Ponte de ła Costitusion
 Ponte de ła Costitusion | ||
| ||
| Nome inte ła łéngua orizenałe | (it) Ponte della Costituzione  | |
|---|---|---|
| Epònemo | Costitusion Itałiana | |
| Dati | ||
| Sorte | Ponte de arco, ponte a traliccio (it)  , ponte pedonałe e ponte de Venèsia | |
| Architeto | Santiago Calatrava (it) | |
| Costrusion | 11 de setenbre del 2008 | |
| Vertura | 11 de setenbre del 2008 | |
| Caraterìsteghe | ||
| Materiałe | asial e vero | |
| Mezurasion | 9.28 ( ) × da 5.58 a 9.38 ( ) × 94 ( ) m | |
| Traversa | Canal Grando | |
| Pozision | ||
| Venesia | ||
| Pozision | ponte costituzione | |
45°26′20″N 12°19′10″E | ||
|
| ||
El Ponte de ła Costitusion[1] in presedensa conjosùo cofà Cuarto ponte so'l Canal Grando o Ponte de Całatrava) el ze el ponte che'l traversa el Canal Grando de Venesia infrà piasal Roma e ła stasion feroviaria.
El ponte el ze stà verto a'l tràfego pedonal ła note de l'11 setenbre 2008.
Ła strutura e i materiałi
[canbia | canbia el còdaxe]El prozeto el mostra un ponte da ła forma inarcàda co na canpata de 81 metri, łarghesa de 6 metri a ła baze 9 a'l sentro par na altesa de 10 metri in sima; ła strutura ła ze in asal, łe siòłe in véro de ła Saint Gobain, piera d'Istria e Trachite. Griza clàsega de Montemerlo. Anca i parapèti i ze in vero, co un pasamàn in otón. Drento el pasamàn A ze instałàe łanpadìne a led che łe strasa ła spiera de ciaro inte i parapèti in vero.
El ponte dai scałìni el ze łongo 94 metri mentre el ga na anpiesa sentral de 81 metri. Ła łarghesa ła varia da 5.58 metri fin a 9.38 metri inte ła parte sentral. L'altesa ła varia da 3.20 metri so łe rive fin a 9.28 metri inte ła parte sentrałe. L'arco sentral in asal, ełemento strutural de'l ponte el ga un razo de 180 metri[2].
El nome
[canbia | canbia el còdaxe]Inte'l agosto del 2008 el sindico el ga proponesto de ciamàr l'òpara de l'architeto spanjoło ponte de ła Costitusion e de rebatezar el piasal Roma (toponònemo asenjà in èpoga fasista) co'l nome de l'antifasista e europeista Silvio Trentin, notando parò le dificoltà conseguenti a'l mudamento de un nome fortemente iraìzà e conosùo[3].
In presedensa el sìndico Massimo Cacciari el gaveva proponesto in sede de Consegio Comunal el nome de ponte de ła Ziràda stante che'l ponte el se cata in corispondensa de ła voltàda inisial de'l Canal Grando, dita antigamente zirada in diałeto venesian (infati poco łontan A se cata ła ceza de Sant'Andrea de ła Zirada, deso desconsagrada e zontada patòca inte'l terminal automobistego de Piasal Roma). La proposta ricalca cueła che ła zera ła vołontà de l'Aministrasion comunałe inte i ani trenta[4] de ciamàr el canpo danansi a ła stasion de Santa Łusia canpo de ła Zirada, ma durando el parìodo fasista A se prefarise darghe un nome che'l reciamase ła sentrałità de'l podér, e cuindi el ga ciapà el nome che tuti romai i conjose, venesiani e foresti, de Piasal Roma. Dopo ła reałizasion dei conci de'l ponte A zera sircołàe altre ipòteze so'l nome, intrà łe cuałe ponte de łe Do Sante, in rifarimento a'l nome de łe do fondamente łigàe da'l ponte, cueła de Santa Ciàra e cueła de Santa Łusia; ponte Sabbadino, in onór de'l proto che inte'l XVI sècoło el ga consepìo l'idea de un novo ponte so'l Canal Grando a l'insirca inte ła stesa metùa.
El 4 setenbre 2008 el sìndico Cacciari el ga anuncià che, co desizion tolta da l'umanità de ła zunta, el ponte el se gavarìa ciamà ponte de ła Costitusion[5].
Storia
[canbia | canbia el còdaxe]Premese
[canbia | canbia el còdaxe]
Fin al 1850 el Canal Grando el zera pasà soło che da'l ponte de Rialto; inte'l ziro de dieze ani i striàci i ga reałizà do ponti de fero, uno danansi a ła stasion feroviaria, definìi tuti do dai venesiani "oridi bizlónghi" par ła forma che łi caraterizava. I do ponti in ghiza, oltra a èsar notevolmente deteriorài da'l salso, i condisionava fordemezùra ła navegasion so'l Canal Grando, cusì i ze stài tuti do sostituìi intrà el 1934 e el 1938, respetivamente de'l ponte de provizòrio in łenjo a l'Academia e da'l Ponte dei Scalsi, reałizà par intiero in piera de Istria, tuti e do so progeto de l'inzenjer Eugenio Miozzi (1889-1979), a l'èpoga a cao de ła diresion łaori e servisi pùbleghi de'l Comun de Venesia.
Inte'l tenpo, l'ecesional zviłupo de'l turismo intarnasionałe el ga conduzesto de frecuente l'atension so'l sentro łagunar da parte dei più noti e famozi prozetisti: i se ga cusì intaresà a ła prozetasion inte ła sità łagunar (sensa che alcunchè sia mai andà in porto) Le Corbusier Louis Kahn Frank Lloyd Wright e pì resentemente Alvaro Siza.
El prozeto de Całatrava
[canbia | canbia el còdaxe]Inte'l 1997 el famozo architeto scultor e inzenjer Santiago Calatrava ghe'l ga regałà a ła sità de Venesia el progeto ezecutivo par un cuarto ponte so'l Canal Grando de cołegamento intrà l'area de arivo a Venesia (piasal Roma) e ła zona de ła stasion de Santa Łusia. Calatrava el ze autor de altri ponti famozi, cofà par ezenpìo el puente de la Mujer de Buenos Aires, el [[puente del Alamillo sul Guadalquivir e l'Oberbaumbrücke de Berlino.
El prozeto definitivo e l'afidamento de i łaori
[canbia | canbia el còdaxe]Inte'l 1999 el Comun de Venesia ghe ga fidà a Santiago Calatrava ła preparasion de ła documentasion rełativa al Dezenjo de inzenjarìa architetònega e struturałe de'l IV Ponte so'l Canal Grando. El progeto el ze stà ełaborà in cołaborasion co tuti i enti coinvolti (Ferovie de'l Stato, ACTV, Asosiasion de łe Parsone Dizabiłe, Viziłi de'l Fògo, Połìsia, ecc.) e sotoponesto a revizion da parte a ezenpio de l'Asosiasion par ła Protesion de ła Sità de Venesia e de ła Soraintendensa ai Beni Artistici e Culturałi de Venesia.
L'ICMQ, organizmo independente, el ga aprovà el progeto vałutando el dezenjo vałido e pianizà a łe norme łegałe. Drìoman el progeto ezecutivo el ze stà laudà da'l Comùn.
L'incargo de l'ezecusion dei łaori el ze stà fidà, drìo ła gara de subarendasión, a ła rodigina Cignoni, che ła se ga vałesta de ła cołaborasion de profasori univasitari, cuałi l'inzenjer Francesco Colleselli (de l'Univarsità de Brèsa) e l'inzenjer Renato Vitaliani (de l'Univarsità de Padòa, e l'inzenjer Giorgio Romaro (de l'Univarsità de Padòa) par el conpletamento de łe struture de asàl e el montagio. El strapòrto e ła mesa in òpara dei còdezi i ze stà reałizà da ła dita Fagioli. Laóri de carpenteria metàłega i ze stài reałizài da ła dita Lorenzon Techmec System, che ła ga 'verto un garbo contensiozo co ła Cignoni, come che ze venjùo fora anca durante i łaori de na apozita comision de inchiesta istituìa da'l Consegio Comunal.
I łaori
[canbia | canbia el còdaxe]I łaóri i ze scominsiài inte'l 2003[6]. I tenpi prevedesti par ła reałizasion i zera stài stimài inte'l 2002 in 456 dì, overosìpia sirca 2 ani e mezo. I łaori i ze durài invese dobòto 6 ani.
Strapòrto de i conci e só poza in òpara
[canbia | canbia el còdaxe]Dopo ani de rinvìi, dubi su ła stabiłità del pónte e połemiche su ła crésita dei costi, i łaori de poza in òpara de'l pónte ga tacà el 28 ługio 2007 coła poza de i do conci łaterani e i se ga concluzi l'11 agosto 2007 coła posa de'l concio sentral su i do sostégni provizori drìo el só strapòrto łongo el Canal Grando inte ła note intrà el 7 e l'8 agosto.
In partegołar se ga tratà de strapòrtar (trasportar) el pónte, despartìo in tramezà in tre conci, via acua da Marghera a ła sede definitiva. Partanto ze stài organizài do trasporti senjałài, uno par i do conci łaterani e uno par el concio sentrałe. Partìndo da Porto Marghera, i ga parcorso el Canal de ła Zueca e inbocà el Canal Grando e ponta de ła Dogana, par po' resałirlo fin ponto de poza. Par łimitàr i dezazi dovùi a ła sarada de'l Canal Grando, tuti do i strapòrti i ze stài fati de note.
El primo strapòrto, cueło de i conci łateràni, el ze capità inte ła nòte intrà el 27 e 28 ługio 2007. I do conci, entranbi de dimnesion 15,1 x 7,9 x 1,5 m e de pezo 85 t. i ze stài łogài su'l pontón "Susanna" de dimension 16 x 50 m, che ga parcorso el Canal Grando in 2 ore e 10 menuti, rivando inte ła zona de Piasal Roma a łe 2:05 de'l 28 ługio 2007, in antisipo respeto a łe previzion grasie a łe otimałi condision meteomarine.
Ła matina de'l 28 de lugio s'a provedùo a poner in òpara el concio łateran verso Piasal Roma mentre ła matina drio el ze stà pozisionà cueło łado ferovia.
Inte ła note intrà el 7 e 8 agosto 2007 ze avenjùo el strapòrto de'l concio sentral, de dimension 55,2 x 9,05 x 3,7 m e pezo 250 t, anca 'st'altro straportà su'l ponton Susanna. El Canal Grando el ze stà parcorso in sirca 3 ore e un cuarto, zonzendo a destinasion intorno a łe 3 de l'8 agosto 2007, co un antisipo de 3 ore e 30 menuti respeto a cuanto previsto. Masime inpenjadivo e spetacołar ze stà el pasagio de'l concio soto el Ponte de Rialto.
Ła poza de'l concio sentral ła ze avenjìa ła matina de l'11 agosto 2007: su'l prinsipio ze stada pozisionada ła peàta e el concio sora de 'st'altra el ze stà rodà de 90 gradi; drioman el concio el ze stà sołevà e całà da l'alto puzandoło, co notévołe presizion, su do suporti provizori che za i sostenjiva i conci łaterani. L'intiera operasion ła ze durada sirca sincue ore: ła concluzion, anunsiada da tre soni de sirèna, ła ze capitàda a łe ore 14.32.
Faze drìo
[canbia | canbia el còdaxe]Tra agosto e setenbre se ga saldà el concio sentral a i łaterani, e na volta conpletàe łe saldaùre, el 21 setenbre se ga posùo mołar i àrpezi e zbasar i pozi de łe pinje provizorie, cusì da ciapar in forsa so łe spałe el ponte, controłando co łe binde l'entità de'l cargo e co sensori eventuałi cedimenti de łe spałe. Ła prova de cargo, avenjùa inte'l novenbre del 2007, ła ga avùo ezito pozitivo. Ze, infin, stài ponesti in òpara i gradi (in parte de vero e in parte de trachite griza clàsega de Montemerlo, tuti de forma trapesoidałe e difarenti un da l'altro, che gaveva da esar tagiài co presizion miłimètrega) e i parapèti.
Batìzo e vertura
[canbia | canbia el còdaxe]A ła fin de'l meze de agosto del 2008 el sìndico Massimo Cacciari ga renonsià a l'inaugurasion ofisiałe de'l ponte[7], inisialmente prevedesta in ocazion de ła vizita de'l 18 setenbre 2008 del presidente de ła Repùblega Giorgio Napolitano che'l prezensiava a na manifestasion par el setantèzemo aniversario de ła Costitusion Itałiana. Cio' ze conseguensa de łe anunsiàe manifestasion de algune parti połìteghe par el forte incremento dei costi e de algune asosiasion de dizabiłi par el susister de łe bariere architetòneghe, che ghe ne infirma ła frusion a parsone co dezabiłità motorie e vizive[8], ipotizando ła viołasion de łe vizenti normative in materia che prevede ła posibiłità de łaudar e finasiar escluzivamente de progeti co bariere architetòneghe mancànti[9].
Ła vertura de'l pónte ła ze avenjùa a łe ore 23:44 de ziòba 11 setenbre 2008[10][11].
Inte ła seràda A se ga dezvolzesto un picoło refresco co łe maestrànse de'l cantièr scominsià verso łe ore 21, al cuało ga partesipà menbri de ła zunta, el sìndico steso e alcuni zornałisti.
Acesibiłità ai portadori de handicap e ovovia
[canbia | canbia el còdaxe]L'ovovia el ze el despozidivo trazlante che'l parmetarà de trasportàr i portadori de handicap (o comuncue chi che'l ne farà rechiesta se el regołamento ło prevedarà) sensa dover atraversar el ponte.
Ła capasità màsema ła ze de do pasezieri par viaxo.
El tenpo mìnemo de parcorensa el ze prevedesto in poco manco de 5 menuti.
El costo prevedesto el ze de € 1.043.603,04[12].
L'infrastrutura ła ze formàda da do ełevadori ciamài piłóni de ataco e da do guide pozisionàe soto el ponte inte'l łado che'l se afasa verso el Ponte de ła Łibartà.
Ła gabìna de trasporto (ła cusìdita ovovia) invese ła ze el mezo che utiłizarà l'infrastrutura.
Ad ezenpio se ła gabina ła se trovarà inte ła riva dezidaràda, dopo esar entrài a bordo, ła gabìna ła se alsarà par mezo de l'ełevador fin a łe rodaie, utiłizarà łe rodaie fin a l'altro ełevador e po' el dezmontarà par mezo de l'altro ełevador. I łaori i ze in corso[13].
Spetando che A venja finìa l'ovovia, ła zonta comunal ła ga stabiłìo che fin a cuando no sarà istałà e meso in ezersisio l'inpiànto che'l rendarà acesìbiłe el novo ponte de ła Costitusion so'l Canal Grando a łe parsone co reduzesta capasità motoria, łore łe podarà uzufruir a maca de'l servisio de trasporto publico Actv so ła trata Piasal Roma - Ferovia e viceversa[14].
Costi e incosaménti
[canbia | canbia el còdaxe]El costo de tałe òpara el se azira datorno ai 11,3 miłioni de euro[15], a cui va zontà el miłion de euro par l'ovovia. Ła sifra final ła sorpasa netamente i 6,7 miłion de euro prevedesti inte ła gara de subarendasión[16]. Inaz ònta, A ze prevedesti altri costi par ła manutension e el controło de'l pónte.
Par tuti 'sti motivi, dopo anca ła Corte dei Conti ła se gaveva interesà de 'sta visenda, inte'l febraro 2008 el procuradór zontà Carlo Mastelloni el ga desponesto l'acuizision de ła documentasion so ła gara de subarendasion e dei progeti tecnici de'l ponte. L'inchiesta conositiva duràda do ani e vardàda anca da n'altro procuradór zontà (Carlo Nordio), ła ze stàda archiviàda parché no ze stài rimarcài reati penałi. Anpò el procuradór zontà Carlo Nordio el ga comunque osarvà[17] che:
(VEC)«[...] i stra-grèvi erori caraterizanti sia ła faze progetuàl che cueła ezecutiva, sia cueła rełativa al steso bando de gara, erori raprezentativi de na radicàl portàda ... de capìr ła conplesità tecnica de na òpara cusì anbisioza, erori che i se ga ripetùo in una sorta de clonasion esponensiàl i ga diłatà i tenpi de reałizasion e i costi de l'òpara. [...]»(it )
«[...] i gravissimi errori caratterizzanti sia la fase progettuale sia quella esecutiva, sia quella relativa allo isteso bando di gara, errori rappresentativi di una radicale incapacità [...] di comprendere la complessità tecnica di un’opera così ambiziosa, errori ripetutisi in una sorta di clonazione esponenziale hanno dilatato i tempi di realizzazione e i costi dell’opera. [...]»— Procuradór axonto[18]
El ponte de ła Costitusion el ze stà fato ogeto de asertamenti tecnici da parte ministeriałe, par prezunte omision da parte de'l progetista in merito a ła reałe ezecutività de'l progeto a só tenpo prezentà. In partegołar, el ponte de ła Costitusion el pareva èsar intaresà da problemi statici. Tutociò el cołaudator, co na nòda remetesta a'l Comun de Venesia el 9 setenbre 2009, el ga aprovà ła conpleta azibiłità de'l ponte[19].
Note
[canbia | canbia el còdaxe]- ↑ (IT) Comunicato stanpa del Comun de Venesia so l'aprovasion del topònemo da parte de ła xonta comunal.comune.venezia.it.
- ↑ (IT) Sità de Venesia - Ponte de ła Costitusion - i dati de l'opara Archivià il 6 de novenbre 2011 in Internet Archive.
- ↑ (IT) Comunicato stanpa del Comun de Venesia del 27 de agosto 2008comune.venezia.it.
- ↑ (IT) Articoło da "la Nuova Venezia" del 22 de otobre 2007nuovavenezia.repubblica.it.
- ↑ (IT) Articolo de l' Ansa del 2 de setenbre 2008
- ↑ (IT) Sità de Venesia - Ponte de ła Costitusion - ła 'storia del progeto Archivià il 14 de aprile 2009 in Internet Archive.
- ↑ (IT) Articoło de "Il sole 24 ore" del 27 de agosto 2008.ilsole24ore.com.
- ↑ (IT) Articoło de "Il gazzettino" de'l 30 de setenbre 2008.
- ↑ (IT) Testo de ła Leje 5 febraro 1992, n. 104, da handylex.orghandylex.org.
- ↑ (IT) Articoło del "Corriere della Sera" del 12 de setenbre 2008corriere.it.
- ↑ (IT) Articoło de "la Nuova Venezia" del 12 de setenbre 2008nuovavenezia.repubblica.it.
- ↑ (IT) Sità de Venesia - Ponte de ła Costitusion - Dati partegcołari so l'ovovia Archivià il 22 de novenbre 2008 in Internet Archive.
- ↑ (IT) Sità de Venesia - Ponte de ła Costitusion - Ovovia Archivià il 20 de aprile 2012 in Internet Archive.
- ↑ (IT) Sità de Venesia - Ponte de ła Costitusion - Nota de l'asesor Mara Rumiz Archivià il 20 de aprile 2012 in Internet Archive.
- ↑ (IT) Comunicato stanpa del Comun de Venesia del 2 de setenbre 2008.comune.venezia.it.
- ↑ (IT) Sità de Venesia - Ponte de ła Costitusion - quadro de spexa Archivià il 6 de novenbre 2011 in Internet Archive.
- ↑ (IT) In archivio l’inchiesta sol quarto ponte - la Nuova Venezia
- ↑ (IT) «Ponte Calatrava, incapaci e cinici» - "la Nuova Venezia"
- ↑ (IT) Comunicato stanpa del Comun de Venesia del 9 de setenbre 2009comune.venezia.it.
Voze ligàe
[canbia | canbia el còdaxe]- Santiago Calatrava
- Piasal Roma
- Stasion de Venesia Santa Lusia
- Ponte dei Scalsi
- Ponte de Rialto
- Ponte de l'Academia
Altri progeti
[canbia | canbia el còdaxe]
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Ponte de ła Costitusion
el detien schemi gràfeghi so
