Laurus nobilis
| Laurus nobilis | |
 | |
| Clasefegasion sientìfega | |
|---|---|
| regno | Plantae |
| divisione | Magnoliophyta |
| classe | Magnoliopsida |
| sottoclasse | Magnoliidae |
| ordine | Laurales |
| famiglia | Lauraceae |
| genere | Laurus |
| specie | L. nobilis |
El doraro, lavranèr o vialoro el xe na pianta (nome sientifego Laurus nobilis) deła fameja dełe Lauraceae. El so nome todesco xe Loorbeer, keło inglexe laurel, el sloveno lōvor, el taljan alloro. El xe un senpreverde, alto fin a diexe meri. A scorsa ła xe verde-mora.
Łe foje, ovałi, łe xe verde scuro, coła parte de sora lucida e keła soto opaca. El doraro a xe na pianta dioica, ke vol dir ke ła ga fiori maskiłi e feminiłi su albari diversi. Sti fiori, xałi, i vien fora in primavera. I fruti i xe mori e jusidi.
Anbiente[canbia | canbia el còdaxe]
El doraro a xe na pianta spontanea in Spagna, Grecia e Centro-Sud Italia e su tute łe coste del Mediteraneo e dełe Ixołe Canarie. El se ga anbientà anca in Sud Irlanda, in Renania e 'nteł'ixoła de Helgoland, sul Mar del Nord .
El doraro 'nteła mitołogia greco-romana[canbia | canbia el còdaxe]
El doraro 'l xera ł'albaro sagro al dio Apòło e sinboło de sapiensa e gloria. Na corona de foje de doraro vegneva mesa suła testa dei atleti ke vinseva łe olinpiadi e suła testa dei poeti pi bravi. Anca deso, ai tosi ke finise ł'universidà (laureà) se ghe mete al coło na corona de foje de doraro.
El doraro in cuxina[canbia | canbia el còdaxe]
Łe foje de doraro łe vien doparà par darghe aròma, par via dei oji esensiałi ke'l ga rento łe foje e i fruti, ai magnari, al pese e ała carne in spece.
Oji esensiałi de doraro[canbia | canbia el còdaxe]
Drento łe foje, ma anca 'ntei fruti, ghe xe sti oji esensiałi (terpeni): terpineoło, eucaliptoło, pinene, cineoło, geranioło, eugenoło, fełandrene.
| Controło de autorità | GND (DE) 4168158-7 |
|---|