4 de majo

xenaro · febraro · marso · apriłe · majo 2023 · xugno · lujo · agosto · setenbre · otobre · novenbre · diçenbre
	Lu	Ma	Me	Zi	Ve	Sa	Do	Lu	Ma	Me	Zi	Ve	Sa	Do	Lu	Ma	Me	Zi	Ve	Sa	Do	Lu	Ma	Me	Zi	Ve	Sa	Do	Lu	Ma	Me
←	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	→

El 4 de majo el ze el 124° dì dal scumìsio de l'ano drio del całendàrio gregorian e el 125° inte i ani bizesti. Par rivar al cao de l'ano ghe vołe oncora 241 dì.

Avegnimenti[canbia | canbia el còdaxe]

1471 – Guera de łe do roze: bataja de Tewkesbury – Eduardo IV el dèzema l'ezèrsito dei Lancaster e el copa Eduardo, prìnsipe del Gàłes
1493 – Papa Lisandro VI el mete fin a ła dèspesta so teritori del Novo Mondo intrà Spagna e Portogało, emanando ła boła "Inter Caetera"
1626 – L'esplorador ołandezo Peter Minuit el riva inte i Novi Paezi Basi (uncó Manhattan) in bordo del See Meeuw
1776 – El Rhode Island el divien ła prima de łe Trèdaze cołònie americane a renunsar al zuramento de fedeltà a Zorzi III
1789 – Versailles: rica serimònia de vertura dei Stati Zenerałi
1791 – Il Papa Pio VI el pùblega ła ensìclega "Quo luctu", so łe dèroghe a łe norme canòneghe par i véscovi de Fransa, par colpa de łe consevense de ła revolusion
1814 – Napoleon Bonaparte el riva a Portoferraio inte l'ìzoła d'Elba, andove che el taca el so bando
1861 – Manfredo Fanti decreta ła sopresion de l'Armada Sarda e el nasimento de l'Ezèrsito Italian
1863 – Guera de secesion americana: bataja de Chancellorsville – La bataja ła finise co ła ritirata de l'ezèrsito de l'Unione
1886 – Revolta de Haymarket Square: Na bonba ła vien tirada contro i polisioti che i prova de desólvar na mùcia sindacałe a Chicago (Illinois), copando 8 persone e ferìndoghene 60. La połisia ła spara so ła zente
1910 – Vien fondada ła Royal Canadian Navy
1912 – Guera ìtalo-turca: L'Itàlia ła òcupa l'ìzoła de Rodi
1915 – L'Itàlia ła denunsa ła Trìplega liansa
1919 – Movimento del Cuatro de majo – A Pechin, inte ła piasa Tienanmen, ghe ze łe dimostrasion scołaresche, par protestar contro el Tratà de Versailles, che el gaveva trasferio al Japon racuanti teritori cinezi.
1924 – Verti i Zughi de ła VIII Ołinpìade, avesti in Parize
1930 – La polisia britànega ła aresta el Mahatma Gandhi e lo sara inte ła prezon sentrale de Yeravda
1932 – A Atlanta (Georgia), el gangster Al Capone el vien metesto in gałera par descontar na condana de ùndaze ani par evazion fiscałe
1942 – Seconda guera mondiałe: bataja del Mar dei Corałi – Ła bataja ła scumìsia col lanso de aèrei de asalto da łe portaèrei statunitensi e japonezi
1945
- Seconda guerra mondiale: Sarà el Canpo de consentramento de Neuengamme, arente a Anburgo, gràsie a l'ezèrsito britànego
- Seconda guerra mondiale: Rendesta de l'Armada Todesca del Nord al maresało Bernard Law Montgomery (Convension de Luneburgo)
1946 – Inte ła baja de San Francisco i Marines, provegnenti da ła cazerma de Treasure Island, i ferma na revolta inte ła prezon federałe de Alcatraz. Sìncue persone łe more inte ła revolta
1949 – Roma: Dopo grandi debatiminti, l'Itàlia ła firma el tratà e ła entra inte ła NATO
1954 – Paraguay: El zenerale Alfredo Stroessner e ciapa el podere co un colpo de Stato
1959 – Anunsai i primi Grammy Award
1961 – Movimento american par i deriti siviłi: i Freedom Riders i taca un viajo in autobus verso sud
1970 – Guera del Vietnam: sparatoria de ła Kent State – La Guardia Nasionałe de l'Ohio, inviada a ła Kent State University dopo l'inséndio de l'edifegà del ROTC, ła verze el fogo contra ai scołari che i protestea contra l'invazion statunitense de ła Canboza. Cuatro scołari copai, 9 ferii
1989 – Irangate: l'ex consejero de ła Caza Bianca, Oliver North el vien declarà colpévoło de trè reati e el vien asolvesto de altre nove cuze. Le condane łe ze stae parò anułae inte l'apeło
1990 – Firma a Groote Schuur (Città del Capo) del Groote Schuur Minute, intrà Nelson Mandela del Congreso Nasionahe African (ANC) e Frederik Willem de Klerk, al tenpo presidente del Sudàfrica, e cao del Nasestional Party. El documento el signa de fato el scumìsio dei negosiai che i portarà a ła fin de l'Apartheid in Sudàfrica.
1990 – Letònia: Emanada ła declarasion de indipendensa transitòria che ła divegnarà definitiva inte el 21 de agosto del 1991, data andove ła divegnarà indipendente da l'Union Soviètega.
1994 – El primo ministro israelian Yitzhak Rabin e el lìder de l'OLP Yasser Arafat i firma un intento de paze, che el garantise l'autogoerno a ła Ciz-zordània
1998 – Un zùdaze federałe de Sacramento (California) el condana Theodore Kaczynski (alias Unabonber) a cuatro ergàstułi e in pì trenta ani de gałeria, dopo che Kaczynski el aceta un acordo par declararse colpévoło, che el ghe sparagna ła condana de morte
1999 – Inte ła notada, difarente tronba d'aria łe travolze ła parte sentro-osidentałe dei USA, fazendo inmanco 45 morti
2000 – El virus informàtego ILOVEYOU el colpise milioni de computer in tuto el mondo.
2002 – Un BAC 1-11-500 de ła EAS Airlines el casca in mezo al soborgo de Kano, Nizèria poco dopo el decoło, copando pì de 148 persone
2018 – L'Acadèmia svedeza ła anunsa che, par colpa de un scàndało, per ła prima volta dal 1943, no el vegnarà insegnà el Prèmio Nobel par ła leteratura, che el vegnarà insegnà l'an che vien in union co cheło del 2019
2020
- Dezastro de ła LoveParade 2010: Duinsburg, Zermània: Archiviada l'inchiesta so łe càuze del dezastro
- Dopo 8 stimane de cuarantena, in Itàlia taca ła cusita ciamada Faze 2

Nasesti[canbia | canbia el còdaxe]

Morti[canbia | canbia el còdaxe]

Avegniminti[canbia | canbia el còdaxe]

Internasionałi:

Dì mondiałe del zugo del bałon (istituia da ła FIFA par comemorar ła Trazèdia de Superga)^[1]
Star Wars Day (sełebrada par ła fraze May the Force be with you che ła połe sonar cofà May the 4th be with you)

Nasionałi: