Ojo

Par ojo (o ogio) se intende de sołito queło da magnar, che'l sia de oliva, de girasołe o da altri semi. Vołendo però èsare precixi, par ojo se intende un liquido graso, che no'l se pol smisiar co l'aqua; de oji ghe nè diverse sorti: oji grasi, oji esensiałi, oji minerałi.

Oji grasi

I oji grasi i xe grasi ke a tenperatura anbiente i xe lìquidi. El baso punto de fusion el xe dovudo soratuto ała quota abondante de açidi grasi insaturi.

• Oji dełe piante (ołivo, girasołe ecetera): i vien doparà in cuxina e i xe ciamà anca oji da magnare.

Ojo de ołiva

• Oji dełe bestie (ojo de pese, de fegato ecetera): anca questi i pol esare oji da magnare, ma come quełi dełe piante, i vien anca doparà 'nteł' industria chimica (lubrificanti, saoni).

Ojo de girasołe

Oji esensiałi

I oji esensiałi (anca oji eterei) i xe estrati ołeosi, fasiłi a svanpire, ke vien dałe piante o da toki dełe piante. A seconda dal tipo de pianta i ga un so odore forte e carateristico. In pratica i xe costituidi in masima parte da terpeni (par esempio l'estrato de limon).

Oji minerałi

I oji minerałi i vien estrati dal petrołio o dal carbon e i xe composti de idrocarburi. Sti oji i vien doparà nel setore deła chimica organica soratuto par ła produxion de materie plastiche. Quando ke i vien rafinà, i diventa carburanti, ma anca oji conbustibji, oji par motori diesel e oji pesanti. Coi oji minerałi vien fati anca i lubrificanti, ke i serve a far in modo ke i toki de fero dei ingranagi dełe makine no i fasa atrito sfrisando l'un su l'altro.

Na nave petrołiera