Nèpal

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
Globe icon.svgNèpal
नेपाल (ne) Cànbia el vałor in Wikidata
Bandiera
Bandiera
Someja


InoNepal Cànbia el vałor in Wikidata


Bomò«Mother and Motherland are Greater than Heaven (en) Traduzi» Cànbia el vałor in Wikidata
Pozision

Map

28°N 84°E / 28°N 84°E28; 84Coordinae: 28°N 84°E / 28°N 84°E28; 84

ContinenteAxia

CapitałeKMC logo.jpg  Katmandu Cànbia el vałor in Wikidata
Popołasion
Totałe30 327 877 (lujo 1UTC 2020) Cànbia el vałor in Wikidata
Green Arrow Up.svg2 530 420 (2013)
Densità206,06 hab./km²
Demònemonepałezo, nepałezi  Edit this at Wikidata
Idiomanepałezo Cànbia el vałor in Wikidata
Speransa de vita72,12 (2021) Cànbia el vałor in Wikidata
Green Arrow Up.svg1,867 (2016)
Taso de suicìdio9,8 (2019) Cànbia el vałor in Wikidata
Putełi no scołarizai1 055 237 (2016) Cànbia el vałor in Wikidata
Red Arrow Down.svg−418 013 (2015)
Zeografia
Parte deÀzia Meridionałe Cànbia el vałor in Wikidata
Àrea147 181,254346 km² Cànbia el vałor in Wikidata
LimiteCina, India
Ponto pì altoMonte Everest (8 848,86 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Ponto pì basoKechana Kawal (it) Traduzi (70 m) Cànbia el vałor in Wikidata
Rente a
Flag of the People's Republic of China.svg  Cina
Flag of India.svg  India Cànbia el vałor in Wikidata
Dati istòreghi
Creasion 25 de setenbre del 1768Regno del Nepal
28 de majo del 2008Repùblega
Prima mesion documentadaRegno del Nepal Cànbia el vałor in Wikidata
Dì festivo
Organizasion pułìtega
Forma de goernorepùblega federałe Cànbia el vałor in Wikidata
Òrgano ezecutivoGoerno de Nèpal (en) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Òrgano lejislativoParlamento de Nèpal Cànbia el vałor in Wikidata
Presidenti del Nèpal Cànbia el vałor in WikidataBidhya Devi Bhandari (it) Traduzi (29 de otobre del 2015) Cànbia el vałor in Wikidata
Primo Ministro del Nèpal Cànbia el vałor in WikidataPushpa Kamal Dahal (it) Traduzi (26 de disenbre del 2022) Cànbia el vałor in Wikidata
Màsema autorità zudisiałeCorte Suprema del Nèpal Cànbia el vałor in Wikidata
Ìndaze de Democrasia

4.41/10

   

Menbro de
Economia
Persentuałe IVA13 % Cànbia el vałor in Wikidata
Ìndaze de desviłupamento oman0,602[9] Cànbia el vałor in Wikidata (2021[9] Cànbia el vałor in Wikidata)
MonedaRupia nepałeze Cànbia el vałor in Wikidata
Banca sentrałeBanca Nèpal Rastra Cànbia el vałor in Wikidata
Taso de dezocupasion3 %[10] Cànbia el vałor in Wikidata
Coefisente de Gini

32.8/100

   

Còdazi de identifegasion
ISO 3166-1NP Cànbia el vałor in Wikidata NPL Cànbia el vałor in Wikidata 524 Cànbia el vałor in Wikidata
Còdaze de matricołasionNEP Cànbia el vałor in Wikidata
Fuzo oràrio
Domìnio de primo liveło.np
Prefiso tełefònego+977 Cànbia el vałor in Wikidata
Tełèfono d'emerzensa
Preza ełètrega
Istòrego

Sito webnepal.gov.np Cànbia el vałor in Wikidata

MusicBrainz: 8815c87e-cf3f-362c-a5c6-05ce853a4c79

El Nèpal el xe un stato del'Axia.
El confina a nord co ła Cina e a sud co ła India.

Zeografia[canbia | canbia el còdaxe]


El xe un Stato pien de montagne: rento el teritorio nepałéxe ghe xe un bel toco de l'Himalaya co gran parte dei munti pi alti al móndo, incluxo l'Everest.
Indando da nord a sud se cata el alto Himalaia, co sime fina a 8000 m., el mèdio Himalaia co sime fin a 2000 m., łi Siwalik, e el ła pianura del Terai, estrema parte setentrional de cheła del Gange.

Łi fiumi prinsipałi łi xe da ovest a est Ghāghara (o Gogra), Gandak e Kosi, tuti afluenti de sanca del Gange.

El teritorio el xe in bona parte coverto da foreste.

El clima el xe tropical inte el sud del paexe, el xe fortemente influensà da łi monsoni; indando verso nord, co el aumento de cuota el pasa a un clima de montagna.

Istòria[canbia | canbia el còdaxe]


  • Intra el V e el II sec. a.C. el paexe el jera abità da popołasion dedite al ałevamento. El xe sta introdoto el budixmo
  • Intra el IV e el VIII sec. ła popołasion Nevara de ła vałe de Catmandu łi adota ła siviltà indiana.
  • a partir dal XIII sec. el resto del paexe el vien cołonixà da łi indo-nèpałexi, co ła ecesion de łe vałi del nord ocupae da łi tibetani
  • intra el 1744 e el 1780 ła dinastia Gurkha unise el paexe.
  • inte el 1816 co el tratà de Sugauli el divien un protetorà britanego
  • intra el 1846 e el 1951 el poter el vien exersità da łi primi ministri de ła dinastia Rana
  • inte el 1923 el paxe el divien formalmente indipendente dal Regno Unìo.
  • inte łi ani '90 e '00 el paexe se segnà da una serta instabiłità social e połitega che porta a ła formasion dei partii połiteghi e a łe prime ełesion plurałiste.
  • Inte el 2008 ła asenblea costituente ła ga canbià el ordinamento del stato da na monarchia costitusional inte na republica federal.

Połitega[canbia | canbia el còdaxe]

El xe na Republica fedaral.
Ła costitusion népałexe ła risal al 2007.

El poter executivo el xe detegnuo dal Presidente che ło exersita tramite un Primo Ministro.
El poter łegislativo el xe detegnuo da na asenblea costituente de 601 menbri ełeti el 10 de avril 2008. Ła maxoria de sti raprexentanti łi fa parte del Partio Comunista del Népal (maoisti); altri partii inportanti łi xe el Congerso népałexe (drita) e el Partio Comunista del Népal (marcsisti-łeninisti unifegai).
El poter judisial el xe esersità da ła Corte Suprema.

Cultura[canbia | canbia el còdaxe]

El Nèpal el xe l'ùnico Stato che no el ga na bandiera né quadrà né retangołare: l'è fata da du triàngołi soraposti.

Gałeria de someje[canbia | canbia el còdaxe]

Nòde[canbia | canbia el còdaxe]

  1. Declarà da: Constitution of Nepal 2015. Sesion del documento: 7.
  2. URL de refarensa: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editor: Interpol. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
  3. URL de refarensa: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editor: Organizasion par ła Proibision de łe Arme Chìmeghe. Data de consultasion: 7 de disenbre del 2017.
  4. URL de refarensa: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
  5. URL de refarensa: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
  6. URL de refarensa: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consultasion: 4 de majo del 2019.
  7. URL de refarensa: https://public.wmo.int/en/members/nepal. Data de consultasion: 26 de majo del 2020.
  8. URL de refarensa: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Data de consultasion: 21 de lujo del 2020.
  9. 9,0 9,1 URL de refarensa: https://hdr.undp.org/data-center/human-development-index#/indicies/HDI. Declarà da: Rapporto sullo sviluppo umano. Data de publicasion: 2022. Editor: Programa de l'ONU par el Desviłupo.
  10. URL de refarensa: http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
  11. 11,0 11,1 11,2 URL de refarensa: http://www.itu.int/net/itu-t/inrdb/e129_important_numbers.aspx. Data de consultasion: 8 de lujo del 2016. Sototìtuło: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value. Curatore editoriale: Union Internasionałe de Tełecomunicasion. Tìtuło: International Numbering Resources Database.
  12. 12,0 12,1 12,2 URL de refarensa: http://www.iec.ch/worldplugs/list_bylocation.htm. Data de consultasion: 10 de zugno del 2016. Curatore editoriale: Commissione Elettrotecnica Internazionale. Tìtuło: World Plugs.

Altri projeti[canbia | canbia el còdaxe]

Łinganbi foresti[canbia | canbia el còdaxe]




Controło de autoritàVIAF (EN138363788 · ISNI (EN0000 0004 7027 6037 · LCCN (ENn79091522 · GND (DE4041612-4 · BNF (FRcb15296081b (data) · BNE (ESXX451566 (data) · NDL (ENJA00568106 · WorldCat Identities (ENn79-091522
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Nèpal&oldid=1106314"