Salta al contegnùo

Ladìnia

Pending
Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
Cheło che te ghè schcià el rimanda a sta voxe, parché el xe on so sinònemo o el vien esplegà cuà drento. rimandamento da Ladinia
Infobox de Zeografia fìzegaLadìnia
(lld) Ladinia Cànbia el vałor in Wikidata

Cànbia el vałor in Wikidata
SorteEthnic territory (en) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Epònemoladini (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Liogo
ContinenteEoropa Cànbia el vałor in Wikidata
Rejon aministrativaAlto Àdeze (Itàlia) Cànbia el vałor in Wikidata
Cànbia el vałor in Wikidata

Map

 
Dati e sifre
Àrea1 191 km² Cànbia el vałor in Wikidata



La Ladinia la xe la rejon dolomìtega indoe che la xe parlada la lengua ladina. No i ghe xe mai stai reconossimenti ofiçiali o enti aministradivi corispondenti a la Ladinia.

La cavedal la xe considerada Cortina d'Anpeço (Anpezo)

El pavion ladin el xe nassesto el 5 majo 1920 inte l'ocasion de na protesta de i rapresentanti locali contro el Tratà de Saint-Germain che no 'l riconossea mia a 'l pòpolo ladin el dret a l'autodeterminaçion. El pavion presentà el jera fato de tre bande orisontali çeleste-bianco-verdo che le sinbolejava la natura de le Dolomiti: el verdo de i prai e de i boschi, el bianco de la neve che coerxe le Dolomiti e el çeleste de 'l çiel. Inte 'l periodo fassista el jera stà deciarà ilegal da 'l Goerno Italian.

El teritorio de la Ladinia el se stende pa çirca 1.200 km2 e el xe ocupà patoco da le Dolomiti. Inte 'l çentro el se stende el Massiço de 'l Sela, ndoe che 'l se dirama le çincue vali ladine: Val de Fassa (Fascia) in Trentin, Val Gardena (Gherdëina) e Val Badìa (Gran Ega) in Sud Tirol e Livinalongo (Fodom) e Val d'Anpeço in Vèneto.

Le prinçipali vete ladine le xe la Marmolada (Marmolèda), l'Antelao e la Tofana de Mezo.

I corsi d'acua ladini i xe tuti de caràtare torentiçio. L'Avissio, che 'l nasse da 'l jaçer de la Marmolada, l'é el piassè longo e cuel co la major portada d'acua. Altri fiumi inportanti i xe el Cordéol e el Boite che el moja Cortina.

Aministraçion

[canbia | canbia el còdaxe]

Aministrativamente la Ladinia la xe spartìa tra do rejon, tre provinçie e vari comuni zeneralmente cei.

Comuni ladini

[canbia | canbia el còdaxe]
Comuni In ladin Provinça Superfiçe Popolaçion (1)
Cortina d'Anpeço Anpezo Belun 254,51 km² 6.150
Ortisei Urtijëi Bolxan 24 km² 4.569
Badìa Badia Bolxan 82 km² 3.237
Marebe Mareo Bolxan 161 km² 2.684
Moena Moena Trento 82 km² 2.628
Selva de Val Gardena Sëlva Bolxan 53 km² 2.589
Poça de Fassa Poza Trento 73 km² 1.983
Canaçei Cianacei Trento 67 km² 1.844
Santa Cristina Valgardena S. Crestina-Gherdëina Bolxan 31 km² 1.840
San Martino in Badìa San Martin de Tor Bolxan 76 km² 1.727
Livinalongo de 'l Col de Lana Fodom Belun 99 km² 1.436
Corvara in Badìa Corvara Bolxan 42 km² 1.266
La Vale La Val Bolxan 39 km² 1.251
Vigo de Fassa Vich Trento 26 km² 1.142
Canpitel de Fassa Ciampedel Trento 25 km² 732
Soraga Sorèga Trento 19 km² 677
Maçin Mazin Trento 23 km² 440
Col Santa Luçìa Col Belun 15 km² 418
TOTAL - - 1.191 km² 36.613
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Ladìnia&oldid=1169821"