Giovanni Dandolo
  | |
| Biografia | |
|---|---|
| Nasimènto | sèculo XIII Venèsia (Itàlia) |
| Morte | 2 de novenbre del 1289 (Gregorian) Venèsia (Itàlia) |
| Liogo de sepełimento | Baxéłega de San Zanipoło |
| 48o Doxe | |
| 31 de marso del 1280 – 2 de novenbre del 1289 ← Jacopo Contarini – Pietro Gradenigo → | |
| Dati personałi | |
| Rełijon | Catołicismo |
| Atività | |
| Posto de laoro | Venèsia |
| Ocupasion | |
| Fameja | |
| Cògnuze | Caterina (en)  |
 | |
 | |
Giovanni Dandolo (...) xe un [[doze |doze]] [[Republica de Venesia |venesian]].
Famegia e cariera połìtega
[canbia | canbia el còdaxe]El zera fio de Liberto e de Maria, entranbi menbri de l'iłustre fameja Dandolo ma partenenti a rami diversi (respetivamente San Moisè e San Polo). Pare che el só nono el se ciamase Giacomo, cuindi łe tradision che łe voria el nevodo de'l vicedoze Raniero e bisnévodo de'l doze Enrico no łe par vere.
El pare el se ga distinto come vinsidor de i Zenovezi inte ła Bataja de Settepozzi.
Drìo el zeneałozista Marco Barbaro el gavéa tre fiołi: Andrea dito el Calvo (zeneral de ła flota sconfito inte ła bataja de Cùrzoła), Giovanni e Marco. L'ezistensa de 'st'ùltimi ła ze confermada da ła documentasion stòrega; no se pol dir el steso de un Enrico e de una Maria che i aparise su àlbari zeneałòghi pì tardi.
No A ze fàsiłe recostruir ła só cariera visto che in chel parìodo zera ativi inte ła połìtega veneta almanco sie parsonałità omòneme, tra cui el fio de'l Dandolo steso. Parò A ghe ze calche certesa: inte'l 1266 el ze stà ambasador a i Zenovezi; inte'l 1274 e fin a'l 1276 el ze stà bailo in Siria; cuindi el ze entrà par un ano inte'l Major Consejo. Manco segura, par cuanto antigo, ze ła tradision che ła ło vorìa conte de Cherso e Ossero; fonti pi tarde, d'altra parte, łe ło considera conte de Zara.
Dogado
[canbia | canbia el còdaxe]El 25 de marso 1280 el ga sucedesto a Jacopo Contarini in carga de doze.
Durando el presedente governo ła Serenisima ła ze stada inpenjada in numarozi eventi de guera che el Dandolo el ga sercà fin da'l prinsipio de far remedio. Propio inte'l 1281 el ga stiłà un tratado de paze con Ancona, metendo fine, almanco provizoriamente, ai anozi contrasti co ła sità marchezana.
El ga dovudo invese continuar ła guera contro łe sità Istriane che łe se ga rebełà a Venesia contando su'l sostenjo de'l Conte de Gorisia e de'l patriarca de Acuiłeia. Soto el só comando Isola (1281) e Pirano (1283) i ze tornà inte l'orbita de łe Repùbleghe e inte'l 1285 ze stà concluza na paze; nonostante cuesto, el conflito el ze resciopà calche tenpo dopo e el ze stà concludesto definitivamente soło durando el dogato sucesivo.
El Dandolo el ga avudo difisiłi rełasion co el papa Martino IV. Inte'l 1281 el doze el se ga inpenjà co ła Curia romana a prozetar co Carlo d'Angiò e Filippo III de Fransa na crozada contro l'Inpero Bizantin, però la Repùblega ła ga perdesto onji intarese cuando i raporti con Costantinòpołi i xe tornài a ła normałità (e anca parché ła revolta de i Vespri sisiłiani ła gaveva meso fora de zogo i Angioni). El Dandolo el ze rivà a proibirghe a'l Patriarca de Grado e a'l só clero de predegar in favor de l'inisiadiva e, de conseguensa, el pontefice el ga łansà l' interdeto su Venesia.
Nisuna de łe do parti łe se ga inpenjà a sercar un conpromeso e l'interdeto el ze restà in vigor par tuto el pontificato de Martino. Soło inte'l 1286 el Papa Onorio IV el ło ga cavà; ansi, i raporti tra Venesia e ła Cieza i mejorava cusì tanto che inte'l 1289 łe do parti łe ga acordà par l'introdusion inte ła Repùblega de'l [[tribunal de l'Incuizision.
In ànbito econòmego, se ga asistìo a'l tentadivo de intratenjir comersi co l'Europa sentrałe: el governo el se ga impenjà in partegołar a megiorar ła via de'l Brennero che ła garantiva i cołegamenti tra ła Repùblega e ła Zarmania. Fondamentałe ze stà, inte'l 1284, l'introdusion de'l ducato, ła prima moneda d'oro veneta, che ła ga fasiłità i scanbi pì consistenti.
Par cuanto revarda l'aministrasion interna, inte'l 1280 el Dandolo el se ga ocupà de ła revizion de i statuti venesiani, emesi inte'l 1242 da'l doze Jacopo Tiepolo e ancora sensa łe sucesive dispozision de'l Mazor Consejo. El ga łaorà, par zonta, a na serie de reforme istitusionałe convocando n'apozita comision de zuristi (1282-1283).
Inte'l conpleso, ła storiografia veneta ła considera el dogado de'l Dandolo un parìodo de crize. Venesia ła ga resentìo de tension descaenàe da l'interdeto e de łe guere, spesialmente a łeveło de finanse de stato. In azonta, ła sità ła ze stà sconvolta da na serie de całamità naturałi: inte'l 1285 un dezastrozo taremoto el ga provocà crołi e vìteme e calche tenpo dopo n'acua granda ecesional ła ga penetrà inte i magazeni destruzendo grande cuantità de merci; ła conseguente carestia ła ga spenzesto el doze a dełiberar de vénder a strasamarcà i beni ałimentari conservài inte łe reserve pùbleghe.
El ze morto el 2 de novenbre 1289 e el ze stà sepołìo, come altri dozi, inte ła bazéłega de i Santi Giovanni e Paolo. De ła so tonba, che ancora ezisteva inte'l Sincuesento, resta soło el epigrafo, murà inte ła navada sanca de ła cieza.