Stati de l'Eoropa
.svg)
Ła sevente lista ła detien tute łe entità che łe entra anca in parte in racuante de łe vàrie definision comuni de l'Eoropa, zeogràfega e pułìtega.
Descrision
[canbia | canbia el còdaxe]L'asociasion de un Stato a una o pì organizasion de sorte pułìtega o econòmega internasionałe gavente sede inte l'Eoropa (cofà l'Union eoropea, el Consejo d'Eoropa, l'AELS, l'OCSE e ła CSI) no ła marca nesesariamente che un Stato el sìpia zeografegamente eoropeo; parimenti, l'apartegnensa a organizasion sportive internasionałi (cofà l'UEFA o ła COE), no ła ze ełemento signifegadivo a ła so partegnensa. No-ostante, ghe ze confuzion sora l'argomento.
Premetesto tuto, drio de ła major parte dei criteri adotai inte ła leteratura zeogràfega, i Stati eoropei e/o in parte eoropei i ze inte el totałe 50:
- 43 partegnenti esclusivamente a ła rejon zeogràfega eoropea (usualmente considerada un continente);
- ła Rùsia par motivi stòreghi e culturałi, ła ze anca sta cuà considerada un paeze eoropeo, anca se transcontinentałe e gavendo ła major parte del so teritòrio in Azia.
- La Turchia el ze un stato transcontinentałe el cuało teritòrio el se slonga par ła major parte in Azia e in menor-parte in Eoropa. Par razon stòreghe e pułìteghe el Paeze el ze ligà al continente eoropeo, el ze menbro dal 1949 del Consejo d'Eoropa e candidà ufisalmente a l'aderimento a l'Union eoropea.
- El Kazakistan el ze anca sto cuà un Stato transcontinentałe; el ze considarà un Paeze aziàtego par zeografia dal zeoschema de łe Nasion Unie. El Paeze el se slarga da l'Azia sentrałe a l'Eoropa orientałe ciapando drento inte el so teritòrio el fiume Ural, che zeneralmente el ze defìnio cofà confin convensionałe intrà Azia e Eoropa.
- L'Armènia, ła Zeorzia e l'Azerbaijan, o sia i tre Paezi transcaucàzeghi, i ze considerai aziàteghi in òtega zeogràfega, catàndose in parte de fora del confin convensionałe intrà Eoropa e Azia. Anca ła Comision statìstega de łe Nasion Unie, inte el so zeoschema, ła vede l'Armènia, ła Zeorza e l'Azerbaijan cofà Paezi aziàteghi[2]. Par razon stòreghe, pułìteghe, e culturałi sti trè Stati i ze ligai a l'Eoropa, i ze menbri del Consejo d'Eoropa, inte el cuało i ghe ze entrai parte inte el 1999 (ła Zeorza) e inte el 2001 (l'Azerbaijan e l'Armènia) e i entra inte ła pułìtega de visinà da parte de l'Union eoropea traverso el Partenarià orientałe.
- Cipro el partegnee zeografegamente a l'Azia, ma culturalmente a l'Eoropa. El ze menbro del Consejo d'Eoropa e de l'Union eoropea.
Inte el sevente lista no i ze includesti i Paezi che i ga un reconosimento ufisałe limità.
Lista detegnente Stati considarai eoropei par razon zeogràfeghe, stòreghe, culturałi e pułìteghe:
- Rùsia
- Cipro
- Turchia
- Kazakistan
- Zeorzia
- Armènia
- Azerbaijan
In coa a ła lista i ze reportai:
- i teritori eoropei che no i gode de indipendensa, ma i partégne a altri Stati, o sia:
- i Teritori Britàneghi d'Oltremare eoropei e łe dipendense de ła Corona Britànega eoropee;
- łe nasion costitutive zeografegamente americane del Regno de Danemarca e del Regno dei Paezi Bazi;
- i Stati de reconosimento limità, o sia che i ga declarà uniłateralmente ła so indipendensa e che no i ga otegnesto un total reconosimento de liveło internasionałe (o no i ło ga otegnesto pròpio).
Cuazi tuti i Paezi eoropei indipendenti i fa parte del Consejo d'Eoropa, a parte de ła Biełorùsia e ła sità del Vàtegan.
Tuti i Paezi eoropei i fa parte de l'Organizasion de łe Nasion Unie, co l'ecesion de ła sità del Vategan.
La paroła Eoropa ła ze a de łe volte doparada, in magnera inpròpia, cofà scursamento par Union eoropea (UE, antesedentemente Comunità Eoropea), che ła detien drento solché 27 Stati al posto dei 50 zeogràfeghi.
Stati sovrani
[canbia | canbia el còdaxe]- Lejenda
- Paeze menbro de l'Union eoropea
- Paeze menbro de l'Asociasion eoropea de lìbaro scànbio
- Paeze menbro de ła Comunità dei Stati Indipendenti (ex sovièteghi)
.svg)
.svg)
_-_Crimea_disputed.svg)
.svg)
.svg)
Dipendense o status speciałi
[canbia | canbia el còdaxe]| Bandiera | Carta zeogràfega | Nome (nome conpleto) |
Capitale | Łéngua ufisałe | Superfis | Status | Dipendente da |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.svg) |
|
Akrotiri e Dhekelia (Baze Sovrane de Akrotiri e Dhekelia) |
Episkopi Cantonment | Ingleze Greco |
254 | Teritòrio d'Oltremare | Regno Unio |
 |
|
Zibiltera | Zibiltera | Ingleze | 6,843 | Teritòrio d'Oltremare | |
 |
|
Guernsey (Balià de Guernsey) |
Saint Peter Port | Ingleze Franseze |
78 | Dipendensa de ła Corona | |
 |
|
Jersey (Balià de Jersey) |
Saint Helier | Ingleze Franseze |
116 | ||
 |
|
Isola de Man | Douglas | Ingleze Maneze |
572 | ||
 |
|
Fær Øer | Tórshavn | Faroeze | 1 396 | Nasion costitutiva | Regno de Danimarca |
 |
|
Isole Åland | Mariehamn | Svedeze | 1 580 | Provincia Autonoma | Repùblega de Finlandia |
 |
|
Svalbard e Jan Mayen | Longyearbyen | Norvejeze | 62 427 | Teritòrio no incorporà co tratà internasionale | Regno de Norveja |
Nasion costitutive de Stati eoropei, co tuto el teritòrio situà in Amèrica
[canbia | canbia el còdaxe]| Bandiera | Carta zeogràfega | Nome (nome conpleto) |
Capitale | Łéngua ufisałe | Superfise | Nasion costitutiva del |
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|
Curaçao | Wiłemstad | Olandeze | 444 | Regno dei Paezi Bazi |
 |
|
Aruba | Oranjestad | Olandeze | 180 | Regno dei Paezi Bazi |
 |
|
Sint Maarten | Philipsburg | Olandeze | 37 | Regno dei Paezi Bazi |
 |
.svg)
|
Groenlandia | Nuuk | Groenlandeze | 2 166 086 | Regno de Danimarca |
Stati parzialmente reconosesti, co status incerto o controverso
[canbia | canbia el còdaxe]| Bandiera | Carta zeogràfega | Nome (nome conpleto) |
Capitale | Łéngua ufisałe | Superfise | Forma de goerno | Stati che i ło ga reconosesto |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|
Abcasia (Repùblega de Abcasia) |
Sukhumi | Abcazo Ruso |
8 432 | Repùblega semipresidensiałe | 4 stati ONU (Rùsia, Nicaragua, Venezuela e Nauru) Teritòrio revendicà da ła Zeorgia |
[[File:Flag of Artsakh.svg|class=noviewer|Artsakh|100px]] ||
|
Artsakh (Repùblega de l'Artsakh) |
Step'anakert | Armen | 11 458,38 | Repùblega presidensiałe | Nesuno stato ONU Teritòrio revendicà da l'Azerbaijan | |
 |
|
Cipro del Nord (Repùblega Turca de Cipro del Nord) |
Nicosia Nord | Turco | 3 355 | Repùblega presidensiałe | 1 stato ONU (Turchia) Teritòrio revendicà da Cipro |
 |
|
Kosovo (Repùblega del Kosovo) |
Pristina | Albaneze Serbo |
10 908 | Repùblega parlamentare | 114 stati ONU (védarse) Soto protetorà ONU (UNMIK) Teritòrio revendicà da ła Sèrbia[3] |
 |
|
Osèsia del Sud (Repùblega de l'Osezia del Sud) |
Tskhinvali | Oseto Ruso |
3 900 | Repùblega semipresidensiałe | 4 stati ONU (Rùsia, Nicaragua, Venezuela e Nauru) Teritòrio revendicà da ła Zeorgia |
.svg){kind=spacer} |
.svg){kind=spacer}
|
Transnistria (Repùblega Moldava de Pridnestrovie) |
Tiraspol | Ruso Romen Ucrain |
3 900 | Repùblega presidensiałe | Nisun stato ONU Teritòrio revendicà da ła Moldavia |
Notasion
[canbia | canbia el còdaxe]- ↑ Escludendo i teritori d'oltremare.
- ↑ I stai del mondo sudivise par continente - dal sito de statìstega de łe Nasion Unite (ligo ronpesto dispunìbiłe in Internet Archive; védarse el istòrego, la prima version e ła ùltema). . In ste pazena vèrzare ła scheda "Rejon zeogràfeghe".
- ↑ El Kosovo, siben che no el sìpia menbro o oservatore de łe Nasion Unie, da col ga declarà l'indipendensa el ze rivà a un notévoło grado de reconosimento diplomàtego. In pì, el ze sta acetà par l'adezion in vàrie organizasion internasionałi, intrà łe cuałe do ajensie de łe Nasion Unie, e atualmente el ze drio sercar l'adezion a l'UE. Al 13 de novenbre 2019, 98 su 193 Stati ( 51%) menbri de łe Nasion Unie (ONU), 22 su 27 Stati ( 81%) menbri de l'Union eoropea (UE), 25 su 29 Stati ( 86%) menbri de ła NATO, e 34 su 57 Stati ( 60%) menbri de l'Organizasion par ła cooparasion islàmega (OIC) i ga reconosesto el Kosovo. El goerno de ła Sèrbia no ła reconose el Kosovo cofà un Stato sovran, ma el ga tacà normalizar łe relasion col goerno del Kosovo drio de l'acordo de Bruxel. Védarse: (in Albaneze) sito beinkosovo.com Archivià il 22 de zunjo 2021 in Internet Archive. , pàzena Paezi che i ga reconosesto el Kosovo cofà stato indipendente Archivià il 22 de zunjo 2021 in Internet Archive. .
Altri projeti
[canbia | canbia el còdaxe]
el detien schemi gràfeghi so
