Olea europaea

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
Cheło che te ghè schcià el rimanda a sta voxe, parché el xe on so sinònemo o el vien esplegà cuà drento. rimandamento da Olivaro
TassoboxOlea europaea Cànbia el vałor in Wikidata

Cànbia el vałor in Wikidata
Dati
Fonte deoliva (it) Traduzi, legno di olivo (it) Traduzi e Olivo foglia (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Piante
Tipo de frutaoliva (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Tasonomia
SuperregnoEukaryota
RènjoPlantae
ÓrdeneLamiales
FamejaOleaceae
ZènareOlea
SpeceOlea europaea

L., 1753

Distribusion

Cànbia el vałor in Wikidata


L'ołivaro, ułivaro o ołiver; (nome sientifego Olea europaea L.) el xe na pianta da fruto. El produxe łe ołive che łe vien inpiegà par l'ałimentasion e par l'estrasion de l'ojo.

Descrision[canbia | canbia el còdaxe]

L'ułivaro ła xe na pianta orixinaria del Medioriente e ła xe stà doparà fin da l'antighità par l'ałimentasiòn. Łe ołive in natura le ze asè amare par colpa del contegnuo de połifenołi. Par rèndarle comestibiłi, el xe nesesàrio el da farse de tratamenti spesìfeghi: par exénpio ła fermentasion naturałe, o mètodi artifisałi.

Inisialmente el zera cultivà cuaxi escluxivamente inte i paéxi mediteranei (dove l'inverno el xe mite e l'istà calda), inte i ùltemi ani el xe stà inpiantà co boni èziti anca in altri paéxi dal clima anałogo, cofà Całifornia, Austrałia, Arzentina e Sudafrica. in Itàlia l'àrea de cultivasiòn el xe racuanto grando: łe sołe xone andove no el xe mìa prexente łe xe łe montagne e ła Pianura padana, xone co tenperature invernałi masa bàse o de prexensa de nébia e gałaverina. Racuante spece de ułivaro łe se trova fin a Bolsan e a Meran.

L'àrea andove i produxe frùti de cuałità ła xe pì restreta. Inte ła penìzoła itàłega, ła zona ła se restrenze a ła parte sentromeridionałe (Tuscana e Łiguria conprendeste) e insułàr e inte ła xona dei łaghi de Lombardia e Vèneto.

Ałerzia al połine de ułivaro[canbia | canbia el còdaxe]

l'ułivaro el ga un pòłine anemofiło, che vol dir che el vien portà dal vento. Sto połine el xe bon de dar na forte ałerzia respiratòria inte i sojeti predisposti. Visto che el se cata in difarenti parte del Veneto, sia par raxon ornamentałi che par fini econòmeghi in tuta ła fasa prealpina, (dal Garda ai cołi veronezi, par Montecio e Soviso fin a Pove del Grapa, sui cołi Bereghi e Euganei), el problema de l'ałerzia a l'ułivaro el taca a èsare difondesto. De sołito i problemi i salta fora in majo, col pòłine el vien butà in ziro da l'ària, e èsar colpévoło de rinite, conzuntivite, asma o sintomatołozie menori, cofà straoni, oci che bruxa o anca tose e mancansa de respiro.

Produsion[canbia | canbia el còdaxe]

Prinsipałi stati produtori
Ano 2006 Produsiòn
(en tonełae)
Superfisie cultivà
(en ètari)
Rendimento
(c/Ha)
Mondo 17 317 089 8 597 064 20,1
1. Spagna 6 160 100 2 400 000 25,7
2. Itàlia 3 149 830 1 140 685 27,6
3. Grecia 2 400 000 765 000 31,4
4. Turchia 1 800 000 594 000 30,3
5. Siria 998 988 498 981 20,0
6. Tunixia 500 000 1 500 000 3,3
7. Maròco 470 000 550 000 8,5
8. Ezito 318 339 49 888 63,8
9. Algeria 300 000 178 000 16,9
10. Portogało 280 000 430 000 6,5

Tasonomia[canbia | canbia el còdaxe]

Olea europaea L., Sp. Pl.: 8 (1753).

Sinònemi[canbia | canbia el còdaxe]

    • Olea pallida Salisb., Prodr. Stirp. Chap. Allerton: 13 (1796), nom. superfl.
    • Olea sativa Hoffmanns. & Link, Fl. Portug. 1: 388 (1820), nom. illeg.

In altre léngue[canbia | canbia el còdaxe]

Afrikaans: Olyf
Alemannisch: Olivebaum
aragonés: Olivera
ܐܪܡܝܐ: ܙܝܬܐ
العربية: زﻳﺘﻮن
azərbaycanca: Zeytun
беларуская: Масліна еўрапейская
български: Маслина
brezhoneg: Olivez
bosanski: Maslina
català: Olivera
corsu: Aliva
čeština: Olivovník evropský
Cymraeg: Olewydden
dansk: Oliven
Deutsch: Olivenbaum
Ελληνικά: Ελιά
English: Olive
Esperanto: Olivarbo
español: Olivo
eesti: Õlipuu
euskara: Olibondo
فارسی: زﻳﺘﻮن
suomi: Öljypuu
français: Olivier européen
furlan: Ulîv
galego: Oliveira
客家語/Hak-kâ-ngî: Kám-lám-su
עברית: זית אירופי
hrvatski: Maslina
hornjoserbsce: Wolijowc
magyar: Európai olajfa
հայերեն: ձիթենի
Bahasa Indonesia: Zaitun
italiano: Olivo
日本語: オリーブ
Taqbaylit: Tazemurt
ქართული: ზეთისხილს
қазақша: Зәйтүн
한국어: 올리브
kurdî: Zeytûn
Limburgs: Oliefboum
lietuvių: Europinis Alyvmedis
latviešu: Olīvkoks
македонски: Маслинка
മലയാളം: ഒലിവ്
монгол: Олив
Bahasa Melayu: Zaitun
Malti: Żebbuġ
Mirandés: Oulibeira
Plattdüütsch: Öölboom
Nederlands: Olijfboom
norsk nynorsk: Oliven
norsk: Oliven
Nouormand: Olivyi
occitan: Oliu
polski: Oliwka europejska
Piemontèis: Uliv
پنجابی: زﻳﺘﻮن
português: Oliveira
Runa Simi: Uliw
română: Măslin
русский: Олива европейская
sicilianu: Uliva
sardu: Ollastru
srpskohrvatski / српскохрватски: Maslina
slovenčina: Oliva európska
slovenščina: Oljka
shqip: Ulliri
српски / srpski: Маслина
svenska: Olivträd
தமிழ்: சைதூண்
тоҷикӣ: Зайтун
Türkçe: Zeytin
татарча / tatarça: Олива
українська: Маслина європейська
اردو: زیتون
vèneto: Ołivaro, Ułivaro, Ołiver, Ułiver
Tiếng Việt: Ô liu
West-Vlams: Olyvebôom
ייִדיש: איילבירט
中文: 橄欖


Notasion[canbia | canbia el còdaxe]


Altri projeti[canbia | canbia el còdaxe]


Linganbi foresti[canbia | canbia el còdaxe]



Controło de autoritàGND (DE4172414-8 · NDL (ENJA00568922
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Olea_europaea&oldid=1110330"