Costa Rica

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
Costa Rica
República de Costa Rica (es) Cànbia el vałor in Wikidata
Bandiera Stema
Bandiera Stema
InoNoble patria, tu hermosa bandera Cànbia el vałor in Wikidata


Bomò«Vivan siempre el trabajo y la paz»
«Essential Costa Rica» Cànbia el vałor in Wikidata
Pozision

Map

10°N 84°W / 10°N 84°W10; -84Coordinae: 10°N 84°W / 10°N 84°W10; -84

ContinenteAmèrica sentral

Capitałe  San José Cànbia el vałor in Wikidata
Popołasion
Totałe5 044 197 (2022) Cànbia el vałor in Wikidata
−118 841 (2021)
Densità98,71 hab./km²
Demònemocostaricana, costaricane, costaricani, costarican   Edit this at Wikidata
Idiomaspanjoło Cànbia el vałor in Wikidata
Speransa de vita79,831 (2016) Cànbia el vałor in Wikidata
0,197 (2015)
Taso de suicìdio7,6 (2019) Cànbia el vałor in Wikidata
−0,3 (2016)
Putełi no scołarizai53 761 (2015) Cànbia el vałor in Wikidata
−2 528 (2014)
Zeografia
Parte deamèrica latina, amèrica sentrałe, ispanoamèrica e Lista nera dei paradizi fiscałi de ła Union Eoropea Cànbia el vałor in Wikidata
Àrea51 100 km² Cànbia el vałor in Wikidata
Bagnà daMar de i Caràibi e Osèano Pasìfego Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì altoCerro Chirripó (3 820 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì basoMar de i Caràibi (0 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Rente a
Dati istòreghi
Dì festivo
Eror Lua: callParserFunction: function "

[[Categoria" was not found.

PatronoMaria dei Ànzełi Cànbia el vałor in Wikidata
Organizasion pułìtega
Òrgano lejislativoAsenblea Lejislativa de Costa Rica Cànbia el vałor in Wikidata
Presidente de Costa Rica Cànbia el vałor in WikidataRodrigo Chaves Robles (it) Traduzi (8 de majo del 2022) Cànbia el vałor in Wikidata
Ìndaze de Democrasia

8.16/10

   

Menbro de
Economia
PIL nomenałe64 616 482 168 $ (2021) Cànbia el vałor in Wikidata
Persentuałe IVA13 % Cànbia el vałor in Wikidata
Ìndaze de desviłupamento oman0,809[11] Cànbia el vałor in Wikidata (2021[11] Cànbia el vałor in Wikidata)
MonedaColón costarican Cànbia el vałor in Wikidata
Banca sentrałeBanca Sentrałe de Costa Rica Cànbia el vałor in Wikidata
Taso de dezocupasion8 %[12] Cànbia el vałor in Wikidata
Coefisente de Gini

49.3/100

   

Còdazi de identifegasion
ISO 3166-1CR Cànbia el vałor in Wikidata CRI Cànbia el vałor in Wikidata 188 Cànbia el vałor in Wikidata
Còdaze de matricołasionCR Cànbia el vałor in Wikidata
Fuzo oràrio
Domìnio de primo liveło.cr
Prefiso tełefònego+506 Cànbia el vałor in Wikidata
Tełèfono d'emerzensa
Preza ełètrega

Sito webvisitcostarica.com… Cànbia el vałor in Wikidata

















































MusicBrainz: ba544658-8266-36cb-ac0e-3bdfbf52cb00


Costa Rica, ufisalmente Repùblega de Costa Rica, ła ze na nasion sovrana, organizada cofà na repùblega presidensiałista unitària formada da 7 province. Ubicada in Amèrica Sentrałe, ła ga un teritòrio co un àrea totałe de 51 100  km². Confina co Nicaràgua al nord, el mar Caribe verso est, Panamà al sudest e el osèano Pasìfego a l'ovest. In cuanto ai bordi marìtimi, ła sta arente de Panama, Nicaragua, Cołónbia e Ecuador.[15][16]

Ła conta de 5 163 068 abitanti drio cheło che dize ła so ùltema projesion demogràfega[17]. La so capitałe, sentro pułìtego e econòmego el ze San José, e la so łéngua ufisałe ła ze la łéngua spagnoła[18]. El ze el paeze pì meridionałe de Amèrica del Nord e el so punto pì austrałe el ze la ìzoła del Coco.

Co na sòłida e lonzeva democrasia, intrà le pì funsionałi del mondo[19][20][21], e na eficase capasità de mobiłità sociałe che ła ghe permite de rivar a un erlevà progreso zenerałe in rełasion a la destribusion e grandesa de ła so economia[22], Costa Rica ła ze el sincuantèzemo paeze pì rico del mondo drio cheło che dize dati del Fondo Monetàrio Internasionałe[23] e uno dei pì stàbiłi de Amèrica, otegnendo rezultai zeneralmente favoràbiłi in tuti i ìndazi de desviłupo e conpetitività.[24][25][26][27][28][29][30]. Par de pì, ła ga difarenti pułìteghe a ła vanguàrdia par la protesion de l'anbiente[31][32][33] e ła ze na nasion desmiłitarizada par pròpia vołontà dal 1948[34], mantegnendo un ełevà liveło de prosperità[35] e vegnendo considerada ła socetà pì contenta del pianeta, durante pì de na dècada, drio cheło che dize el New Economics Foundation[36].

De forma parałeła, el paeze atualmente el fa fronte a inportanti sfide inte el so desviłupo rełasionae a la condision defisitària e discapasità de mejorar ła so infraestrutura stradałe e de trasporti, un ełevà deficit fiscałe, la sostegnibiłità e eficasa del so stato de benestar, el stagnamento inte la poaresa[37], la tendensa verso alto inte i so tasi de dełincuensa, dezocupasion e dezigualiansa; e i profondi problemi ecolòzeghi rełasionai a pràteghe agrìcułe nozive, mała zestion de scarti e contaminasion dei corpi de àcua.[38][39][40][41]

Storia[canbia | canbia el còdaxe]

El primo europeo a rivar in Costa Rica xe stà Cristoforo Colombo inte el 1502. Ła xona ła xe stà colonixà da i Spagnołi a partir dal 1563.
Inte el 1821 el Mèsego e tute łe altre nasion sentromericane łe gà dichiarà l'independensa da ła Spagna. Pa' un tocheto a Costa Rica ła ga fato parte de ła Federasion de łe Province Unìe de ła Amèrica Sentral, insieme co Guatemala, El Salvador, Honduras e Nicaragua. Dopo inte el 1838-1841 ła federasion ła xe presipità inte na guera çiviłe e ogni Stato el xe ndà par conto suo.
Inte el 1948 ghe xe stà na curta ma sanguinoxa guera çiviłe: defati a łe elesion presidensiai, el goerno usente guidà dal presidente Teodoro Picado Michalski el sà rifiutà de reconòsar ła vitoria de l'opoxision. Ełora questi i se ga rebelà soto ła guida de José Figueres Ferrer e i ga ciapà el podere. Dopo de che Figueres el ga fato na serie de riforme, dandoghe el voto a łe fémene e a i analfabeti e abołendo conpletamente el exerçito, pa' evitare el ris·cio de colpi de Stato. Dopo el 1948 nó ghe xe pi stai dixordini, contrariamente a quanto avegnùo inte i paexi visini.

Zeografia połitega[canbia | canbia el còdaxe]

El Costa Rica el xe na Republica presidensial. La divizion teritoriałe de Costa Rica ła conprende 7 province divideste in 82 cantoni e sti cuà a so volta, sudividesti in 488 distreti cołejai.[42]

  Provinsa Capitałe Cantoni Distreti Área (km²) Popołasion*
1 bandiera Costa Rica San José 20 118 4.965,90 1 633 282
2 bandiera Costa Rica Alajuela 16 108 9.757,53 876 073
3 bandiera Costa Rica Cartago 8 48 3.124,67 510 727
4 bandiera Costa Rica Heredia 10 46 2.656,98 449 257
5 bandiera Costa Rica Liberia 11 59 10.140,71 280 488
6 bandiera Costa Rica Puntarenas 11 57 11.265,69 368 827
7 bandiera Costa Rica Limón 6 27 9.188,52 444 884
* Censo de l'ano 2011[43]

Ezèrsito[canbia | canbia el còdaxe]

In Costa Rica i ga soło che łe forse de polisìa.
I fondi che prima i era destinai a łe spexe miłitari deso i vien doparai pa' altre robe, come l'educasion, ła sanità, ła salvaguardia del anbiente e el svilupo econòmego. Defati ła Costa Rica ła xe el quarto Stato mejo svilupà de tuta ła Amèrica Latina. Ła vita połitica ła xe chieta.

Demografia[canbia | canbia el còdaxe]

I viventi in Costra Rica i xe de marełengua Spagnoła.

Gałeria de someje[canbia | canbia el còdaxe]

Note[canbia | canbia el còdaxe]

  1. Declarà da: Constitution of Costa Rica. Sesion del documento: 76.
  2. URL de refarensa: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editor: Interpol. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
  3. URL de refarensa: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editor: Organizasion par ła Proibision de łe Arme Chìmeghe. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
  4. URL de refarensa: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
  5. URL de refarensa: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
  6. URL de refarensa: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
  7. URL de refarensa: https://public.wmo.int/en/members/costa-rica. Data de consultasion: 26 de majo del 2020.
  8. URL de refarensa: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Data de consultasion: 21 de lujo del 2020.
  9. URL de refarensa: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consultasion: 16 de marso del 2024. Pajina: 2. Sostiene il qualificatore: data del scumìsio.
  10. URL de refarensa: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD. Editor: Banca Mondiałe. Data de consultasion: 26 de agosto del 2023.
  11. 11,0 11,1 voze de refarensahdr.undp.org.
  12. URL de refarensa: http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
  13. voze de refarensaitu.int.
  14. 14,0 14,1 voze de refarensaiec.ch.
  15. Costa Rica, in Cámara Oficial Española de Comercio e Industria en Costa Rica. entrada il 17 de mayo de 2013.
  16. Convenio sobre delimitación de áreas marinas y submarinas entre Costa Rica y Ecuador, in Ministerio de Relaciones Exteriores de Costa Rica. entrada il 10 de abril de 2014.
  17. Página oficial del Instituto Nacional de Estadísticas y Censos de Costa Ricainec.go.cr. entrada il 17 de junio de 2017.
  18. Título VII: La educación y la cultura, in Constitución Política de la República de Costa Rica, con reformas hasta el 2003, 1949.
    «Artículo 76.- El español es el idioma oficial de la Nación.».
  19. Constanza, ¿Qué países de América Latina son los más y los menos democráticos?, in BBC, 2015. entrada l'8 de octubre de 2016.
  20. Costa Rica, el país más democrático de la región, in El Heraldo, 26 de abril de 2014. entrada l'8 de octubre de 2016.
  21. Carlos Iván, Costa Rica y su democracia ejemplar, 2004. entrada l'8 de octubre de 2016.
  22. Costa Rica es el país de mejor desempeño relativo del mundo en Progreso Social, in Deloitte, 9 de abril de 2015. entrada il 16 de diciembre de 2018.
  23. Jeffry, Costa Rica entre los 50 países más ricos del mundo, 12 de agosto de 2019. entrada il 16 de agosto de 2019.
  24. (EN) The Global Competitiveness Report 2018 (PDF), in Foro Económico Mundial, 17 de octubre de 2018. entrada il 17 de octubre de 2018.
  25. Clasificación Mundial de la Libertad de Prensa 2015, in Reporteros sin Fronteras, 2015. entrada il 6 de febrero de 2016.
  26. Costa Rica, segundo más libre de América Latina, in La República, 24 de agosto de 2015. entrada il 10 de agosto de 2017.
  27. Andrea Mora, Costa Rica ocupa el primer lugar centroamericano en el Índice de Paz Global, 15 de junio de 2016. entrada il 17 de junio de 2016.
  28. Calidad de vida, educación y ambiente destacan a Costa Rica en el mundolanoticia.cr, 19 de octubre de 2013. entrada l'8 de febrero de 2017.
  29. Chile, Costa Rica, Uruguay y Argentina encabezan Índice de Progreso Social, in Travel2 LATAM, 27 de julio de 2017. entrada il 10 de agosto de 2017.
  30. Karla Barquero, Costa Rica posee los mejores índices de salud y educación de Latinoamérica, 9 de octubre de 2017. entrada il 29 de octubre de 2017.
  31. (EN) 2010 EPI Rankingsepi.yale.edu. entrada il 25 de enero de 2012.
  32. (EN) Costa Rica Aims to Become First "Carbon Neutral" Country, in Worldwatch Institute, 12 de marzo de 2007. entrada il 27 de abril de 2009.
  33. País quiere ser primera nación con balance neutro de carbono, in La Nación, 21 de febrero de 2007. entrada il 27 de abril de 2009.
  34. Abolición del Ejércitoelespiritudel48.org. entrada il 9 de marzo de 2008.
  35. (EN) Rankings :prosperity.com. entrada il 31 de diciembre de 2018.
  36. (EN) Costa Rica - Happy Planet Index, in Perfil de Costa Rica en el HPI, 2016. entrada il 3 de agosto de 2016.
  37. Costa Rica no ha podido enfrentar adecuadamente la pobreza, desigualdad ni el desempleolarepublica.net, 21 de febraro 2019. entrada il 20 de agosto de 2020.
  38. Karla, Carreteras ticas en el tercer lugar de las peores en América, in La República, 30 de octubre de 2017. entrada il 16 de diciembre de 2018.
  39. Jorge, Costa Rica es el consumidor más voraz de plaguicidas en el mundo, in Semanario Universidad, 3 de junio de 2015. entrada il 16 de diciembre de 2018.
  40. Bernal, Costa Rica en el Top 10 de la desigualdad, in El Financiero, 24 de julio de 2018. entrada il 16 de diciembre de 2018.
  41. María, Déficit fiscal de Costa Rica destaca por encima de países de la región, in Semanario Universidad, 18 de septiembre de 2018. entrada il 16 de diciembre de 2018.
  42. Copia archivadaifam.go.cr. entrada il 18 de marzo de 2014.
  43. Cifras preliminares: Población y vivienda (PDF)inec.go.cr, 2011. entrada il 24 de enero de 2012. (ligo ronpesto dispunìbiłe in Internet Archive; védarse el istòrego, la prima version e ła ùltema).


Altri projeti[canbia | canbia el còdaxe]


Łinganbi foresti[canbia | canbia el còdaxe]






Controło de autoritàVIAF (EN126073638 · ISNI (EN0000 0001 2248 346X · LCCN (ENn79070075 · GND (DE4010618-4 · BNF (FRcb11943356v (data) · BNE (ESXX451070 (data) · NDL (ENJA00566755 · WorldCat Identities (ENn79-070075
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Costa_Rica&oldid=1168586"