Zueca

Zueca
	(it) Giudecca
	;
Sorte	Ìzoła
Rejon zeogràfega	Venèsia
Posto
Rejon aministrativa	Venèsia (Itàlia)
Bagnà da	Łaguna de Venesia
Dati e sifre
Altitùdene	1 m
Àrea	0,59 km²

Ła Zueca (o Zudeca)^[1] ła xe na famoxa ìxoła (o, megio, un grupo de ìxołe) catà a sud del sentro stòrego de Venesia. Ła se fasa sul'omònemo canal - el canal de ła Zueca - e ła ga in fronte el sestièr de Dorsoduro, de qual anca ła ła ghe fa parte. Ła xe considerà ufisalmente na frasion del comun. El 12 de disenbre 2007 ła gaveva 4.763 abitanti (sensa Saca Fìxoła).

Catà a sud del resto de ła sità, ghe fa na xona residensial bastansa tranquiła. Ła łónga banchina catà a nord, girà verso ła sità, ła forma un vial inte el qual xe tanto beo caminar e chel prexenta maravegióxe vedue su ła sità łagunar.

Storia e nome

L'ìxoła de ła Zueca ła gera antigamente conosùa col nome de Spina Longa par ła soa forma slongà a spin de pese. Secondo alguni el nome de deso de Zudeca el saltarìa fora da ła prexensa sul'ìxoła del primo gheto ebràico, poi tirà via a Canarégio ed anca inte ła famoxa pianta del Temanza, ła pì antiga mapa de Venesia, l'ìxoła ła vien indicà come Judaica. El primo Gheto de Venesia el xe stà istituio parò soło el 29 marzo 1516 a Canarégio e par propio che in precedénsa i ebrei i fuse lìberi de abitar in tuti i lóghi de ła sità.

N'ipòtexi più resente e più probàbiłe ła fa vegnir fóra el topònimo da zudegar ("giudegar", "judegar"), co riferimento ai menbri de famégie aristocràteghe rivoltóxe che ai inisi dell'IX sècoło i xe stai mandai sul'ìxoła.

N'altra teoria, che forse ła xe ła più segura, ła mete in rełasion Giudeca co sud, esendo l'ìxoła catà a sud de Venesia. Tal ipòtexi ła xe vałorà dal fato che in numeróxe altre sità, intrà łe cuałi Buran e i desferenti séntri del'Istria, ghe xe quartieri ciamai "Zueca" e tuti i se identìfega co l'àrea catà a sud del séntro stòrego.

Daspò, inte i dì glorióxi de ła Repùblica, ła Zueca ła xe deventà na xona de evaxion, caraterixà da giardini e piasévołi dimore.

Posti da véder

Architetture rełigióxe

Su st'ixoła qua, infrà el 1577 e'l 1592, ła xe stada tirada sù ła cexa del Redentor su progeto del Palladio. Sto monuménto rełigióxo el xe stà un ségno de rengrasiaménto par ła fin de ła tremenda pestiłénsa che inte el 1576 ła ga portà a ła morte un terso de ła popołasion sitadina, intrà i cuałi el stéso doxe Sebastian Venier; oncora ancuo ła xe el séntro de ła Festa del Redentor.

El drénto de ła Ceza del Redentor el xe maravegióxo e rico de depinti dei maxóri pitóri venesiani. Inte ła sagrestia ghe xe depinti de Paolo Veronese. Ła megio vedua total de sta beła Ceza de ła fin del Rinasimento ła se pol averghe da ła Fondamenta de łe Zàtare, overosìa ła łónga banchina a sud del sestièr de Dorsoduro.

El Redentor no ła xe ła sóła Ceza paladiana prexente sul'ìxoła: poco łontan ghe xe de fato ła céxa de łe Zitele che, oltra a łe normałi funsion rełigióxe, ła òspita anca un séntro congresi infrà i più moderni de ła sità. L'edifisio tacà a ła Ceza el gera, un ténpo, un convénto par tóxe pòare che qua łe podeva inparar i łavóri femeniłi tradisionałi (come i merléti).

De granda inportansa ła xe anca l'antiga cexa de Sant'Eufemia, che ła vien dal VII sècoło: ła xe infrà łe più vece de Venesia, e, anca se fóra ła sénbra sénplise, ła ga drénto presióxe decorasion.

I va recordai anca dó conplesi monàsteghi co ła só céxa: quéło dei santi Biasio e Cataldo, che el ga visto l'intervénto dei architéti Domenico Rossi e Giorgio Massari, ma ancuo no ghe xe più (butà xó inte el XIX sècoło), e quéło de Santa Cróxe, che se pol oncora véder, anca se'l xe stà sconsacrà e bandonà.

Architeture siviłi

Sul estremo osidental del'ìxoła ghe xe el neogòtico Mołin Stucky, tirà su inte el 1895 dal cónte Giovanni Stucky. Masa costóxo da mantegnir, el xe stà bandonà inte el 1955. Revevà dal grupo Acqua Pia Antica Marcia, dal 2007 el ga ła funsion de séntro congresi e albergo de ła caéna Hilton.

Su ła pónta oposta del'ìxoła ghe xe invese Pałaso Mocenigo e l'Hotel Cipriani, na de łe rexidénse venesiane più lusuóxe, miga tanto łontan dal qual se véde ła caraterìstega fasada de ła Caxa dei Tre Oci, pałaso neogòtico, del qual sul'ìxoła xe prexente anca n'altro exenpio inte el conpleso de Viła Herriot, girà verso ła łaguna.

Altri progeti

Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Zueca
Scholia el detien schemi gràfeghi so Zueca

Controło de autorità	GND (DE) 4384809-6

↑ sevente difarenti grafie anca scrito Xueca

[1] sevente difarenti grafie anca scrito Xueca

[1]