólfo ła xe de 18 000 km² e ła fondésa màsima ła xe de 54 m.

El fiume prinsipal el xe ła Daugava.
Altri fiumi che i córe su teritorio łèton i xe: Gauja, Venta, Lielupe, Abava, Quellinor.

Ghe xe pi de 3000 łaghi, de orìxen jasal.

Anbienti naturałi

El 40% de ła superfise de ła Łetonia ła xe boscóxa. Se cata anca xone de tórbiera e de pałude.

Istòria

Ła Łetonia ła xe costituìa da quatro rejon tradisionałi: Curlandia (Kurzeme), Łivonia (Vidzeme), Semigałia (Zemgale) e Łatgałia (Latgale).

Giografia połitega

Ła Łetonia ła xe na repùblica parlamentàr.

L'atuałe primo ministro l'é Laimdota Straujuma mentre ł'atuałe prexidénte deła republica el xe Raimonds Vējonis.

Ła cavedal ła xe Riga.

Demografia

Ła Łetonia ła ga 2 254 653 de abitanti (2010).

Etnìe

Ła Łetonia ła ga ła sévente conpoxision etnega, in parsentuałi:

• 59,4% łètoni,
• 27,6% rusi,
• 3,6% biełorusi,
• 2,5% ucràini,
• 2,3% połachi,
• 1,3% łituani,
• 3,3% altri (ebrei, todéschi, èstoni, tàtari, e rom)

Fasada de la céxa dei Veci Credenti, Rēzekne, Łetonia

Rełijon

Ła popołasion ła xe prinsipalménte de rełijon cristiana. El pi grando grupo el xe qûeło-łà łuterano (556 000), co pi cee parsentuałi de catòłisi (430 405) e de ortodosi orientałi (350 000).

N'altra rełijon ła xe el dievturi , che el ga raixe stòreghe baxae su ła mitołogìa del perìodo pre-Cristian.

Inoltra in Łetonia ghe xe na comunità ebrea (9 883) che ł xe prinsipalménte qûeło-ła che resta del perìodo soviètego. Ła comunità ebrea łètona ła xe stà anientada durante ła secónda guera mondiałe: secondo l'ùltimo censiménto ofisial inte el 1935 ła jera formada da 93 479 ebrei, sérca el 6,4% de ła popołasion total.

Łéngua

Ła łéngua ofisial de ła Repùblica de Łetonia ła xe el łèton.

El ruso el xe in asołuto ła łéngua de minoransa pi prexente, parlada o capìa almanco da na bóna part de popołasion no rusa.
Ła łéngua łatgałiana ła xe difondésta inte ła Łatgałia.