Nèpal

El xe un Stato pien de montagne: rento el teritorio nepałéxe ghe xe un bel toco de l'Himalaya co gran parte dei munti pi alti al móndo, incluxo l'Everest.

El Nèpal el xe l'ùnico Stato che no 'l ga na bandiera né quadrà né retangołare: l'è fata da du triàngołi soraposti.

Giografia[canbia | canbia sorxente]

Indando da nord a sud se cata el alto Himalaia, co sime fina a 8000 m., el medio Himalaia co sime fin a 2000 m., łi Siwalik, e el ła pianura de el Terai, estrema parte setentrional de cheła de el Gange. Łi fiumi prinsipałi łi xe da ovest a est Ghāghara (o Gogra), Gandak e Kosi, tuti afluenti de sanca de el Gange.

El teritorio el xe in bona parte da foreste.

El clima el xe tropical int'el sud de el paexe, el xe fortemente influensà da łi monsoni; indando verso nord, co el aumento de cuota el pasa a un clima de montagna.

Istòria[canbia | canbia sorxente]

Intra el V e el II sec. a.C. el paexe el jera abità da popołasion dedite a el ałevamento. El xe sta introdoto el budixmo
Intra el IV e el VIII sec. ła popołasion Nevara de ła vałe de Catmandu łi adota ła siviltà indiana.
a partir da el XIII sec. el resto de el paexe el vien cołonixà da łi indo-nèpałexi, co ła ecesion de łe vałi de el nord ocupae da łi tibetani
intra el 1744 e el 1780 ła dinastia Gurkha unise el paexe.
int'el 1816 co el tratà de Sugauli el divien un protetorà britanego
intra el 1846 e el 1951 el poter el vien exersità da łi primi ministri de ła dinastia Rana
int'el 1923 el paxe el divien formalmente indipendente da el Regno Unìo.
inte łi ani '90 e '00 el paexe se segnà da una serta instabiłità social e połitega che porta a ła formasion de łi partidi połiteghi e a łe prime ełesion plurałiste.
Int'el 2008 ła asenblea costituente ła ga canbià el ordinamento de el stato da na monarchia costitusional inte 'na republica federal.

Połitega[canbia | canbia sorxente]

Ła costitusion népałexe ła risal a el 2007. El poter executivo el xe detegnuo da el Presidente che ło exersita tramite un Primo Ministro. El poter łegislativo el xe detegnuo da na asenblea costituente de 601 menbri ełeti el 10 de avril 2008. Ła maxoria de sti raprexentanti łi fa parte de el Partio Comunista de el Népal (maoisti); altri partii inportanti łi xe el Congerso népałexe (drita) e el Partio Comunista de el Népal (marcsisti-łeninisti unifegai). El poter judisial el xe esersità da ła Corte Suprema.