Viła Trissino Marzotto
 Vila Trisino | |||
| |||
| Dati | |||
|---|---|---|---|
| Sorte | Vila  | ||
| Architeto | Francesco Muttoni | ||
| Pozision | |||
| Rejon aministrativa | Trìsino (Itàlia) | ||
| |||
|
| |||
Ła Viła Trissino da Porto Marzotto el ze on conpleso monumentałe postà a Trisino, in provincia de Vicensa, el ze conposto da viła supariora e da na viła inferiora, monumentałi e entrade tardo-baroche, cedrada, fontana otagonałe, e de pì de sento statue che abełise el grando parco che'l gode ła vizion de ła Val de l'Anjo e de ła canpanja visin. Ła ze stretamente łegà ai fati stòrighi de ła fameja Trìsino, antighi feudatari de'l posto.
Storia
[canbia | canbia el còdaxe]Inte'l còl de Trìsino fin dal'Alto medioevo se łevava na fortesa e dopo on casteło, ojeto inte'l XIII secoło de łote tra Guelfi e ghibełini[1], che inte'l XV secoło, segondo ła moda renasimentałe, vien trasformà in viła de canpagna (denominà viła superiora, parchè posà inte ła veta de'l còl). Zera cuesto el core de l'antiga fameja Trisino, che ła ciapava tuta ła Val de l'Agno, conosua pa tanti secołi come Vałe dei Trìsino, fin in pianura.
Sta viła slargà e restuturà na ultima volta tra el 1718 e el 1722 da l'architeto Francesco Muttoni e, dopo ła so morte, da Girolamo Dal Pozzo[2], rivà ai Trissino Baston, paruni de Pałaso Trìsino, al presente sede del munisipio de Vicensa. El conte Marcantonio Trissino Baston (29 zugno 1673 – 2 zugno 1723), fioło de Łeonardo, oltre a comandar i łauri de sistemasion de ła viła[3], inte'l 1693, ga fato fabricare a Muttoni l'inportante entrada al jardin e inte'l 1717 l'entrada a ła viła superiora. Ł'architeto el ze na drio anca a ła sistemasion dei jardini, da dove se ga ła vista verso ła vałada de l'Agno. Oncora a Muttoni se ga ła costrusion de ła scuderia finia inte'l 1722.
El conte Cristoforo Trissino de'l ramo Riałe (2 de zenaro 1672 – 1º de lujo 1746) el ga comisionà senpre a Francesco Muttoni ła viła inferiora, inaugurà inte'l 1746 insieme co'l fioło Ottavio[4], co eło parò ła łinea dei Trisino Riałe ła ze sparia, permetendo ai Trissino Baston de ciapar cosita el patoco conpłeso de nòvo inte na uniga proprietà. A ła fin del XVIII secoło e dopo oncora inte'l 1841 ła viła inferiora ła ze sta bruzà par colpa de on fulmine. Al primo avegnimento ła costrusion vien repristinada, ma el segondo incendio Alessandro Trissino Baston (11 majo 1775 – 20 avriłe 1851) inte'l 1843 ła ga fata restruturare inte na maniera de rùdare scenografego[5] drio ła moda romantega de'l tenpo.
El conte Alessandro e so fradełi no i ga vudo eredi direti, cosita l'itiero conpłeso el ze pasà a ła soreła pi zovane Francesca, sposa de'l conte Ignazio Da Porto. I so eredi, dopo on periodo de trascuratesa, i ga pasà ła proprietà inte'l 1951 a Giannino Marzotto.
Descrision
[canbia | canbia el còdaxe]
Viła Trissino Marzotto ła fa parte del percorso de viłe venete e ła ze ritenù tra łe pì bełe abitasion de'l miłesetesento vicentin anca par ła fasiłe integrasion tra el costuio e i jardini. Proprio, ła sitemasion setesentesca, dovuda a l'architeto Francesco Muttoni, ła se destingue sovratuto pa ła creasion dei viałi e camini tracià da deversi łivei de cołina e de pasaji coerti e scuerti. El fin zera de creare dei belvedere, indirisà a deversi punti de'l'orizonte, e jardini pensiłi co funsion de terase panorameghe. Par masimizare el diałogo tra edifisi e natura se ga fato recorso anca de forme orientałi inte'l zugo de łe figurasion fłoreai e inte i pinacołi in sima ai piłastri, come inte'l canceło de endrada de'l jardin[6].
Ł'arco de entrada de viła superiora da piasa Gian Giorgio Trissino, el risałe al 1593 el xe caraterixà da do lesene tuscaneghe che łe tien on tinpano sormontà tra tri arcoteri. El corpo de entrada, o mejo ła parte pì antiga de ła viła, xe sta rifato in tel 1832 co rivestimento de bugne rusteghe in coto.
Rento a l'edifiso se cata ła cołesion de sie arasi (el siclo de łe cuatro stajon e do scene de vita de canpagna) reałizà da ła scoła belza de Willem de Pannemaker sirca inte'l 1550 so desegno de Giulio Romano. Inportanti i ze i aredi de ła viła e głi afrischi de Tommaso Porta e so fioło Andrea, che i adorna on coridoio, el sałoto de'l camineto roso e ła granda sała sentrałe.
A ła morte de'l Muttoni (1747) i łauri i va vanti soło co l'architeto veronese Girolamo Dal Pozzo[2] che el ga creà el pra verde: on grado spasio retangołare ełegante da nìcie co statue de Orazio Marinali, posà inte'l ała setesentesca de ła viła e sarà de'l resinto de ła cavałerisa. A vista el reporta ła memoria de łe corti de castełi, ma el ze verto łateralmente ai visini jardini par mezo de na caena de archi. Ła cavaleriza el ze on pra sopraełevà che zera posìbiłe de fare on curto giro a cavało; ze raziungìbiłe da'l baso de traverso do ranpe a cargnoło percołìbiłi da cavałi e l'altro de traverso do pergołi che i porta al pian nobiłe de ła viła.
Ła viła superiora ła ze sircondà da on grando jardin, e inte ła parte pì a vałe se cata ła viła inferiora, fata costruir inte'l 1746 e che, dopo l'incendio del 1841, causà da on fulmine, ła ze na in granda parte derfà. Do ani pi tardi ła viła ła ze sta recostruia, sostituendo l'orizinałe fronton triangołare co on trofeo, e ze sta alsà cuatro turi merlà ai angołi, che a ła prezente, i ze łevri de erna da l'aspeto de on rùdere de on casteło.
Intiere łe ze restà łe do grande scałinà, łe terase pensiłi el gran terapien che ła parte sentrałe ła ze ocupà da na nodevołe peschiera otagonałe, decorà da na statua a ogni vertese, tute rafigurà da divinità mitołozeghe, oncora òpara de'l Marinali. Degna de notasin ła ze anca ła gradinada che ła porta a ła sotostante fontana de Netuno e a ła bałaustra che se manifesta al gran bosco, łevro de alti rovari, tasi, cidri de'l Łibano, pini de l'Himalaya, łeci e secuoie secołari.
I cancełi decorà de fero batuo de'l porton d'entrada al jardin i ze òpara de Girolamo Frigimelica. Ł'entrada el ze conposto da do cołone sinpie al marzene e da do copie de cołone abinà a incuadrar el canceło al sentro; inte i intervai ze pozisionà do grande finestre. I fusti de łe cołone toscàneghe i ze bugnà a fasce alterne e coronà da trofei, invese łe finestre łe ze montà da vasi decorà.
Rento al parco, spostansose da ła viła superiora a cueła inferiora, ze posta in varie parti dei vasi decorà e pì de sento statue, in zenere a sojeto mitołozego, òpara de ła botega dei fradełi Orazio e Angelo Marinali. Se scomisia co'l vial dei łimuni che da l'edifiso padronal otagonałe co i so jardini a l'itałiana, desegnà da Muttoni. El viałe de łe ortensie el sfiora i ołivari e riva fin a ła viła inferiora; tornando in drio verso ła viła superiora se va a ła cosita ciamà camera verde e al belvedere co i rozari.
Dal prinsipio de i łauri de abełimento e restrutasion de'l XVIII secoło i paruni de Viła Trissino asegna on ruoło inportante de l'arte de'l bien vivre.
El conte Marcantonio Trissino inte'l 1717 a sanca de'l canceło de endrada el ga fato metere na iscrision de benvegnù:
(VEC)
«Marcus Antonius – Comes de Trissino – sibi – genio et hospitibus – Anno MDCCXVII - Citato in Bernardo Morsolin, Trissino ricordi storici, 1881, nota a pag 65.»
Al prinsipio de'l viałe dei łimuni a destra ghe ze na łapide che sałuda el vizitator co sti versi:
- Qualunque o cortesia guidi o ventura,
- Donna o Signore, a così bel soggiorno,
- Pria miri il colle e il piano, onde a Natura
- Piacque vago teatro alzargli intorno;
- D'Arte scorgendo poi l'industre cura,
- Che il fece a gara de' suoi pregi adorno,
- Liti intrà lor non desti, e solo dica:
- Quanto qui l'Arte ze di Natura amica! - Ottava dettata da Domenico Lazzarini e posta da Leonardo Trissino Baston[3].
Notasion
[canbia | canbia el còdaxe]- ↑ (IT) Bernardo Morsolin, Trissino ricordi storici, 1881, pagg 27-44.
- ↑ 2,0 2,1 Girolamo Dal Pozzo - Treccani
- ↑ 3,0 3,1 Bernardo Morsolin, Trissino ricordi storici, 1881, pagg 64-65.
- ↑ Bernardo Morsolin, Trissino ricordi storici, 1881, pag 50 ove si riporta l'iscrizione tratta dall'edificio: "Comites Christophorus pater et Octavio filius Trissini, A.D. MDCCXLVI".
- ↑ Bernardo Morsolin, Trissino ricordi storici, 1881, pagg 50-51.
- ↑ (IT) Molte delle informazioni riportate sono tratte dal sito ufficiale di Villa Trissino Marzotto.
Bibliografia
[canbia | canbia el còdaxe]- (IT) Bernardo Morsolin, Trissino. Ricordi storici (rist. anast. Vicenza, 1881), A. Forni, 1984, ISBN 978-88-271-2486-4.
Voze corełade
[canbia | canbia el còdaxe]Altri projeti
[canbia | canbia el còdaxe]
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Viła Trissino Marzotto
el detien schemi gràfeghi so
Linganbi foresti
[canbia | canbia el còdaxe]
- (IT) DELLE VILLE VENETE: ALLA SCOPERTA DELLE DIMORE GENTILIZIE DEL TERRITORIO TRISSINESE Archivià il 10 de novenbre 2023 in Internet Archive.
2 de avril 2020.
- (IT) Villa Trissino Marzottovillevenetetour.it.
- (IT) Villa Trissino Marzottodimorestoricheitaliane.it.
- (IT) Trissino Marzotto 2 de avril 2020.
| Controło de autorità | VIAF (EN) 247896365 · WorldCat Identities (EN) 247896365 |
|---|