Portobufołè
  | |||||||||||
| Pozision | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stato | Itàłia | ||||||||||
| Rejon | Vèneto | ||||||||||
| Provinsa | Trevizo | ||||||||||
| Capitałe | Portobuffolè (it)  | ||||||||||
| Popołasion | |||||||||||
| Totałe | 742 (2023) | ||||||||||
| Densità | 146,06 hab./km² | ||||||||||
| Zènaro |
| ||||||||||
| Zeografia | |||||||||||
| Àrea | 5,08 km²[1] | ||||||||||
| Altitùdene | 10 m | ||||||||||
| Rente a | |||||||||||
| Dati istòreghi | |||||||||||
| Dì festivo | Festa patronałe(25 de apriłe)
| ||||||||||
| Patrono | Marco Vanzełista | ||||||||||
| Organizasion pułìtega | |||||||||||
| Menbro de | |||||||||||
| Còdazi de identifegasion | |||||||||||
| Còdaze postałe | 31040 | ||||||||||
| Còdaze de matricołasion | TV | ||||||||||
| Fuzo oràrio | |||||||||||
| Clasifegasion climàtega | clima subtropegałe ùmido | ||||||||||
| Prefiso tełefònego | 0422 | ||||||||||
| ID ISTAT | 026060 | ||||||||||
| Còdaze catastałe de Itàlia | G909 | ||||||||||
| Sito web | comune.portobuffole.tv.it | ||||||||||
|
| |||||||||||
Portobufołè el ze un comune de 739 abitanti inte ła provinsia de Trevizo.
El ze el pì picoło paeze de ła provinsia in tèrmeni sia de popołasion sia de suparfise.
El comun el ze stà insarìo inte l'asosiasion de i borghi pì bełi d'Itałia. El se frezia par zonta de ła bandiera naranson de'l Touring Club Italiano.
Cofà par Azoło, Castelfranco Veneto e Trevizo, anca el sentro stòrego de Portobufołé el ze sarà da mure.
Zeografia fìzega
[canbia | canbia el còdaxe]A'l confin co'l Friułi-Venesia Jiułia, l'è uno dei pochi comuni de ła provinsia a zgrandirse so entranbe łe rive de'l fiume Livenza. In partegołar, el caołogo, Ronche e Settimo i se cata int'una sanca a sanca de'l fiume, mentre a ła dreta A se cata trova Faè. Altri corsi d'acua denji de nota A ze el Resteggia e el Rasego: entranbi afluenti de dreta de'l Livenza, i senja respetivamente i confini co Gaiarine e co Mansuè.
El comune el se cata a sirca 50 km da'l caołogo Trevizo e a na cuindezena da Pordenon. L'altitùdene in corespondensa de'l paeze ła ze de 10 mslm (caza comunałe)[2].
Orizene de'l nome
[canbia | canbia el còdaxe]El topònemo el ze cità inte l'ano 1242 come castrum o portus Bufoledo; Dante Olivieri el ło interpreta cofà un derivà de'l łatin bufalus, zoònemo che'l senjifega "bufalo" (o altro bovide) a cui A ze zontà un sufiso cołetivo -ētum[3].
Storia
[canbia | canbia el còdaxe]Orizene
[canbia | canbia el còdaxe]A se retien che l'insediamento pì antigo de ła zona el fuse ła frasion Settimo. L'antiga Septimum de Liquentia (in rifarimento a łe sete mairi che i ła distansiava da Oderzo) el zera un modesto viłagio rurałe sorzesto inte'l III sècoło a.C. so ła riva sanca de'l Livenza. La tradision ła recorda inte l'anbito de ła trazlasion de'l corpo de San Tiziano de Oderzo (VII sècoło d.C.), ma fondamentałe el ze un documento de'l 997: el ze un contrato di afito intrà el vescovo de Ceneda Sicardo e il doze Pietro II Orseolo in cui se cita el "castro et portu...in loco Septimo", provando l'ezistensa de un łogo fortifegà e di un porto fluviałe.
El medioevo
[canbia | canbia el còdaxe]Conferma de ła so inportansa stratèzega, durande l'èpoga feudałe e casteło l'è pasà soto el controło de numaroze autorità, sia sinjoriłi che rełigioze. Fursi a l'inisio el ze stà dei Carraresi, sendo po' de'l Patriarca de Acuiłeia. Da'l 908 l'inperador Berengario ło ga donà a'l vescovo di Ceneda Ripalto.
Inte'l 1166 el sentro l'è cascà inte l'orbita de'l comune de Trevizo, ma inte'l 1242 l'è tornà soto Ceneda. La bastia l'è venjesta cuindi destruzesta da'l trevizan Gerardo de' Castelli, par po' èsar reciapada e restorada dai vescovi.
El 2 de otobre 1307 Portobufołé el ze asenjà a Tolberto da Camino, só marìo de ła nota Gaia. Ma łe despute no łe se ga mìa fermà: inte'l 1336 Samaritana Malatesta, segonda mujer de Tolberto, ła ze riusìa a reciapar el controło de'l casteło co'l puzo dei Venesiani, daspò i manasi dei parenti de'l marìo[4].
Ła Serenisima
[canbia | canbia el còdaxe]'Sto evento el ga verzesto łe porte de ła sità a ła Serenisima e el 4 apriłe 1339 eła ła ze venjesta declarà parte de ła Repùblega. Daspò ła parentezi de ła guera de Cioza co'l dominio carareze, Portobufołé ła ga atraverà el só parìodo d'oro: ła ze devenjesta sede de na podestaria e ła ga otenjesto un Consejo Sivico, un Consejo Popołar e un Ordene dei Nòbiłi; al contempo, ła se afermava come inportante sentro comersiałe e culturałe.
I domini franseze e austriago
[canbia | canbia el còdaxe]Da'l 1797 Portobuffolé el ze stà controłà da ła Fransa revołusionaria che ła gavea invadesto el Veneto. El ze devenjesto sede de comune e, a cao de na anpia jurizdision, el mantenjea el só ròło de inportansa sendove istituìo un tribunałe siviłe e criminałe.
Ła situasion ła ga durà pochi mezi poiché, co el tratado de Canpoformio, ła Repùblega de Venesia ła caeva definitivamente e i só taritori i pasava a l'Arsidogado d'Austria, par po' tornar fransezi inte'l 1806. L'importansa de ła sitadina ła ga scumisià a declinar: ła ga perdesto el tribunałe e ła jurizdision so'l distreto.
Tornada definitivamente austriaga ine'l 1815 (Renjo Łonbardo-Veneto), tra el 1816 e el 1826 ła frasion de Settimo ła ze stà reconprendesta inte'l łimitrofo comune de Brunjera.
Da l'Unidà d'Itałia a uncò
[canbia | canbia el còdaxe]El 15 łujo 1866 a Portobufołé rivea el primo gropo de soldài itałiani: A ze entrada de ła sitadina inte'l Renjo d'Itałia.
Inte'l Novesento ła popołasion l'à subìo i łuti de łe do guere mondiałe e de'l fasizmo. Tera de emigrasion, soło da'l segondo dopoguera se ga avesto un parìodo de fioridura econòmega che ga fazesto de Portobufołé on sentro nevràlzego par l'industria de'l mobiłe. El paeze el ga dovesto sofrir infin łe destrusion de łe diłuvion de'l 1965-66[5].
Monumenti e łoghi d'intarese
[canbia | canbia el còdaxe]Portobufołé el ze da'l 2001 bandiera naranson de'l Touring Club Italiano.
Da védar ła prezmesta caza de Gaia da Camino (uncò Muzeo de'l siclizmo "Alto Livenza"), ła Porta Friuli e el Domo, drio na tradision recavà da na ex sinagoga
-
![I portici del centro storico]]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Portobuffol%C3%A8_FoNo.jpg/120px-Portobuffol%C3%A8_FoNo.jpg)
I portici del centro storico]] -
![La Torre Civica che sovrasta Palazzo Zanutto Maccan]]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Portobuffol%C3%A8_Torre_FoNo.jpg/120px-Portobuffol%C3%A8_Torre_FoNo.jpg)
La Torre Civica che sovrasta Palazzo Zanutto Maccan]] -
![Porta Friuli]]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Portobuffol%C3%A8_Porta_Friuli1_FoNo.jpg/120px-Portobuffol%C3%A8_Porta_Friuli1_FoNo.jpg)
Porta Friuli]] -
![Il Duomo di San Marco]]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Portobuffol%C3%A8_Duomo_FoNo.jpg/120px-Portobuffol%C3%A8_Duomo_FoNo.jpg)
Il Duomo di San Marco]]
![I portici del centro storico]]](/wiki/File:Portobuffol%C3%A8_FoNo.jpg)
![La Torre Civica che sovrasta Palazzo Zanutto Maccan]]](/wiki/File:Portobuffol%C3%A8_Torre_FoNo.jpg)
![Porta Friuli]]](/wiki/File:Portobuffol%C3%A8_Porta_Friuli1_FoNo.jpg)
![Il Duomo di San Marco]]](/wiki/File:Portobuffol%C3%A8_Duomo_FoNo.jpg)
Viłe venete
[canbia | canbia el còdaxe]Drioman A ze reportà un ełenco de łe viłe venete prezenti so'l taritorio comunałe de Portobufołé:
- Viła Cellini, Giustinian, Salice[6].
- Viła Turon, reportada inte i mapałi de'l patrimonio veneto.
Aministrasion comunałe
[canbia | canbia el còdaxe]
Sìndico: Andrea Sebastiano Susana (Lega Nord/Lista civica) dal 16/05/2011
Sentrałin comunal: 0422 850020
Posta eletronica: protocollo.comune.portobuffole.tv@pecveneto.it
Evołusion demografica
[canbia | canbia el còdaxe]Abitanti censii
| Controło de autorità | VIAF (EN) 238763608 · WorldCat Identities (EN) 238763608 |
|---|
- ↑ voze de refarensaistat.it.
- ↑ Portobuffolé: Clima e Dati Geograficicomuni-italiani.it.
- ↑ Dizionario di toponomastica, Torino, Utet, 1997 [1990], p. 605, ISBN 88-02-07228-0.
- ↑ Josef Riedmann, Tolberto da Camino, in Dizionario biografico degli italiani, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1974. Entrada il 30 aprile 2019.
- ↑ Storia di Portobuffolé Archivià l'11 luglio 2010 Data inte l'URL no conbazante: 11 de lujo 2010 in Internet Archive. dal sito del Comune.
- ↑ Scheda della villa nel sito dell'Istituto Regionale Ville Venete