Càorle

Dati aministrativi

Stato

Luciano Striuli (Łista sìvega) dal 07/05/2012

Teritorio

Coordinae

45°36′00″N 12°52′00″E / 45.6, 12.883333Coordinate: 45°36′00″N 12°52′00″E / 45.6, 12.883333

151,45 km²

12 032 (31/12/2010)

79,45 ab./km²

Porto Santa Margherita, Duna Verde, Ca' Corniani, Ca' Cottoni, San Giorgio de Livensa, San Gaetano, Brian, Brussa, Casteło de Brussa, Otava Préxa, Marango, Viłaviera

Comuni confinanti

Concordia Sagitaria, Eraclea, Portogruèr, San Michełe al Tajamento, Santo Stino de Livensa, Tore de Mosto

Altre informasion

30021

0421

Còdexe ISTAT

027005

B642

VE

4 (livèl bas)

caprułani o caorlòti

Dì de festa

Locałixasion

Càorle

Càorle

Sito istitusionałe

Càorle (Cjaurlis en furlàn) el xè un comùn de 11 896 abitanti 'nte ła provincia de Venesia. El xé situà fra łe fóxi dei fiumi Łivensa e Tajamento

Storia e Tradision[canbia | canbia sorxente]

Łe raixe de Càorle łe vien fora dal I sècoło a.C. (el nome el salta fora dal latin Caprulae, provàbiłe a cauxa de łe capre selvàdeghe che ghe pascołava), come tanti resti de època romana testimonia: l'"ara Licovia", altar sacrifical custodìo indeso in duomo, e i ritrovamenti archiołòxeghi en mar. Però ła sità xé cresiua e deventà importante come porto de ła visina Concordia, per ła soa poxision a ła fose del Łèmene, soratuto en sèguito a łe invaxioni barbàreghe dei Uni, che łe ga spinto tanti concordiexi dal'introtera a ła costa; xé stà en quel tenpo, sirca el VI sècoło, che Càorle xé deventada sede vescoviłe. Ła costrusion del'atual catedral, però, xé del'XI sècoło, su na pre-existente baxìłica pałeocristiana, i resti de ła qual i xé conservai anca deso drento el duomo, 'ntel muxèo tacà e 'ntei xardini de ła canònega. Nei sècołi dopo łe sorti de Càorle xé stae łigae a quełe de ła repùblica de Venesia, col'alternarse de concesion e privasion de priviłegi su ła pésca e sul controło de łe aque, fin a ła decadensa vegnùa en èpoga napołeònega. 'Ntel XIX sècoło xé stada cavada ła diòcexi, e da ełora el teritorio de Càorle el xé sta tólto dal patriarcato de Venesia.

De antiga data xé ła devosion a ła Madona dell'Ànxoło, tanto amada dai caorloti; ła tradision conta chel simułacro de ła Vèrxene el xé rivà par mar, sun "poseto" de marmo gałejante (custodìo in santuario) che soło dei putei xé riusìi a sołevar e portar 'nte ła visina cexa dedicada a San Michièl Arcànxoło (de qua el tìtoło "Madona del'Ànxeło"), mentre invese i pescadori che i gaveva trovà i xé fałii. Ła sena de sto ritrovamento portentoxo decora partr de ła volta del santuario de deso. Tràxega xé stada ła visenda che, el 31 de xenaro 1923, ga portà a ła distrusion del venerà simułacro, bruxà a òpara de sconosui ładri sacrìłeghi; i scultori de ła val Gardena i gà scolpio ełora un novo simułacro de łegno (queło de ancuo) che'l xé rivà a Càorle da ła Baxéłega de ła Salute a Venesia recoverto da rete, per rievocar el retrovamento de queło antigo.

'Ntel 1727 in ocaxion de na dixastroxa ałuvion marina molta xente se xé rifuzae 'nte ła Cexa de ła Madona del'Ànxoło sercando riparo, anca se de fora el łiveło del'aqua el gera drio rivar ai do metri drento no xé intrà na soła giosa d'aqua.^[1]