Troia

Cartina de ła Troade

Troia (en greco Τροίας) ła xe na sità antica de l'Axia Minore (Turchia), che se pensa che prima ła fuse ła sità de Ilio.

La jera situà a ła confluensa del fiume Simoenta e del fiume Scamandro, na poxision stratèxica del Ellesponto.

Ła sità ła jera un sentro fiorente zà ai inizi del III miłenio vC. Ghe xe de łe testimonianse atendìbiłi dal 900 a.C., quando che i ga costruìo un santuario dedicà a Atena Ilia. Indopo de esar stà soto dei Persiani tra el V e el IV sec. a.C., ła sità ła xe stà otonoma, łigà a ła Grecia e al'inpero de Ałesandro Magno. Intel tenpo de i romani ła se aleò co Pergamo e ła se schierò co Silla, sielta che a ghe costò ła distrusion par man de Flavio Fimbria intel'85 a.C.. El steso Sila ła ga fata costruir da nóvo. Xe stà pì 'olte devastà da guere o teremoti e ricostruía. Indopo de l'ultima distrusion del 1100 a.C. sirca, ła sità ła xe stà abandonà par senpre.

Popołi, nasion, xenti e fameje ke ga dito o dize de vegnèr fora da Troia

Tenpo indrìo na pasùa de popołi, nasion, fameje e omeni de inportansa xe ndà in serca de darse na orijine nobiłe ciapàndo spunti ke se połéva catàr int'ea leteratura antica . Łi leterài, łi scritori, łi poeti ke ndava in serca de farse bei ałi oci dei potenti, stava al xùgo vołentieri cusìta łe nove dinastie, novi regnanti, invaxori, parkè a łori ghe intaresàva tegnérse in bon i suditi e farli star kieti.

Inte sta maniera tanti popołi, xenti, nasion, re e dinastie ga fato derivar ła so propria orijine jeneałogica e "etnica" da Troia:

• Veneti (El principe troian Antenore ga portà łi (V)Eneti e łi Troiani in serca de na nova patria intee Venesie e el ga fondà Padova);
• Romani (Romolo e Remo, mitici fondatori de Roma, łi disendéva da el troian Enea);
• Franki (antenati de francexi e tedeski);
• Scandinavi e Ixlandexi (ke faxeva partir ła so jeneałoja da el "Re de Turkia", intendendo el "Re de Troia" baxandose so łi autori come Snorri Sturlusson;
• Turki (Ataturk).

Varda anca

Guera de Troia