Henri Matisse

Foto de Henri Matisse, 1933.

Henri-Émile-Benoît Matisse (Le Cateau-Cambrésis, 31 de diçenbre 1869 – Niza, 3 de novenbre 1954) xe stà un pitor, incisor, iłustrador e scultor fransexe.

Conosùo par el so uxo del cołor, ła fluidità e orixinałità el xe stà un dei contributori del sviłupo artistego del XX secoło, e del movimento dei Fauves.

Biografia

Xoventù

Henri Matisse nase el 31 de disenbre a Le Cateau-Cambrésis, 'ntel nord est de ła Fransa. 'Ntel 1891 taca a studiar arte al Académie Julian de Parixi e 'ntel 1896 espone 5 so dipinti al sałon dea Société Nationale des Beaux-Arts. 'Ntel 1888 el pitor John Peter Russell ło introduxe 'ntel inpresionismo.

Fauvismo

'Ntel 1905 el se trasferìse 'ntel sud de ła Fransa co André Derain e inpara a uxar cołori vołentieri e cusì deventa del movimento dei Fauves.

l'Académie Matisse

Tra el 1911 e el 1917 òpara al Académie Matisse, vosùa dai amighi de Matisse, na scoa privà, 'ndo Matisse insegnea ai xovani artisti.

Dopo Parixi

'Ntel 1917 Matisse va a vivar a Niza. El taca a łaorar co riłasamento e amorbidimento. Łe so odałische tìpeghe de sto periodo łe xe cosiderae da alcuni critisi superfisai e de decoro.

'Ntel 1930 taca de novo a łaorar tanto par un cołesionista stadunitense Albert C. Barnes.

'Ntel 1941 ga un cancro a łe budełe, dopo un intervento sarà destinà a uxar a carega a rode. 'Ntel 1947 publica el łibro Jazz co stanpe a cołor dei so colage e i so pensieri. 'Nte i ani cuaranta dixegna anca pa i łibri.

Henri Matisse s-ciopa, par 'n ataco de cor, 'ntel 1954 al età de 84 ani. El xe sepełìo 'ntel Monastero di Cimiez a Niza.

Tonba de Matisse a Niza

Òpare

• Natura morta co łibri (Nature morte aux livres) (1890), prima opera, Musée Matisse, Niza
• Ła toa parecià (1897), Cołesion privà, Stavros S. Niarcos
• Luso, calma e vołutà (Luxe, calme et volupté) (1904), Museo d'Orsay, Parixi
• Madame Matisse (Ritrato co ła riga verde) (1905), Statens Museum for Kunst, Copenaghen
• Femena co capeo (1905), Museum of Modern Art, San Francisco
• Finestra verta, (1905), National Gallery of Art, Washington
• Gioia de vivar (Matisse) (1906), Barnes Foundation, Merion
• Ła stansa rosa, (1908), Museo del Ermitage, San Pieroburgo
• Conversasion, (1908), Museo del Ermitage, San Pieroburgo
• Ła dansa (1909), prima version co manco detaji e cołori manco forti, Museum of Modern Art, New York
• Ła dansa (1910), seconda version coi cołori del fauvismo, Museo del Ermitage, San Pietroburgo
• Musica (1910), Museo dell'Ermitage, San Pietroburgo
• L'Atelier roso (1911), The Museum of Modern Art, New York
• I pesi rosi, (1912), Museo Puškin, Mosca
• Nudo roxa (1935), Museum of Art, Baltimora
• Siora en blu (1937), Philadelphia Museum of Art, Filadelfia
• Ła camiseta rumena (1940), Centre Pompidou, Parixi
• Jazz (1947), łibro d'artista, papier découpé
• Ła tristesa del re (1952), Centre Pompidou, Parixi
• Ła zingana (1905), Centre Georges Pompidou, Parixi