Ua
 |
||||||||||||
 Un graspo de ua nera |
||||||||||||
| Clasificasion sientìfega | ||||||||||||
|
L'ùa (o uva) ła xe el fruto de ła vegna (Vitis vinifera). Ła se prexenta soto forma de graspi (diti anca simi), che i tien ognuno un çerto numaro de grani, che i pol èsar de cołor zało-verde par ła ua bianca, o de cołor vioła par ła ua nera. El gran a so volta l'è fato da ła scorsa, ła polpa e łe miołe, cioè i sémi.
La ua ła se dopara soratuto par far el vin, ma anca par magnarla fresca (ua da toła) o secà ("uva passa" o ùeta, doparà par far i dolsi); infine se pol far el succo d’uva (che no xe alcołico), e dai semi se pol far l’ojo de vinaccioli.
Łe specie de vegne piesè inportanti par ła produsion de ua łe xe do:
- la Vitis vinifera, originaria de l'Europa, da ła qual deriva tuti i vitigni europei da cui se produxe el vin e ła ua da toła;
- la Vitis labrusca, originaria de ła Mèrica del Nord, destinà prinçipalmente par far ła ua da toła e marginalmente anca par ła produsion del vin.
