Dolfin
  | |
| Rezistrasion | |
|---|---|
| |
Col nome de dolfin (o delfin) se éndega de sòłito un grupo parafiłètico de mamìferi marini chei partien al'órdene dei Odontoceti e chel contien łe famege dei dolfini oseànisi (Delphinidae) e dei dolfini de fiume (Platanistidae), chei xe de pìcołe dimension.
Ła paroła "dolfin" el vien più de frecuente doprà pa' endegar spece precixe: el tursìope (Tursiops truncatus) e'l dolfin comun.
Anca el narvało e'l beluga i vien qualche volta ciamai dolfini, anca se i xe clasifegai inte ła famégia dei Monodontidae. Łe xe stae clasifegae squaxi 40 spece de dolfin divixe in 17 xeneri. I se desferénsia par grandesa da 1,2 m e 40 kg (Cefalorinco de Hector) a 9,5 m e 6 tonełade (Orca)[1]. Ła magior parte de łe spece łe pexa da 50 a 200 kg.
Ła paroła "dolfin" ła xe na strasformasion (comun infrà łe łéngue del'Europa Setentrional, come l'inglexe dolphin, o'l fransexe dauphin) de "delfin": sto tèrmine el vien dal łatin delphinus, che a sóa volta ła vien dal greco δελφίς (delphís), chel deriva da δελφύς (delfýs), che signìfega ùtero. Dolfin el xe anca el cognome de n'inportante famegia del patrisiato venesian.
Strutura
[canbia | canbia el còdaxe]St'anemal qua el xe un vertebrato che el fa parte dei mamìferi. I dolfini i ga un corpo come un fìxoło, bon par nuar vełosemente. I dòpera ła pina alta come òrgano motor. Ła testa ła contien n'organo particołar e grando, doperà pa' orientarse e sercar el magnar.
In parece spece łe mandìbołe łe xe slongae e łe forma un bèco, o rostro; in altre spece, come el tursìope, ła boca ła sénbra aver un rixeto par sénpre. Parece spece łe ga un nùmero de dénti che el pol rivar fin a 250[2]. El serveło del dolfin el xe łargo e el ga na cortesa davèro conplicada, par conplesità squaxi come queło uman, anca se no'l xe oncora ciaro parcosa el doperà. Ła cołorasion de baxe ła xe de gradasion de grixo, col lai del ventre bianco, de frecuente smisià co łìnee e mace con tonałità desferénti. La pupiła 'ntel'ocio del dolfin el ga na figura a forma de cor[3].
La magior parte dei odontoceti ła nua in maniera vełose. Łe spece più pìcołe qualche volta łe xe bone a montar łe onde, e i dolfini i xe spéso visti fiancar łe nave e 'ndarghe visin nuando in superfice. I dolfini i xe anca famóxi par łe só evołusion acrobàteghe fora dal'aqua. I parla anca un łenguagio fato de sóni che sentimo anca nualtri: i ultrasóni che i manda i serve par casar[1]. I riva a viver fin a 35 ani[4].
Fonte
[canbia | canbia el còdaxe]- ↑ 1,0 1,1 (IT) Descrision dei dolfini su marevivo.it Archivià il 6 de marso 2011 in Internet Archive.
- ↑ (IT) ta/faunamarina/cetacei.htm Scheda sui cetacei de legambiente
- ↑ (IT) "Na xornada coi dolfini", cooperazione.ch (ligo ronpesto dispunìbiłe in Internet Archive; védarse el istòrego, la prima version e ła ùltema).
- ↑ (EN) FAQ sui dolfini de dolphinplus.com Archivià il 24 de agosto 2010 in Internet Archive.
Altri progeti
[canbia | canbia el còdaxe]
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Dolfin
el detien schemi gràfeghi so
| Controło de autorità | LCCN (EN) sh85038890 · GND (DE) 4011392-9 · BNF (FR) cb11946037g (data) · NDL (EN, JA) 00564230 |
|---|