Rialto
Rialto (it)  | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Pozision | |||
| Stato | Itàłia | ||
| Rejon | Vèneto | ||
| Sità metropułitana | Sità metropułitana de Venèsia | ||
| Comuni de l'Itałia | Venèsia | ||
|
| |||
Rialto ła xe na xona contegnùa inte el Sestièr de San Poło a Venesia, conosua par el só mercà e par el ponte chel ga tolto sto nome qua.
Storia
[canbia | canbia el còdaxe]Łe prime notisie revardo a ła xona łe vien dal IX sècoło, co su łe ìxołe Realtine, su tute łe dó sponde del Rio Businiacus, ghe gera na pìcoła viła conosùa come Rivoaltus (in vèneto "riva alta"). Daspò, el Rio Businiacus el pasarà a ła storia col nome de Canal Grando e l'àrea co queo de Rialto, ma ciamando cusì soło ła xona su ła sponda osidental del canal.
El Rio Businiacus el gerà scavà inte ła laguna da ła corente del fiume Brenta, che, daspò ła rota del 589, el gera rivà a sfoxar visin a Fuxina, 'ndando vanti daspò traverso ła łaguna verso el Porto de Lido.
Ai prinsipi el séntro sitadino venesiano el gera łogà propio su ła sponda osidentale del canal Grando. Perché ghe gera masa xente łongo Canal Grando, i ga sièlto de spostar paréci łavori verso el mar in quea che ancuo ła xe l'àrea de San Marco, che ła xe deventà daspò el séntro połìtego e dei tràfeghi de ła sità, faxendo pasar in secondo pian el quartièr de Rialto.
Ła Serenìsima
[canbia | canbia el còdaxe]Sia quel che sia, Rialto ła xe 'ndada vanti a eser na xona inportante, spece dal 1097, co i ghe ga spostà qua el mercà de Venesia. Inte el sècoło daspò un ponte de barche el xe stà meso sul Canal Grando. Sto ponte presto el xe stà reclutà da un ponte de legno, eora, daspò chel xe cascà xó e tirà su de novo par qualche volta, dal Ponte de Rialto che ghe xe ancuo.
Col pasar del ténpo, el mercà el se ga sgrandio, parlando de véndita a detagio e anca al'ingroso e i xe stai tirai su magazéni e fònteghi. In sto fraténpo, i xe vegnui fora i primi negosi de roba de łuso, łe prime banche e asicurasion e i ufisi de łe tase de ła sità łe xe stà mese propio qua. Anca el maceło sitadin el se catava a Rialto.
Paréci dei edifisi de Rialto i xe stài butai xó da un incendio inte el 1514: el soło chel xe stà in pie el xe stà ła céxa de San Giàcomo de Rialto, méntre el resto del'àrea el xe sta volta par volta tirà su de novo. L'edifisio de łe Fàbriche Vece el vien fora da sto tenpo qua, méntre łe Fàbriche Nove łe xe un fià più resente (1553).
Ancuo, Rialto ła xe na xona pien de xente, co un mercà de fruta e verdura ogni dì (Erberia) e un mercà del pese in Canpo de ła Pescaria.