Jessie White Mario

La caxa de Jessie White a Łendinara

Jessie White Mario (9 de majo 1832, Hampshire, Regno Unìo - 5 de marso 1906, Firense) ła xe sta on inportante personajo del Risorgimento italian. Ła xe sta soranominà "Miss Uragano" o ła Joana d'Arco de ła causa itałiana (st'ultima nomeja ła ghe xe sta dà da Giuseppe Mazzini). Ła xe sta infermiera in quatro canpagne co Garibaldi; ła ga fato ricerche sora łe condision de vita inte i quartieri pì poareti de Napułi e dei minadori de łe solfatare siciliani. Ła ga scrito copioxamente sia come giornałista che come biografa.

Biografia

Jessie ła ga fato da xovane i studi clasici studiando fiłosofia co Félicité Robert de Lamennais ała Sorbona de Parigi tra el 1852 e el 1854. A Parigi Jessie ła ga conosesto Emma Roberts, che ła se considerava ligà a Giuseppe Garibaldi. Łe xe diventà amighe e cuando Emma Roberts ła xe 'ndà a catare Garibaldi prima a Niza e po' in Sardegna, Emma ła ga portà Jessie co eła. A xe sta grasie a sto incontro che Jessie ła ga decixo de dedicare ła so vita ała causa de ł'unificasion italiana.

Inte ła primavera del 1855 ła xe tornà a Londra par diventare el primo dotore dona de ł'Inghiltera. Ła se ga visinà quindi a Giuseppe Mazzini, ałora in bando a Londra. Ła ga scrito articołi spiegando ła situasion italiana e sunando su fondi par ła causa italiana inte el nord Inghiltera e in Scozia. Cuando, inte el 1857, Mazzini el xe tornà a Genoa, Jessie ła ghe ga tegnù drio.

Col fałimento de ła spedision de Carlo Pisacane, Mazzini el xe scapà Łondra mentre Jessie - col moroxo Alberto Mario - ła xe sta ciapà e mesa in preson a Genoa par cuatro mexi. Inte el diçenbre del 1857 Jessie e Alberto Mario i se ga maridà in Inghiltera. Jessie ła ga continuà a fare comisi in Inghiltera e Scozia. Inte el 1858 Jessie e Alberto i xe 'ndà a Nova York par perorare ła cauxa italiana. Inte ła primavera del 1860 a łi catemo a Ługan, pronti par 'ndare a Genoa par imbarcarse co ła seconda ondà de vołontari che i partiva par ła Siciłia par unirse a Garibaldi. Alberto el xe sta inte el comando visin a Garibaldi mentre Jessie ła faxeva ł'infermiera.

Targa comemorativa de Jessie White a Łendinara

Ła ga partecipà ała terza guera d'indipendensa inte el 1866, inte ła spedision garibaldina de Monterotondo e Mentana inte el 1867 e infine ła ga seguìo Garibaldi inte ła guera franco-prusiana del 1871. Dopo ł'unificasion italiana, ła se ga ocupà dei problemi sociałi che no i gera inte łe priorità dei primi governi post-unitari.

Dal 1870 ła se ga ocupà de tre projeti de ricerca rigurdanti:

• el problema de ła pełagra inte łe canpagne del Vèneto, dovua ała cativa ałimentasion dei bracianti.
• la ricerca sora łe condision dei poareti de Napułi. Jessiè ła ga catà che tanta xente ła viveva oncora in grote, soto łe strade in condision sanitarie pietoxe. Da sta so ricerca a xe sta pubblicà on livro - La miseria di Napoli - inte el 1877.
• ło studio sora łe condision dei minadori inte łe solfatare siciłiane. Ła ga denuncià el largo uxo de laoro minoriłe e łe cative condision de laoro e de sałute dei minadori siciłiani che i arivava fin a esare inidonei al servisio miłitare.

Ła xe morta el 5 de marso 1906 a Firense. El funerałe el se ga svolto co cerimonia non rełigioxa e on łungo corteo funebre el ga traversà łe strade de Firense. Jessie White ła xe sepełìa adeso inte el çimitero de Lendinara visin a so marìo Alberto Mario.

Bibliografia

• Certini, Rossella. Jessie White Mario una giornalista educatrice: tra liberalismo inglese e democrazia italiana. Firenze: Casa Editrice Le Lettere, 1998.
• Daniels, Elizabeth Adams. Jessie White Mario Risorgimento Revolutionary. Athens, Ohio University Press, 1972

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Jessie White Mario
• el detien schemi gràfeghi so