Varda el testo de Monitor

{{Infobox de Aparato informàdego}}
[[Imàjine:LG L194WT-SF LCD monitor.jpg|thumb|Un monitor par computer co [[display a cristàɫi ɫiquìdi|display a cristàɫi ɫicuìdi]] (LCD).]]
El '''monitor''' par [[computer]] el ze un dispozitivo ełetrónego par la vizuałizasion de imàzeni, testo e [[video]] trazmetesti in forma ełetrónega.<ref>{{cita web|url=http://www.garzantilinguistica.it/ricerca/?q=monitor|titolo=monitor|sito=Garzanti Linguistica|accesso=18 luglio 2017}}</ref> In [[Italia]] de łe vòlte el vien ciamà ''[[schermo]]'', so alguni posti de łaór, cofà ofisi e servisi, el ze anca ciamà ''videotermenałe''.<ref>{{cita web|url=http://www.treccani.it/vocabolario/videoterminale/|titolo=videoterminale|accesso=18 luglio 2017}}</ref>

== Caratéristeghe ==
[[Imàjine:DSO Quad.jpg|thumb|[[Display]] uzà come monitor in un stromento de mezura.]]
[[Imàjine:Belinea-monitor19crt.jpg|thumb|Un vècio monitor par computer co [[schermo a tubo catódego]].]]
In [[informadega]] el monitor cołegà a un [[computer]] el vien considarà na [[periférega|pariférega]] de usìda (''[[Input/output|output]]''), ma se el ga a dispozision ła funsión [[touch screen]] el deventa anca na pariférega de ingrèso (''[[input]]''), parchè ła pol zvòlzer la funsión de tastièra informádega e [[mouse]].<ref>{{cita web|url=https://www.computerhope.com/jargon/m/monitor.htm|titolo=What is a Monitor?|sito=Computer Hope|data=27 zugno 2017|accesso=18 luglio 2017|lingua=en}}</ref> El pol èsar cołegà a'l computer co vari tipi de porta, łe pì sparpanjàe łe ze ła [[Video Graphics Array|VGA]], [[Digital Visual Interface|DVI]], [[High-Definition Multimedia Interface|HDMI]] e [[DisplayPort]]. El pol eventualmente èsar dotà de [[otoparlànti]] par la reprodusion de l'[[audio]] o altre sòrte de conetóri e pariféreghe, par ezenpio ła pòrta [[USB]] o na [[webcam]] co microfono.

=== Display ===
{{varda anca|display}}
El conponente prensipałe de un monitor (a vòlte l'ónego) el ze el display, overosìpia el dispozidivo ełetrónego par la vizuałizasion so cui vien zenaràe łe imàzene. In baze a ła tecnołozìa doparada A ghe ze vari tipi de display, tra cui el [[tubo catódego]], un mucio diramà in pasà. Ła tecnołozìa univarsalmente adotàda a'l 2019 ła ze cueła co Schermo a cristałi łicuìdi o display LCD, a vòlte inpriopiamente ciamàda anca "[[LED]]" par el dòparo dei diodi LED inte l'inluminasiòn dadrìo.

=== Tipołozìa e dòparo ===
Ghe ze vari tipi de monitor, uzà anca in contesti no stretamente informádeghi, co funsión e caratéristeghe desconpànje. Par ezenpio ghe ze monitor utiłizà inte łe banche de regia dei sentri de produsión e difuzion TV che i ze fornìi de partegołare carataristeghe de robustésa, intarfasabiłità e trasportabiłità, o monitor par strumenti monitor medegałi, co display<ref name="disp_trec">{{cita web|url=http://www.treccani.it/vocabolario/display/|titolo=display|accesso=18 luglio 2017}}</ref> sia a cołori che monocromatego e curva stàndar [[DICOM]].

Eziste inazónta monitor dedicà a montùra de na granda tipołozìa de strumenti, dai pìcołi schermi de vizuałizasion e contròło dei stroménti sientìfeghi cofà sistemi anałíteghi, fìzeghi e chìmeghi, sistemi co robot, de controło in tenpo reałe de strumenti industriałi (varda [[monitoragio]]), fin ai monitor dedicà (in zènare dei senplisi display) ai sistemi multimediałi e insarìi in prodoti de gran consumo cuałi: console par pincionéti da scarsèła, navegadóri satełitàri e in zènare in tuti cuełi strumenti che i ga bezonjo de un ''[[Input/output|output]]'' a video.

Serti monitor i pol aver anca un [[touch screen]], e sinjifega un display intarativo e sensibiłe a ła presión dei déi, inte i cuałi A ze posibìłe difarensiar l'asión zvolzesta confòrme el grao de presión che se ga ezersità o de partegołàri movimenti dei déi.

=== Tełevizori ===
Ła mazor parte dei tełevizori  ła ze dotada de ingrèsi video e i pol in alguni anbiti dezvolzer ła fusnión de monitor. Par ezenpio ła conesión [[High-Definition Multimedia Interface|HDMI]], conpatibiłe par el sòło senjàłe video anca co ła conesion [[Digital Visual Interface|DVI]], ła raprezenta un ponte tra el mondo tełevizivo e cuèło tełemátego; dónca un tełevizor che'l gabia ingrèso HDMI el pol èsar bon de dezvolzer sia ła funsión de [[tełevixór|tełevizor]] che de monitor par computer.
{{Interprojeto}}
{{Controło de autorità}}

[[Categoria:Hardware]]