13 de majo

xenaro · febraro · marso · apriłe · majo 2023 · xugno · lujo · agosto · setenbre · otobre · novenbre · diçenbre
	Lu	Ma	Me	Zi	Ve	Sa	Do	Lu	Ma	Me	Zi	Ve	Sa	Do	Lu	Ma	Me	Zi	Ve	Sa	Do	Lu	Ma	Me	Zi	Ve	Sa	Do	Lu	Ma	Me
←	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	→

El 13 de majo el ze el 133° dì dal scumìsio de l'ano drio del całendàrio gregorian e el 134° inte i ani bizesti. Par rivar al cao de l'ano ghe vołe oncora 232 dì.

Avegnimenti[canbia | canbia el còdaxe]

1277 – Decreto de Mehmet Bey de Karaman (Karamanoglu Mehmet): el turco el devien łéngua ufisale dei Selzusidi.
1568 – Bataja de Langside: łe forse de Maria Stuarda, rezina de Scòsia, łe vien dezemade da na confederasion de protestanti scosezi, guidai da Jàcomo Stewart (conte de Moray), so fracełastro
1607 – Jamestown (Virginia) ła vien stabiłia cofà cołònia ingleza
1619 – El statista ołandeze Johan van Oldenbarnevelt el vien zustisià a L'Aia, dopo èsar sta incolpà de tradimento
1779 – Guera de sucesion bavareza: i mediatori rusi e fransezi col Tratà de Teschen, i negòsia ła fin de ła guera.
1787 – El capitan Arthur Phillip el dasa Portsmouth, Inghiltera co ùndazei nave inpienie de inprezonai, par fondar na cołònia penałe in Austràlia
1830 – L'Ecuador el ciapa l'indipendensa
1846 – Guera Mèsego-Stati Unii: i Stati Unii i declara guera al Mèsego
1848 – Prima esecusion de l'ino nasionałe finlandezo (el Maamme)
1861 – Guera de secesion americana: ła rezina britànega Vitòria ła emana un "proclama de neutrałità", che el reconose i Stati Confederai d'Amèrica cofà gaventi derito a ła bełizeransa
1864 – Guera de secesion americana: bataja de Rezaca – ła bataja ła taca co el zenerale unionista William Tecumseh Sherman che el va verso Atlanta
1871 – Itàlia, el parlamento el aprova ła Leje de łe Guarentigie
1880 – A Menlo Park (New Jersey), Thomas Edison el fa el primo test de na ferovia ełètrega
1888 – El Braziłe el abolise ła s-ciavitù
1909 – Parte da piasałe Loreto a Miłan el primo Giro d'Italia, 8 tape par 2448 km, el vinsarà Luigi Gana
1912 – Inte el Regno Unio, i vien fondai i Royal Flying Corps (uncó Royal Air Force)
1913 – Igor' Ivanovič Sikorskij el devien ła prima persona a piłotar un aeroplan cuadrimotore.
1917 – Trè picenini contadini i rifarise de ver vedesto ła Beata Vèrzene Maria sora un else, a Cova da Iria arente de Fátima, Portogało
1939 – El parte da Anburgo el tranzatlàntego St. Louis co drento 963 èzułi ebrei.
1940
- Seconda guera mondiałe: La Zermània nazista ła scumìsia ła concuista de ła Fransa, co łe trupe todesche łe traversa ła Mosa. Winston Churchill el pronunsa el so conosesto discorso so "sàngue, lagreme, fadiga e suor" davanti a ła Càmara dei comuni britànega.
- La rezina Gulielmina dei Paezi Basi ła scanpa a l'invazion nazista e ła se sposta in Gran Bretagna. La prinsipesa Juliana ła porta i so fiołi in Cànada, par seguresa
1943 – Seconda guera mondiale: l'Afrika Korps todesco e łe trupe italiane in Nordàfrica, i se rende a łe forse liae
1950 – inte el sircuito de Silverstone ła tołe el via ła prima gara de Fòrmula 1 de ła storia; el tìtoło mondiałe el ndarà a l'italian Nino Farina
1958
- Durante na vìzita a Caracas, in Venesueła, l'àuto del vicepresidente dei Stati Unii Richard Nixon, ła vien tacada da demostranti anti-americani.
- Fransa, insuresion dei paracadutisti de Alzeri, ła nase ła Cuinta Repùblega franseze, co Pierre Pflimlin primo ministro e Charles de Gaulle presidente
- El vien notà el màrchio del Velcro
1960 – Ła prima scałada del Dhaulajri, sètima sima pì alta del mondo
1968 – Parize: manifestasion de ła sanca ła raduna 800.000 persone. El ze el scumìsio del Majo franseze
1969 – Scontri rasiali a Kuala Lunpur, Malaysia, dopo devegnesti conosesti cofà Insidenti del 13 de majo
1976 – Pol Pot el vien nomenà primo ministro de ła Canboza
1978 – Itàlia, ła entra in vigor ła Leje Basaglia, che ła abolise i manicomi
1981 – Mehmet Ali Ağca el tenta de sasinar Papa Joani Poło II in Piasa San Piero a Roma
1985 – El sìndaco de Filadelfia, el ghe órdena a ła połisia de entrar inte ła sede del grupo radegałe MOVE, par métar fin a un confronto. La polisia ła tira un ordigno esplozivo inte ła sede, fazendo morir 11 menbri del MOVE e desfando łe caze de 250 rezidenti inte l'inséndio che vien provocà
1996 – Inte el Bangladesh, viołenti tenporałi e tornado i fa morir sirca 600 persone
1998 – Dopo de ła seconda tornada de test nucleari indiani, i Stati Unii e el Japon i inpone sansion econòmeghe a ła nasion
1999 – Itàlia: Carlo Azeglio Ciampi el devien el dèzemo presidente de ła Repùblega Italiana
2004 – India, l'italiana Sonia Maino, védova de Rajv Gandhi, ła vinse łe elesion in India. Pochi dì dopo, parò, ła renunsarà a ła candidatura a l'incargo de prima ministra par łe so orìzani foreste in favor de Manmohan Singh, ełezesto prèmier el 19 de majo