Difarense intrà łe version de "Primier"

Primier
	; Le Pale de San Martin ntela val de Primier
Sorte	Vałe
Liogo
Rejon aministrativa	Trentin (Itàlia)
Bagnà da	Cismon
Caena montagnoza	Dołomiti
Dati e sifre
Àrea	417 km²
	; ; ; ; ; ; ;

Navega in tel istorego in manjiera interativa

[Version verifegà]

← Difarensa pì vècia Difarensa pì nova →

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto

VixuałeWikitesto

In linea

Version de le 14:04, 17 set 2014

El Primier (Primör par tòic) l'é na val del Trentin oriental, confinante co la provincia de Belun. La à en andamènt nord-sud.

A Primier se parla na lengua de derivazion ladina pì simile al vèneto che al trentìn, el primieròt.

In pì ghe n'é na raẑa autoctona de la val, la vaca primieròta.

Geografia

A ovest la é delimitađa da 'l Beđolé e a est de la Val Canali e de i monti Tasé e Vederna; la part meridional la se taca a la val del Schenèr, cuela setentrional al Ròle.

La val de Primier la é divisa in doi de la Streta de le Sorìve, che la diviđe in do tòchi: a sud la ven ciamada Sotopiéu, a nord Sorapiéu.

Sotopiéu

Sotopiéu l'é 'l toch pì bas dla val, che la ciapa entre i comuni de Imèr e Medan. La taca de la fin del Schenèr, preciso sot ala cesòta de San Silvestro e la fenis ala Streta de le Sorive tl comun de Međan. Sotopiéu el é carateriđà dala Piana dele Giare arènt al ghèbo e de i Solivi su le còste del Beđolé, che sarìe dei prađi misiađi al bòsch, anca se sti ani l'era tut 'an prà, onde che se sieghéa tut el fen par le vache, indispensabili par la soravivènẑa dela đent (pì che altro contađini).

Sorapiéu

Sorapiéu l'é la part alta de la val e la ciapa entre i comuni de Fiera, Tresaqua, Tonadich e Siror. 'Sta part la é carateriđađa de la Piana de Siror fra Tonadich e Siror e de l costòn del Padèla onde che ghe n'è Tresacua. A nord de Tonadìch ghe n'é le Pale de San Martin.

Stòrgia

Tl Medioèvo Primier el à stat ligà apèđe Feltre. Tl 1349 Carlo IV de Lusenburgo, re dl Tiròl, el taca guèra ai Scaligeri de Verona, Primier el vèn concuistà e el vèn part dl Tiròl dl sud (Welschtirol).

De 'l 1400 fin al XVI secolo a Primier se laora tant te le canòpe, onde che vèn imigrađi austrìaci, i canòpi (Bergknappen). In pì, co òmeni tipo i menadàs te la val de 'l Schenèr, se mena tante bore fin a [[|Venesia|Veneẑia]], doperađe par far le galèe te 'l arsenal de Venesia.

I austrìaci i à cognest molar la val te 'l 1919 co 'l acòrdo tra i aleađi a Saint-Germain-en-Laye, drìo la prima guera mondiala.

@@ Riga 18: / Riga 18: @@
 El '''Primier''' (''Primör'' par [[łéngua todésca|tòic]]) l'é na val del [[Trentin]] oriental, confinante co la provincia de [[Provincia de Bełun|Belun]]. La à en andamènt nord-sud.
-A Primier se parla na lengua pì simile al vèneto che al trentìn, el [[diałeto primierot|primieròt]].
+A Primier se parla na lengua de derivazion ladina pì simile al vèneto che al trentìn, el [[diałeto primierot|primieròt]].
 In pì ghe n'é na raẑa autoctona de la val, la [[Primieròta|vaca primieròta]].
@@ Riga 29: / Riga 29: @@
 === Sotopiéu ===
 [[File:Comuni-di-imer-e-mezzano.jpg|miniatura|left|Sotopiéu]]
-Sotopiéu l'é 'l toch pì bas de la val, che la ciapa entre i comuni de [[Imèr]] e [[Medan]]. La taca de l fin del Schenèr, preciso sot a la cesòta de San Silvestro e la fenis a la ''Streta de le Sorive'' tel comun de Međan. Sotopiéu el é carateriđà dala ''Piana de le Giare'' arènt al [[Cismon|ghèbo]] e de i ''Solivi'' su le còste del Beđolè, che sarìe dei prađi misiađi al bòsch, anca se sti ani l'era tut 'an prà, onde che se sieghéa tut el fen par le [[vaca|vache]], indispensabili par la soravivènẑa dela đent (pì che altro contađini).
+Sotopiéu l'é 'l toch pì bas dla val, che la ciapa entre i comuni de [[Imèr]] e [[Medan]]. La taca de la fin del Schenèr, preciso sot ala cesòta de San Silvestro e la fenis ala ''Streta de le Sorive'' tl comun de Međan. Sotopiéu el é carateriđà dala ''Piana dele Giare'' arènt al [[Cismon|ghèbo]] e de i ''Solivi'' su le còste del Beđolé, che sarìe dei prađi misiađi al bòsch, anca se sti ani l'era tut 'an prà, onde che se sieghéa tut el fen par le [[vaca|vache]], indispensabili par la soravivènẑa dela đent (pì che altro contađini).
 === Sorapiéu ===
@@ Riga 35: / Riga 35: @@
 == Stòrgia ==
-Te 'l [[Età de mezo|Medioèvo]] Primier el à stat ligà a la vexina [[Feltre]]. Te 'l [[1349]] [[Carlo IV de Lusenburgo]], re de 'l [[Tiroło|Tiròl]], el taca guèra a i [[Scałigeri]] de [[Verona]], Primier el vèn concuista e el vèn part de 'l Tiròl de 'l sud (''Welschtirol'').
+Tl [[Età de mezo|Medioèvo]] Primier el à stat ligà apèđe [[Feltre]]. Tl [[1349]] [[Carlo IV de Lusenburgo]], re dl [[Tiroło|Tiròl]], el taca guèra ai [[Scałigeri|Scaligeri]] de [[Verona]], Primier el vèn concuistà e el vèn part dl Tiròl dl sud (''Welschtirol'').
-De 'l [[XV secolo|1400]] fin a 'l [[XVI secolo]] a Primier se laora tant te le canòpe, onde ke vèn imigrađi austrìaci, i canòpi (''Bergknappen''). In pì, co òmeni tipo i ''menadas ''te la val de 'l Skenèr, se mena tante bore fin a [[Venesia]], doperađe par far le [[Galèa|galèe]] te 'l [[arsenal de Venesia]].
+De 'l [[XV secolo|1400]] fin al [[XVI secolo]] a Primier se laora tant te le canòpe, onde che vèn imigrađi austrìaci, i canòpi (''Bergknappen''). In pì, co òmeni tipo i ''menadàs ''te la val de 'l Schenèr, se mena tante bore fin a [[|Venesia|Veneẑia]], doperađe par far le [[Galèa|galèe]] te 'l [[arsenal de Venesia]].
-I austrìaci i à cognest molar la val te 'l [[1919]] co 'l acòrdo tra i aleađi a Saint-Germain-en-Laye, drìo la [[prima guera mondiałe]].
+I austrìaci i à cognest molar la val te 'l [[1919]] co 'l acòrdo tra i aleađi a Saint-Germain-en-Laye, drìo la [[prima guera mondiałe|prima guera mondiala]].
 {{Primier}}