Fondamenta de łe Zàtare
Ła Fondamenta de łe Zàtare, ła ze na Fondamenta łonga che ła costituìse el limite meridionàl de ła sità de Venesia.
Situàda inte'l sestièr de Dorsoduro ła se referìse so'l Canal Grando e ła se zlonga dobòto par tuta ła só łonghésa patòca, co un parcorso łongo sìrca un chiłometro scominsiando a ła Stasion Maritima de San Baziłio e ła riva fìn a ła Ponta de ła Dogana, indove el Canal de ła Zuèca el dezboca inte'l Basin de San Marco.
Trovandose descoverta par intiero verso sud, ła ze de frente bazada da'l sol séndo na tradisional mèda de spasizàe in primavera e in istà, favorìe anca da'l fato che ghe ze bar, zełaterie, restoranti che i se ghe afasa.
Storia
[canbia | canbia el còdaxe]Ła ze una de łe zone intrà łe pì antighe de ła sità. A se pensa infati, che propio visìn a 'sta zona inte'l 810 se ga dezvolzesto un scontro navariòło infrà l'armàda franseze comandà da Pipino d'Itałia, so fìo de Carlo Magno e łe trupe de ła Repùblega de Venesia che ła zera drìo naser. Avendo el vantàgio de conóser i fondałi, i Venesiani, doparando inbarcasion a fondo piato e sensa bordi, i ga atirà i batèłi franchi in zone de basa pesca, simentàndoghene l'incagiamento e riusindo cuindi a bàterli. L'ezaurimento de'l conbatiménto el ga fato fenìr ła guèra e el ga anca sancìo l'independensa de ła Serenisima Repùblega, che senpre in cueł'ano ła ga trasferìo ła só sede da Metamauco' (Małamoco) a Rivo Alto, cueło che ancùo el ze el sestièr de San Marco, soto el dogado Agnello o Angelo Partecipazio, che sora l'ełenco tradisionàl dei dozi el ze el dièzemo de ła manizàda ma che tanti stòreghi i tende a considaràr cofà el primo vero doze de Venesia. Segondo una de łe ipòteze so l'orìzene de'l nome,ła Fondamenta de łe Zàtare ła ze stada ciamàda cusì propio par recordàrse de 'sto epizodio stòrego.
N'altra ipòteze ła se recołega a l'uzo orizenal de 'sta riva łonga che ła zera un ponto de arivo pa'i carghi de sal, che inte ła trata final de navegasion łongo el Canàl de ła Zueca i venjiva straportà so zàtare. Infati inte l'ùltema trata de ła fondamenta verso ła Bazéłega de Santa Maria de ła SałuteA ze oncora deso prezenti łe masìse fàbriche dei Magazeni del Sàl, ciamà anca Sałoni, che ła Repùblega de Venesia ła doparava par stocar 'sta marcansìa de gran vałór par chełi tenpi.
Monumenti e locałità
[canbia | canbia el còdaxe]Ła Fondamenta de łe Zàtare ła ze toponomasticamente spartìa in cuatro parti, partìndo da San Baziłio verso el Basin de San Marco.
- Łe Zàtare a'l Ponte Łongo
- Łe Zàtare ai Gezuati, so cui se fasa ła cieza de Santa Maria de ła Vizita o dei Artigianelli e de l'inponénte Cieza dei Gezuati
- Łe Zàtare a'l Spirito Santo, dove ch'A se fasa ła picoła cieza de'l Spirito Santo.
- Łe Zàtare ai Sałoni, dominàe dai Magazeni de'l Sal e che i fenìse co ła Ponta de ła Dogana.
Siti da vardàr
[canbia | canbia el còdaxe]- Fondamenta de łe Zàtare
- Somegie de łe Zàtare (ligo ronpesto dispunìbiłe in Internet Archive; védarse el istòrego, la prima version e ła ùltema).
- Ranpe in ocaxion de ła Venice Marathon (ligo ronpesto dispunìbiłe in Internet Archive; védarse el istòrego, la prima version e ła ùltema).
- Venice Italy guide Archivià l'8 de agosto 2013 in Internet Archive.
- Pagina so facebook de Officina delle Zattere
- Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Fondamenta de łe Zàtare
- el detien schemi gràfeghi so