Ałasca
| Ałasca (EN) Alaska
| ||||
|---|---|---|---|---|
stato federà
| ||||
 | ||||
| Dati aministrativi | ||||
| Stato |  Stati Unìi
| |||
| Cavedal | Ġunò | |||
| Goernador | Sean Parnell | |||
| Lengue ufisiałi | inglexe | |||
| Data de istitusion | 3 de xenaro, 1959 | |||
| Teritorio | ||||
| Coordinae | ||||
| Altitudine | 580 m s.l.m. | |||
| Superfise | 1 717 856 km² | |||
| Aque interne | 236 548 km² (13,77%) | |||
| Abitanti | 738 432 (2015) | |||
| Densità | 0,41 ab./km² | |||
| Altre informasion | ||||
| Fuxo orario | UTC-9/-10 | |||
| ISO 3166-2 | US-AK | |||
| Nome abitanti | ałascani | |||
| Soranome | Ł'ultima frontiera The Last Frontier | |||
| Bomò | North to the Future | |||
| Locałixasion | ||||
|
| ||||
| Sito istitusionałe | ||||
.svg)
L'Ałasca, dal 3 de xenaro 1959, el costituise el 49° Stato dei Stati Unìi de Amèrica; el xe el 47° Stato pì popołoxo e el 1° pì estexo dei USA.
El nome "Ałasca" el xe probabilmente rivà da ła paroła "grando paéxe" o "teraférma" dei Ałeuti.
Storia[canbia | canbia el còdexe]
L' Ałasca ła xe stà abitada inisialménte dai popołi che i ła ragiunta traversando el pasajo de ła Tera de Bering, incluxi i Inuit e na varietà de grupi de amerindi. Ła majoransa de ła popołasione pre-Cołonbiana de łe Amèriche, se no tuta, ła ga uxà sta róta qûi, ma i ga proseguìo verso est e sud.
El primo documénto scrito l'ìndica che el primo europeo a rivar in Ałasca el xe vegnest da ła Rusia. Vitus Bering el ga navegà verso est e el xe rivà al mónte Saint Elias. Ła conpagnìa Ruso-Americana ła ga cacià łe łóntre par ła só pełicia. Ła colonia no ła xe mai stata tant proficua, a càuxa dei cósti de trasporto, ma ła xe una de łe testimonianse pi concrete de ła cołonixasion rusa de la Mèrica.
Inte'l 1867, i Stati Unìi i ga aquistà l'Ałasca da ła Rusia par 7.200.000 $, equivałenti a 5 dòłari par km². L'aquisto el xe stà òpara del Segretario de Stato William Seward e el xe stà ratificà dal Senato statuniense el 9 de apriłe 1867. El pasajo di sovranità el xe avegnest el 18 de otóbre de lo stéso ano. L'aquisto no'l xe stà popołar inte'l resto dei Stati Unìi, onde che l'Ałasca ła vien sóranomenada ła "Folìa de Seward" o "ła Jasera de Seward". L'Ałasca ła sèłebra l'aquisto ogni ano l'ùltimo łuni de marso, ciamàndoło Seward's Day, méntre el 18 de otòbre el xe noto cofà Alaska Day.
El 7 de lujo 1958 el Presidente Eisenhower el ga firmà l'Alaska Statehood Act, faxendoło diventar leje dei Stati Unìi. Questo ga verto ła strada par l'amision de ł'Ałaska nte ł'Union.
Ntel 1976, ła costitusion deło Stato ła xe sta modificà par stabiłire l'Alaska Permanent Fund. El fondo investe 'na porsion dełe entrate minerarie deło Stato, incluxe łe entrate del Trans-Alaskan Pipeline System, "a beneficio de tute łe xenerasion de Alaskani." Fin al giugno 2003, el vałore del fondo gera de 24 miłiardi de $.
Sità e sitadine inportanti[canbia | canbia el còdexe]
Ła sità pi popołoxa de l'Ałasca ła xe Anchorage, co na popołasion de 260.284 persóne, 225.744 de łe quałi łe vive inte l'àrea urbanixada.
|
sità co manco de 10.000 abitanti
|
Ła łista de łe sità pi estéxe dei Stati Unii de ła Mèrica ła véde tre sità de l'Ałasca ai primi tre posti: inte l'órdine Sitka, Ġunò e Anchorage; (Jacksonville in Flòrida ła òcupa el cuarto posto inte sta łista).
Note[canbia | canbia el còdexe]
