Łéngua daneze

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
Cheło che te ghè schcià el rimanda a sta voxe, parché el xe on so sinònemo o el vien esplegà cuà drento. rimandamento da Łéngua danéxe
Infobox de Łéngua Łéngua daneze
dansk Cànbia el vałor in Wikidata

Cànbia el vałor in Wikidata
Nome locaƚedansk
Tipołéngua e łéngua viva Cànbia el vałor in Wikidata
Parlà inDanimarca, Groenlandia, Isole Fær Øer, Islanda, Germania, Canada, Norvegia, Svezia, USA
Autòctono deSchleswig-Holstein e Danemarca Cànbia el vałor in Wikidata
Parlanti
Totałe5,3 milioni
Caratarìsteghe
Scrituraalfabeto latin
Clasifegasion lenguìstega
łéngua umana
łéngue indoeoropee
łéngue zermàneghe
łéngue nòrdeghe
łéngue scandìnave orientałi Cànbia el vałor in Wikidata
Regoƚà daDanish Language Council (en) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Istòriahistory of Danish (en) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Còdazi
ISO 639-1da
ISO 639-2dan
ISO 639-3dan
SILDNS
Glottologdani1284 Cànbia el vałor in Wikidata
Linguasphere52-AAA-cc Cànbia el vałor in Wikidata
Ethnologuedan Cànbia el vałor in Wikidata
ASCL1501 Cànbia el vałor in Wikidata
IETFda Cànbia el vałor in Wikidata


El danéxe l'è ła łéngua uficiałe del Regno de Danimarca e el vien parlà in Danimarca, in Groenlandia e inte łe Ixołe Fær Øer.

El xe na łéngua germànica del nord, łigà col svedexe, e particolarmente col norvegéxe. El vien anca parlà come łéngua minoritaria in Germania in Schleswig-Holstein.

Clasificasion[canbia | canbia el còdaxe]

El danéxe, insieme col svedéxe, el deriva dal grupo de diałeti scandìnavi orientałi mentre che el norvegéxe l'è clasificà come łéngua scandìnava ocidentałe col faeroéxe e l'islandéxe. Un tipo de clasificasion pi moderno, baxà sul grado de interconprension intrà łéngue diverse, el divide el nòrdico (scandìnavo) moderno in du grupi: Scandìnavo sud, che el saria el danéxe, e Scandìnavo nord fato da norvegéxe e svedéxe. Islandéxe e Faeroéxe i ze int'un grupo par cónto suo ciamà Scandìnavo insułar.

El danéxe scrito e el norvegéxe bokmål le ze tanto visine, siben che łe gabia na fonołogia (el sistema de rełasion intrà i suni del discórso) e ła proxodia (i schemi de acenti e toni) i sipia diversi. Parlanti bravi de una de 'ste tre łéngue i pol capirse uno co l'altro, anca se dei studi i ga demostrà che de sòłito i parlanti de norvejéxe i capise sia el danéxe che el svedéxe mejo de quanto i Danixi e i Svedixi i se capise intrà de łuri. Anca i Svedixi e i Danixi i capise el norvejéxe mejo de quanto no i se capisa un co l'altro.

Gramàtica[canbia | canbia el còdaxe]

El danéxe el ga nomi de xenare neutro o comun (maschil-feminiłe). Come in svedéxe e norvejéxe, l'artìcoło danéxe el va davanti al nome se l'è indefinìo ma el se taca drio el nome se el xe definìo.

El nèutro el ga łe fórme et / -et e el xenare comun el ga en / -en, donca:

  • en mand = n'omo ; manden = l'omo (xenare comun)
  • et hus = na caxa ; huset' = ła caxa (nèutro)

Difarentemente dal svedéxe, el danéxe no'l dopra mìa l'artìcoło finałe se el nome el ga dei agetivi, ma l'uxa soło l'artìcoło agetivałe den/det, na fórma aposta mésa prima de l'agetivo: den store mand = l'omo forte, det store hus = ła caxa granda.

I verbi danixi a l'infinìo i finise par -e e i se còniuga drio el modo e'l tenpo ma no i ga mìa nùmaro e gnanca persóna, come inte łe altre łéngue nòrdiche.

Bandiera de l'Onion Eoropea Łéngoe uficiałi de l'Onion Eoropea Bandiera de l'Onion Eoropea
Bulgaro | Castiglian | Ceco | Danexe | Estone | Finlandexe | Fransexe | Gaełico | Greco | Inglexe | Itałian | Łetone | Łituan | Maltexe | Olandexe | Połaco | Portoghexe | Rumeno | Slovaco | Slovèno | Svedexe | Tedesco | Ungarexe
Controło de autoritàLCCN (ENsh85035731 · GND (DE4113262-2 · BNF (FRcb119318405 (data) · NDL (ENJA00561388
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Łéngua_daneze&oldid=1063606"