Conzunsion (gramadega)

Na conxunsion in gramadega, ła xe na paroła invariabiłe inte el tenpo e inte el numaro che ła serve par crear on cołigamento o na rełasion intrà do parołe, sintagmi o fraxi en un discorso dandoghe on neso.

Algune conxunsion łe ga el so signifegà, altre inveçe łe se tołe el signifegà in baxe al contesto.

Clasifegasion in baxe a ła forma

In baxe a ła forma łe se soradivide in:

• senpliçi: łe sìpia formae da na parola unjoła: e, o, no, ma, anca, cofà, parò;
• conpostae: łe sìpia derivae da ła union de pì parołe: cioxe (ciò+xe), parché (par+che), finché (fin+che), njianca (ni+anca), dopoché (dopo+che);
• locusion conxuntive: łe sipia formae da grupi de do o pì parołe destacae: anca se, da cuando che, siben che.

Clasifegasion in baxe a ła funsion

In baxe a ła funsion, łe se soradivide in:

Coordinae:

Le cołiga parołe o prepoxision che le se cata inte el pari pian loxego:

• copuładive
  • copuładive poxidive: che łe lighee do ełementi: e, anca, parfin, oncora, altretante,
  • copuładive negadive: nì, njianca, nimanco, ,
• dexxontive: Che łe mete in alternadiva de łe fraxi o de łe parołe, escludendoghine una: o, se no, o bè, o sipia (o sia).
• aversadive: Le buta drento inte el discorso on opoxision a calcosa: ma, parò, ansi, siben, pitosto, inveçe, no-ostante.
• iładiva: Le buta drento inte el discorso na fin: donca, cuindi, ełora, partanto, insoma, siché
• esplicadive: Le buta drento na spiegasion ligada a n'afermasion xà dita: defati, invero, o sipia, o vero, cioxe, efetivamente, vuria dire,
• corełasionadive: łe se dopara in copia tra do prepoxision e łe fa corispondare do ełementi: e... e, o... o, nì... nì, sipia... sipia, no soło... ma anca, cusì... come, che sipia... che sipia

Subordinae

Le liga do prepoxision metendołe so difarenti piani: na prepoxision prinçipałe, ła ghe tien sù el periodo, e na subordinada che ła ghe finise el signifegà a ła prinçipałe dipendendoghene e da soła no ła dà informasion.

• cauxałi chełe che łe buta drento na subordinada cauxałe: cosicome, dopoché, parché, dal momento che, par via che.
• finałi chełe che łe dixe na fine: a fin ché, parché,
• conpledive: chełe che łe dixe na conseguensa a na cauxa: che, donca, tanto che, in manjiera che, cusita... che, tanto... che
• tenporałi: chełe che łe buta drento n'informasion de tenpo: cuando, co, fin cuando, da co', da, da che, dopo che, prima che, domente che, mentre che, in tel contenpo che, deso che;
• conçesive: Anca se, anca co', malgrado, no-ostante, siben
• condisionałi: se, co sarà, senpre che, andove, bastaria che:
• modałi: come, come se, in manjiera che:
• aversadive mentre, cuando:
• interogadive direte come se, come, cuando, cuanto, parché:
• conparadive: come, cusì... come, pì/manco... de come
• reładive andove, che, chi,

Linganbi foresti

• (EN) conjunction / conjunction (altra versione)Ençiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.
• el detien schemi gràfeghi so