Cicerbita viołeta
 |
||||||||||||||||||
 Cicerbita alpina |
||||||||||||||||||
| Clasificasion sientìfega | ||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
| Clasificasion filogenetica | ||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
| Nomenclatura binomiałe | ||||||||||||||||||
| Cicerbita alpina (L.) Wallr., 1822 |
Ła cicerbita viołeta (nome sientifego Cicerbita alpina) xe na piantexeła erbasea deła fameja dełe Asteraceae na volta dite Compositae, coi fiori de un bel cołor blu - viołeto. Ła trovemo su Alpi e Prealpi, spece 'ntei boschi umidi o drio i rij e i fosi. In Carnia i ła ciama radic di mont. Łe foje pi base łe xe larghe 8 cm e longhe 20 cm. I fiori i ga 5 petali de cołor viołeto e i xe ingrupà in infioresense.
Etimołogia[canbia | canbia el còdexe]
Pare ke'l nome vegna dal latin cecer (cece), par via dełe picołe semense, o senpre dal latin cicharba (na pianta ke ghe somejava mensionà dal dotor personal deł'imperador Teodosio, Marcello Empirico de Bordeaux).
Difusion[canbia | canbia el còdexe]
Ła cicerbita viołeta crese su tute łe montagne d'Europa, dai Pirenei ałe Alpi, dała Scozia ała Scandinavia, fin ai Carpazi e ai Urałi. Ła quota dove ke ła crese mejo xe fra i miłe i miłe otoxento metri.
Ła cicerbita viołeta in cuxina[canbia | canbia el còdexe]
Se dopara i pecol e łe foje, ma soratuto i buti xovani, prima ke i cresa (in majo ghe xe soło un paro de setimane ke se pol sfrutare par tirarli su in tenpo). Se pol magnarli crudi o coti. Se pol meterli sotojo. Naltra maniera par magnarli xe insieme ała puìna fumegà. Se pol anca scotarli in ojo, sałe, axedo e droghe.
Pianta a ris-cio[canbia | canbia el còdexe]
Sicome ghi na tirà su masa 'ntei ani scorsi, sta pianta, in Trentin e in Friuli-Venesia Giulia xe proteta e se pol tirarghine su soło in picołe quantità, come ke se fa coi funghi.
