Ìxołe Jonie (periferia)

Ìxołe Jonie

Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (el)
Pozision
38°30′N 20°30′E
Stato	Gresa
Rejon aministrativa	Decentralized Administration of Peloponnese, Western Greece and the Ionian Islands (en)
Capitałe	Corfù (it)
Popołasion
Totałe	204 532 (2021) −3 323 (2011)
Densità	88,66 hab./km²
Zeografia
Parte de	Isole Jonie
Àrea	2 306,94 km²
Organizasion pułìtega
Cao de goerno	Theodoros Galiatsatos (en) (2014)
Còdazi de identifegasion
ISO 3166-2	GR-F
Còdaze NUTS	EL62
Sito web	pin.gov.gr

Ìxołe Jonie ła xe una de łe 13 periferie (region 'ministrative) de ła Gresia.

Łe Ìzołe Ionie (in grego: Ιόνια νησιά

, trasliterà: Iónia nisiá

in grego antigo:

Ἰόνιοι Νῆσοι

, Iónioi Nêsoi

łe costituise un arsipełago grego inte'l Mar Ionio. Tradisionalmente denominà co'l tèrmene de Eptaneso, cioè "Łe Sete Ìzołe" (in grego

Eπτάνησα

, trasliterà: Eptánīsa

in grego antigo:

Ἑπτάνησος

, Heptánēsos

), l'arsipełago el conprende in realtà numaroze altre ìzołe oltra a łe sete majori.

Łe costituise de par sé na rejon stòrega ben distinta co forti influense culturałe itałiane e in modo partegołar venesiane che łe se gavea zviłupà a partitr da'l plurisecołar dominio venesian, el cuało el gaveva segurà che łe ìzołe no łe venjise asogetàe da l'Inpero Otoman. L'arsipełago el ze devenjùo infin parte de'l moderno stato grego inte'l 1864. Da'l ponto de vista aministradivo, łe ìzołe łe ghe partien ancùo a ła rezon de łe Ìzołe Ionie, fata ecesion par Cerigo che'l fa parte de ła rezon de l'Attica.

Etimołozìa

Tradisionalmente, in grego antigo l'agetivo Ionios (Ἰόνιος), epiteto par el trato de mar intrà l'Epiro e l'Itałia, el ciapa orìzene da'l raconto mitołòzego drìo el cuało ła sacerdotesa Io ła ghe ga nuà traverso.

Zeografìa fìzega

Ła rezon stòrega de łe ìzołe Ionie ła ze costituìa da sete ìzołe mazori (e dai izołoti sirconvisini), che i formava el cusìdito "Eptaneso", cioè "Le Sette Isole".

Da nord a sud, łe ze :

• Corfù (Κέρκυρα)
• Paso, ciamada anca Paxos o Paxi (Παξοί)
• Leucade, ciamada anca Lefkàda o Santa Maura (Λευκάδα)
• Itaca (Ιθάκη)
• Cefalonia (Κεφαλλονιά)
• Zante, chiamata anche Zacinto (Ζάκυνθος)
• Cerigo (Κύθηρα)

De 'st'altre sete ìzołe mazori, l'atuałe rejon aministradiva no ła include l'ìzoła de Cerigo, che ancùo ła rientra inte l'Attica.

Łe ze ìzołe pì che altro montoze, co un clima caldo e umido.

Storia

Inte l'antiga Gresa se ghe catava ła sità de Alalcomene.

Età romana e bizantina

A partir da'l IV sècoło a.C. ła mazor parte de łe ìzołe łe zera pasàe in orbita masedone, tanto ze che algune de łore łe ze restàe soto elc controło masedone fin a'l 146 a.C., cuando ła penizoła grega ła zera stà gradualmente unìa a l'inpero romano. Daspò cuatro sècołi de paze soto Roma, l'arsipełago el ga pasà cuindi a l'inpero romano d'Oriente e donca a l'inpero bizantin.

Mezo Evo

Par savèrghene de pì, vardarse ła voxe Ìzołe Ionie soto el dominio venesian.

Maio di Monopoli (1197-1260), fuzìo da ła sità pujeze insieme ad alguni conpanji par aver copà na parsona de rango ełevà, el ga trovà salvaneła inte l'ìzoła de Cefalonia, inpadronìndosene. Drioman el ze riusìo concuistar anca łe ìzołe de Zante e Itaca devenjendone conte. I desendenti de Maio i gaveva controłà Zante, Cefalonia e Itaca fin a l'inisio de'l XIV sècoło.

Corfù ła ze devenjùa na dependenza de ła Repùblega de Venesia inte'l 1204, Citera inte'l 1393, Zante inte'l 1482, Cefalonia e Itaca inte'l 1483, Leucade inte'l 1502.

Łe ìzołe Ionie łe zera stàe l'ùnega parte de ła Gresa a sotrarse a'l dominio otoman. "Modeło:CN", mentre ła mazor prate de'l pòpoło ła sevitava a parlar grego e a èsar de rełizon ortodosa.

El łeon de San Marco inte ła fortesa de Corfù

Età moderna

Inte'l 1797 daspò ła cazùa de ła Repùblega de Venesia ocupada da łe trupe fransezi de Napoleone Bonaparte e el tratado de Canpoformio łe ìzołe łe zera pasàe a ła Fransa e łe zera stà sudivideste inte i departimenti de Corfù, Itaca e de'l Mar Ezeo.

Inte'l 1799 l'amirajo ruso Fëdor Fëdorovič Ušakov, a ła guida de forse ruso-turche, el ła ga zbregà ai Fransezi inte'l marso 1800 co'l tratado de Costantinòpołi el zar Paolo I el łe ga costituìe in stato autonomo (Repùblega Setinsułar) soto sovranità otomana; ła Repùblega Setinsułar ła ze stà el primo governo semiautonomo grego daspò racuanti sècołi e ła ga adotà cofà enblema el Łeon de San Marco. Inte'l 1807 ła Fransa ła ga concuistà da novo łe Ìzołe Ionie, ma inte'l 1809 ła Gran Bretanja, soto ła guida de Stuart e de Church, ła ga reconcuistà tute, via che Corfù, e inte'l 1815 el Congreso de Viena el gaveva avałà ła creasion de'l protetorà britàntego dei Stati Unìi de łe Ìzołe Ionie. Inte'l 1848 ła popołasion grega de łe ìzołe Ionie ła se rebełà ai inglezi chiedendo l'union a ła Gresa; l'union ła jera avenjùa soło inte'l 1863 co l'avento a'l trono de Giorgio I, un sovran fiłoingleze. Durando ła segonda guera mondiałe łe Ionie łe jera stà ocupàe da łe trupe itałiane e el 10 agosto 1941 łe ìzołe de Corfù, Cefalonia, Zante, Leucade e algune ìzołe minori łe ze stà ofisialmente unìe a'l teritorio metropołitan itałian cofà parte de ła "Granda Comunità de'l Novo Inpero Romano".

Detaji

Ìzołe greghe de'l mar Ionio	Divizion aministradive
	Comune	Unità parifèrega	Pariferia	Diosezi
Cefalonia	Cefalonia	Cefalonia	Isole Ionie	Pełoponezo, Gresa Ocidentałe e Ìzołe Ionie
Corfù	Corfù	Corfù
Diapontie
Antipaxò	Passo
Paxò
Arkoudi	Itaca	Itaca
Atokos
Curzolari
Itaca
Kalamos	Leucade	Leucade
Kastos
Santa Maura
Meganisi	Meganisi
Zante	Zante	Zante
Strofadi
Proti	Gargaliani	Messenia	Peloponneso
Sfacteria	Navarino
Sapienza	Modone
Schiza
Venetico
Cervi	Cervi	Laconia
Cerigo	Cerigo	Isole	Attica	Attica
Cerigotto