Altipian del Tibet
(zh) 青藏高原  | ||||
 | ||||
| Sorte | Rejon zeogràfega e Altipian | |||
|---|---|---|---|---|
| Posto | ||||
| Rejon aministrativa | Cina | |||
| ||||
| Dati e sifre | ||||
| Mezura | 1 000 ( ) × 2 500 ( ) km | |||
| Àrea | 2 500 000 km² | |||
|
| ||||
L'altipian del Tibet (བོད་ས་མཐོ་) el ze un grando e ełevà altipian de l'Àzia orientałe che el cuerze ła major-parte de ła rejon autònoma del Tibet e de ła provincia del Qinghai in Cina e tochi del Ladakh, inte el Kashmir indian.[1][2][3][4]
Descrision
[canbia | canbia el còdaxe]Co na superfise che ła se slarga par 2500 km
de longhesa e par
1000 km
de larghesa, a un'altitùdene mèdia de pì de
4500
m s.l.m.[5][6][7], talvolta ciamà el cuerto del mondo, el ze l'altipian pì alto e pì grando del mondo, co na superfise de 1,2 milioni de chiłometri cuadri (sirca do volte ła dimension del Texas o de ła Fransa, pì de cuatro volte l'Itàlia).[8]
L'altipian tibetan el ze sircondà da alte caene montagnoze: el ze dełimità a nord-ovest dai monti Kunlun che i ło divide da ła conca del Tarim, e a nord-est da ła caena dei Qilian Shan che el ło separa dal Coridòio de Hexi e dal dezerto del Gobi. I so confini meridionałi łe ze limitai da ła vałe del fiume Brahmaputra (Yǎlǔ Zàngbù Jiāng) che el core drio ła baze de l'Himalaya. Par osidente l'altipian el ze inbrasà da ła caena del Karakoram inte el Kashmir setentrionałe. A est e sud-est l'altopian el ghe da el paso a łe gołe boscade dei fiumi Salween, Mekong, Fiume Azuro, a łe rejon osidentałi del Sichuan e sud-osidentałi del Qinghai.
Idrografia
[canbia | canbia el còdaxe]I pì inportanti fiumi che core inte łe rejon sircostanti i ga orìzene dal plateau, inte el partegołare da ła provinsa cineza de Qinghai e da ła zona del Monte Kailash e del Lago Manasarovar.
I pì inportanti i ze:
- Qinghai
- Monte Kailash
- Indo
- Brahmaputra, che inte ła parte tibetana el tołe el nome de Yarlong Tsangpo
- Gange (Karnali)
- Sutlej
Clima
[canbia | canbia el còdaxe]El clima el ze tanto rìzido e ventà e le połe èsarghe tenperature noturne anca inferiore dei -30 °C.
I monsoni da l'India e dal Nepal, i porta racuante lejere presipitasion inte el partegołare inte ła parte sud-osidentałe intrà metà zugno e metà setenbre. El clima el ze tanto seco par tuto el resto de l'ano. Le tenperature pì base łe ze intrà i mezi de disenbre e febraro. D'inverno łe presipitasion nevade łe ze scarse inte ła vałe e considerévułi inte ła caena himalayana. I pasi del sud i resta de frecuente sarai par via de ła neve inte el ndar de l'inverno.
A Lhasa, ła tersa sità pì alta de ła tera, (dopo El Alto, a 4100 metri e La Rinconada (Parù) co i so 5100 metri) łe tenperature màsime łe vària da calche grado sora el zero d'inverno ai 25 °C d'istà, finmente che łe mìnime łe volta da torno ai -15 °C fin ai +10 °C.
Anbiente
[canbia | canbia el còdaxe]El teritòrio el ze racuanto vodo de vezetasion de alto trozo. Difondesti i ze i pàscołi, łe stepe e ła vezetasion d'alta cuota cofà mus-ci e licheni.
Istòrego
[canbia | canbia el còdaxe]Poche łe ze łe testimonianse so łe orìzeni del Tibet, se sa parò che in orìzane el zera popolà da pastori nòmadi che i rivavai da l'Àzia sentrale. La stòria del paeze prima del VII secolo ła confida inte ła tradision orale del so popolo, vedesto che no ła zera oncora stada introduzesta ła scritura, e ła se fonde de frecuente co eleminti mitolòzeghi.
Economia
[canbia | canbia el còdaxe]El teritòrio el vive in prevalensa de agricultura e arłevamento (tìpego el ze el arlvamento de yak). Inte i ùltemi ani se ga inponesto anca el turismo.
Via de ła Seta
[canbia | canbia el còdaxe]A nord del Tibet, oltre che i Monti Kunlun, a rìzego de ła conca del Tarin, ghe pasava łe rame setentrionale de l'antiga Via de ła Seta.
Notasion
[canbia | canbia el còdaxe]- ↑ Illustrated Atlas of the World (1986) Rand McNally & Company. ISBN 0-528-83190-9 pp. 164-5
- ↑ Atlas of World History (1998) HarperCollins. ISBN 0-7230-1025-0 pg. 39
- ↑ The Tibetan Empire in Central Asia (Christopher Beckwith)dannyreviews.com. entrada il 19 febbraio 2009.
- ↑ Hopkirk 1983, pg. 1
- ↑ (EN) Altitude of Tibet, China Highlights. entrada l'11 agosto 2015.
«The Qinghai-Tibet Plateau is the highest plateau in the world, with an average elevation of around 4,500 meters. The region is hence known as "the roof of the world'.». - ↑ K. Di Tommaso, TibetEnciclopedia dei ragazzi, Treccani, 2006. entrada l'11 agosto 2015.
«la regione tibetana ha un’altitudine media compresa fra i 4.000 e i 5.000 m». - ↑ Alberto Massari, Gli stati extraeuropei, in I libri delle ricerche, Giunti Editore, 2004, p. 198, ISBN 978-88-09-03654-3.
«... l'altopiano del Tibet, il più vasto della Terra con altitudini medie di 4-5000 m.». - ↑ (EN) Natural World: Deserts, National Geographic. entrada il 23 luglio 2007 (archivià dal URL orizenałe il 14 de zunjo 2007).
Bibliografia
[canbia | canbia el còdaxe]- (EN) Peter Hopkirk, Trespasers on the Roof of the World: The Secret Exploration of Tibet, J. P. Tarcher, ISBN 0-87477-257-5.
Altri projeti
[canbia | canbia el còdaxe]
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Altipian del Tibet
el detien schemi gràfeghi so
Linganbi foresti
[canbia | canbia el còdaxe]- (EN) Plateau of TibetEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.
| Controło de autorità | VIAF (EN) 242111754 · LCCN (EN) sh86005180 · GND (DE) 4095373-7 · BNF (FR) cb13775388h (data) · WorldCat Identities (EN) 242111754 |
|---|