Crosta continentałe
2) crosta oseànega
3) astenosfera
La crosta continentałe ła ze ła parte de crosta terestre ponesta par de soto de łe àree continentałi e de racuante àree, limitae e poco profonde, cuerzeste da àcua. La crosta continentałe ła se difarénsia, sia par proprietà fìzega che par conpozision chìmega, da ła crosta oseànega e dal sotostante manto, dal cuało ła crosta continentałe ła ze limitada inferiormente da ła descontinuità de Mohorovičić.
Propietà fìzeghe
[canbia | canbia el còdaxe]
La crosta continentałe ła cuerze sirca el 40% de ła superfise terestre; ła ga na masa pari a sirca el 3 par miłe de ła masa de ła Tera e un spesor mèdio de 35 km co variasion da 20 km (inte łe àree de ła piataforma continentałe poneste soto del liveło del mare) a 70 km (par de soto de łe prinsipałi cadene montagnoze).
Par cheło che revarda ła densità, ła crosta terestre el ze un strato pì lejero de cuełi soto-stanti e, inte łe zone continentałi, el ga na conpozision zeneralmente simiłar al granito. La densità mèdia ła crese in rełasion co ła profondità: ła ze paro a 2,6 kg/dm³ inte łe roce superfisałi, 2,8 kg/dm³ inte i bazamenti soto dei continenti, rivando a 3,3 kg/dm³, i màsimi vałori anotai inte inte łe roce conoseste.
Conponimento
[canbia | canbia el còdaxe]Mentre inte ła crosta oseànega i predòmena i bazalti, ła conpozision prevałente de ła crosta continentałe ła ze data da łe roce sedimentàrie e magmàteghe che i forma ła parte sora de ła crosta continentałe de tipo granitòide (graniti, granodioriti e tonałii) o metamòrfeghe (gneis), mentre inte łe parti pì profonde ghe połe èsar i eclozii. In racuante àree ła cuerzidura sedimentària ła ghe ze co spesori che i połe rivar a calche chiłòmetro. La granda varietà de asociasion de roce ła se manifesta co na particułar eterozeneità de ła crosta continentałe, che ła contrasta co ła rełativa omozeneità de ła crosta oseànega.
La crosta continentałe se difarénsia in do parte: ła crosta superiora e ła crosta inferiora.
- Crosta superiora: spesor: 20-25 km; costitusion:roce manco dense gavendo drento ła coertura sedimentària
- Crosta inferiora: costitusion: roce ìgnee e metamòrfeghe.
El trànzito intrà łe do croste ła połe èsar neta, co ła descontinuità de Conrad, o guałiva andove el lìmite intrà łe do no el ze ben defìnio.
La descontinuità de Conrad ła vien definia de "seconda spece" ponesto che no senpre, cofà dito, ła costituise un ciaro confin intrà crosta superiore e inferiore.
Le àree continentałi łe ze costituie da grandi blochi deti cratoni (dal greco κράτος = forsa) par colpa de ła so stabiłità. I sedimenti che i cuerze łe àree continentałi i ze zeneralmente roce orizenae da mari poco profondi (par es., arenàrie, arzełiti, dołòmie e calcari). I cratoni i òcupa ła pì granda parte de łe àree continentałi, slargàndose par el 24% de l'intiera superfise terestre. Ghe podemo destìnguar:
- i scudi continentałi o cratoni: łe ze łe àree più antighe de ła Tera, co età da 3,8 miliardi de ani a 700 milioni de ani. Inte el corso del tenpo l'erozion łe ga trasformae in grandi pianure, de łe volte incurvae a foja de un scudo da defeza, dal cuało riva el nome. I ze el 6% de l'intiera superfise terestre.
- łe piataforme o oròzeni: àree sedimentàrie corispondenti a zone deprimeste o a conche antighisime, piate o poco inclinae, soraponeste ai scudi continentałi. Łe ze el 18% de l'intiera superfise terestre.
Età
[canbia | canbia el còdaxe]Zeneralmente se pensa che łe parti più antighe dei continenti łe gàpia sirca 3,8 miłiardi de ani. La datasion de un cristało de zircon, catà inte ła rejon de łe Jack Hills in Austràlia osidentałe, a 4,4 miłiardi de ani el fa pensar che ła crosta ła gàpia pì ani.
Notasion
[canbia | canbia el còdaxe]
Altri projeti
[canbia | canbia el còdaxe]
Linganbi foresti
[canbia | canbia el còdaxe]- (EN) continental crustEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.
| Controło de autorità | LCCN (EN) sh2007003374 · BNF (FR) cb12326141p (data) |
|---|