Satèłite artifisałe

Col tèrmano satèłite artifisałe se intende na pareciadura fazesta da l'omo e metesta in òrbita da torno a ła Tera o inte un'altro pianeta par vàrie finałità in suporto a łe necesità umane (sientìfeghe e tècneghe). L'insieme de pì satèłiti artifisałi adibii a un'isteso fin i forma na costełasion o flota de satèłiti artifisałi. El primo che el ghene ghea parlà el ze sta ła scritore britànnego de fantasiensa Arthur C. Clarke inte el 1945 e vinti ani pì tardi ła NASA ła ghea anuncià de gavèrghene costruio uno in ałumìnio.

Descrision

Monitorajo dei insendi fazendo dòpara de satèłite par tełerinlevamento.

I satèłiti artifisałi i se połe sudivìdar in:

• satèłiti sientìfeghi, destinai a ła reserca s-ceta inte el canpo de l'astronomia o de ła zeofìzega, ez. Tełescòpio Spasiałe Hubble o Lageos;
• satèłiti aplegadivi, destinai a fini miłitari o a dòpari comerciałi siviłi.

I satèłiti aplegadivi i se połe oncor-pì sudividere in:

• satèłiti par tełecomunicasion, aparati costruii da l'omo par łe tełecomunicasion, ez. i Satèłiti COSPAS-SARSAT; de frecuente i vien pozisionai inte un'òrbita zeostasionària da torno a ła Tera e in nùmaro justo par formar na rete satèłitare;
• satèłiti meteorołòzeghi, pozisionai sia in òrbita zeostasionària (es. METEOSAT) sia in òrbita połare (es. satèłiti NOAA);
• satèłiti par tełerinlevamento, costruii par el tełerinlevamento, ła cartografia e l'oservasion sistemàtega de ła superfise terestre (ez. satèłiti Landsat, QuickBird, Envisat, IKONOS o RapidEye, CryoSat);
• satèłiti par ła navegasion, cofà cuełi là de ła rete GPS (Global positioning system);
• satèłiti miłitari sia par fin ofensivo che defensivo, ez. ła rete de satèłiti de monitorajo nucleare Veka o el statunitense Geosat;
• stasion orbitanti, es. Stasion Spasiałe Internasionałe, Skylab, Mir;
• sonde spasiałi in magnera inpropia, parché in zènare łe sonde no łe òrbita da torno de un'altro corpo.

In pì i ze caraterizai in baze a l'òrbita che i percore.

Le òrbite prinsipałi łe ze: òrbita połare, òrbita ecuatoriałe, òrbita zeostasionària, òrbita terestre basa, òrbita terestre mèdia.

Altri projeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so satèłite artifisałe