Ua

	Ua
	[[File:\|frameless\|center\|260x300px]]Un graspo de ua nera
Clasifegasion sientìfega
Regno	Plantae
Clase	Magnoliopsida
Fameja	Vitaceae

L' ua, talvolta scrivesto ùa (o uva) ła xe el fruto de ła Vitis vinifera, ciamada comunemente vigna, vegna o vida, e de altre spece o ibridasion del zènaro Vitis.

Descrision[canbia | canbia el còdaxe]

Ła se prexenta soto forma de graspi (diti anca simi), che i tien ognuno un çerto numaro de grani, che i pol èsar de cołor zało-verde par ła ua bianca, o de cołor vioła par ła ua nera. El gran a so volta l'è fato da ła scorsa, ła polpa e łe miołe, o sia i sémi.

La ua ła se dopara soratuto par far el vin, ma anca par magnarla fresca (ua da toła) o secà ("uva passa" o ùeta, doparà par far i dolsi); infine se pol far el succo d’uva (che no xe alcołico), e dai semi se pol far l’ojo de vinaccioli.

Spece[canbia | canbia el còdaxe]

Un fiłar de vegne

Łe specie de vegne piesè inportanti par ła produsion de ua łe xe do:

la Vitis vinifera, originaria de l'Europa, da ła qual deriva tuti i vitigni europei da cui se produxe el vin e ła ua da toła;
la Vitis labrusca, originaria de ła Mèrica del Nord, destinà prinçipalmente par far ła ua da toła e marginalmente anca par ła produsion del vin.

Produsion[canbia | canbia el còdaxe]

I 10 majori produtori de ùa inte el 2018^[1]
Stato	Produsion (tonełae)
Cina	13.397.012
Itàlia	8.513.643
Stati Unii	6.890.970
Spagna	6.673.481
Fransa	6.198.323
Turchia	3.933.000
India	2.920.000
Arzentina	2.573.311
Ciłe	2.500.000
Iran	2.032.031
Mondo	79.125.983