Viładoze

**Viładoze**
	; ;
Pozision
	45°04′00″N 11°54′00″E
Stato	Itàłia
Rejon	Vèneto
Provinsa	provincia de Rovigo
Capitałe	Villadose (it)
Popołasion
Totałe	4 714 (2023)
Densità	146,99 hab./km²
Zènaro
Demònemo	viładosani ,
Zeografia
Àrea	32,07 km²
Altitùdene	3 m
Rente a	Adria ; Rovigo ; Zernian ; San Martin de Venese
Dati istòreghi
Dì festivo	Festa patronałe(6 de novenbre)
Patrono	San Leonardo
Còdazi de identifegasion
Còdaze postałe	45010
Còdaze de matricołasion	RO
Fuzo oràrio	UTC+1 ; UTC+2
Clasifegasion climàtega	clima subtropegałe ùmido
Prefiso tełefònego	0425
ID ISTAT	029048
Còdaze catastałe de Itàlia	L939
Sito web	comune.villadose.ro.it

Viładóze el xe on comun de 5 099 aneme inte ła provinsa de Rovigo.

Frasion

Canbio: el nome el deriva dal fato che intel so teritorio a ghe gera el canbio dei cavałi che i trainava i barconi ca pasava so l'Adexeto. El se cata a sirca 4 km a nord-est de Viładóxe so ła strada che porta a Ca' Emo.
Canałe de Viładóxe
Ca' Tron

Zeografia

Viładose ła se cata inte ła xona mèdio orientałe del Połéxine e ła xe traversà dal fiume Adexeto, che ła divide in do parti.

Oltre a ł'Adexeto, ghe xe a nord ło scoło Seresoło ai confini co Rovigo e San Martin, Bresega poco pì a nord del sentro del paese e poco a Sud del xentro ło scoło Condùto (ciamà anca Valdentro).

Viładose ła se cata quaxi a metà strada tra Rovigo e Adria

Storia

Da ritrovamenti archeołoghi a risulta che el teritorio el fuse xà colonixà inte ł'età romana parché Viładose la se catava a pochi km dal porto etrusco di Adria e ła gera l'entrotera par łe vie de comunicasion verso ł'interno.

Co ła fin de ł'Inpero Romano a xe seguìo on periodo de forte instabiłità idraułica e de spopołamento.

Gino Braggion, intel so libro ... E... Villadose risorse... da secolari tribolazioni el ga descoverto che el nome del paese el risulta scrito par la prima volte ai scuminsi del XIII secoło quando che in latin el se ciamava "Villa Ducis".

Intel 1484 Viładose - dopo ła guera del sałe tra Venesia e Ferara - l'è passà da ła dominasion estense a queła venexiana dove l'è restà fin a ła fin de ła Repubblica intel 1797. Grasie ai venexiani a gera sta fati tanti lavuri de bonifica e lungo l'Adexeto i nobiłi venexiani i se ga fato far de łe bełe ville ca oncora al dì de onquò le ghe xe e qualcheduna ła ga oncora el nome de ła fameja venexiana.

El segno de ła dominasion ferarese estense el se poe riłevare anca dal palaxo comunałe, ciamà Ca' Patella, dove i balcuni del piano tera le xe in stile ferarese e quełe dei piani pì alti in stile venexian.

Intel 1778 - grasie al vescovo de ła diocexi de Adria Monsignor Arnaldo Speroni degli Alvarotti a Viładose xe sta istituia de novo ła parochia prima agregà e dipendente da queła de Buxo.

Poco dopo l'unità d'Italia Viładose la ga 'vudo tanta xente che l'è sta costretta a migrar verso el Sudamerica. Questo xe sta dovù a tante cause, ła pì importanta ła xe sta ł'ałuvion del 1882 parché ł'Adexe gheva roto i arzeni, a ła crisi agraria e anche a ła represion połitega da parte de łe autorità che łe stava da ła parte dei proprietari de tere. A questo bisogna xontare ła guera comerciałe tra l'Itałia e ła Fransa.

Viładose l'è sta - a ła fin dei ani '80 del 1800 - el comune połesan col pì elto taso de emigrasion, pari a oltre el 25 par cento de ła popołasion.

Intel 1915 ła prima aministrasion comunałe dove ca ge gera anche i sociałisti ła ga scuminsià łe pràteghe par comprare el palaxo Ca' Patella par farlo diventare sede municipałe.

Intel 1923 el palazo Ca' Patela el xe deventà ła sede del comune.

Intel 1928, in seguito a ła eliminasion del comune de Ca' Emo, Viładose ła se ga ingrandio inglobando ła łocałità Ca' Tron.

Intel 1938 xe sta inaugurà ła Strada Statałe 443 - che cołega diretamente Rovigo ad Adria - a ła presensa del gerarca fasista Giovanni Marinelli.

El 25 de apriłe 1945 a xe sta fuxiłà dai todeschi - visin ai muri del simitero - 20 partigiani ciapà a Zernian. I todeschi, dopo aver fuxilà i ostaj, i ga fuxiłà anca do omeni de łe brigate nere che i ghe gaveva dà na man inte l'operazion de rapresaja.

Dopo l'aluvion del 1951 xe scuminzià n'antra onda migratoria sora-de-tuto verso Piemonte e Łonbardia.

Inte i ani '80 a xe scuminsià i łaori par ła costrusion de ła nova grande piaza (piaza Barchesa) intel sentro del paexe sorta inte łe proprietà esproprià a ł'ultimo nobiłe venexian ca gaveva oncora proprietà intel comune, el conte Lorenzo Marcello Grimani Giustiniani.

Personaji ca xe nati a Viładoxe

Enzo Duse, jornałista e scritore (1901 - 1963)
Gianni Sparapan, poeta e storego. 1944 - Autore de pareci livri de storia.

Livri su Viładose

A cura de ł'Uficio Studi de ła Provincia de Rovigo - Villadose, storia econòmega e sociale di una comunità Polesana - datiłoscrito (1964). Na copia ła xe conservà a ł'Accademia dei Concordi de Rovigo.
Gino Braggion. ... E... Villadose risorse... da secolari tribolazioni. Grafiche "Il Pilastrello", Łendinara, 1978.
Gianni Sparapan. Il canto delle angôane 1987
A cura de ł'Asesorato a ła Cultura del Comune de Viładoxe: Villadose tra cronaca e storia co parece fotografie, testimonianze e modi de dir połexani. Linea ags edizioni - Stangheła - 1994.