Ìzołe de ła Sonda

Ìzołe de ła Sonda

Sorte	Arsipèłago
Parte de	Malayo-Indonesian Archipelago (en)
Liogo
Rejon aministrativa	Indonèzia
Bagnà da	Osèano Indian
Formà da	Grandi Isole della Sonda (it) Piccole Isole della Sonda (it)
Dati e sifre
Altitùdene	4 095 m
Àrea	1 700 000 km²

Łe ìzołe de ła Sonda (in indonexian e małexe Kepulauan Sunda) el xe un arsipełago de ła Axia sudoriental, intra ła penìzoła de Małaka e ła ìzoła de Nova Guinea; a kaval intra el Osèano Indian a ovest e el Osèano Pasìfego a est.

Zeografia fixega

Mapa in ruso. Łe ìzołe grande de ła Sonda łe xe segnae in roxa persego, łe ìzołe pikołe de ła Sonda in verde veronexe.

Łe kostituise el grupo osidental de łe ìzołe de el Arsipełago Małexe.
El xe konposto da parecie ìzołe tanto grandi e miłiera de ìzołe pì picenine; el xe divixo in:

• Ìxołe grande de ła Sonda, ke łe konprende Java, Sumatra, Borneo e Sulawesi ko tute łe ìzołe pì pikołe adiasenti.
• Ìxołe pikołe de ła Sonda ke łe konprende Bali, Lombok, Sunbaua, Flores, Sumba, Timor, łe Ìxołe Alor, łe Ìxołe Barat Daya e łe Ìxołe Tanimbar, ko tute łe ìzołe pì pikołe adiasenti.

El teritorio de łe ìzołe de ła Sonda el xe prevałentemente montagnozo, łe pianure pì grande se kata inte el Borneo meridional e a Sumatra oriental. Ła sima pì alta de el arsipełago ła xe inte el Borneo (Kinabalu de 4100 m.), altre sime inportanti łe xe kata a Sumatra (Kerinci de 3805 m.), Java (Semeru de 3676 m.), Séłebes (Rantokombola de 3455 m.).
Łi fiumi łi xe mediamente brevi ko rexime de tipo fortemente influensà da łe piove. Łi fiumi prinsipałi inte el Borneo Kapuas, Kayan e Rajang, a Sumatra el Hari.
Konprexi darente el arsipełago se kata numeroxi mari interni: Mar de Java, Mar de Flores, Mar de Timor, Mar de Savu.

Giołozia

Mapa in fransexe.

El arsipełago el xe una xona a ełevata atività sismega e vulkanega ko pì de 130 vulkani.
Durante ła ultima jasaxion, ko ke el łivel de el mare el jera pì baso de sirka 100 m., skuaxi tuto łe ìzołe grande de ła Sonda łe jera diretamente kołegae a el kontinente axiatiko.

Klima

Łe ìzołe de ła Sonda łe ga klima prevałentemente ekuatorial ke pasa a subekuatorial inte ła banda meridional de el arsipełago.
Łe tenperature łe pasa da +24 °C in xenaro a +32 °C in łujo. Łe precipitasion łe xe de pì de 2000 mm/ano ko ponte de 3000mm/ano so ła kosta osidental de el Borneo e a Sumatra.

Flora e fauna

Se kata foreste pluviałi sempreverdi; anka ła fauna ła xe tanto rika.

Istoria

Ła storia de ła rejon ła xe senpre stada kondisionada da ła presensa de rote komerciałi intra ła India e ła Cina, tramite łe kuałi se ga difondesto induixmo, budixmo e islamixmo.
Srivijaya e Majapahit łi xe intra łe prime entità statałi emerse inte ła rejon.
Inte el XVI secoło łi portogexi łi xe łi primi eoropei a okupar ła rejon ko na serie de avanposti komerciałi par sviłupar łi łori komerci; łi sarà seguii da spagnołi, inglexi e ołandexi.
Daspò ła fin de ła sekonda guera mondial xe skominsià un proceso de dekołonixasion ke ga visto ła nasita de ła Indonexia da łi teritori de ła Konpagnia de łe Indie Ołandexi, de ła Małexia e de el Brunei da łi teritori britanghi e de Timor est da łi veci teritori portogexi.

Toponimo

El so nome el vien da Sunda ke el indika el paexe de ła etnia sundanexe, abitante ła parte osidental de ła ìzoła de Java.

Zeografia połitega

Aministrativamente łe xe divixe intra Małexia, Brunei, Indonexia e Timor Est. Ła sità prinsipał ła xe Jakarta. Sirka 192000000 de persone łi vive inte el arsipełago.

Sosietà

El arsipełago el xe abità da popołasioni ko łivełi de desviłupo kultural tanto difarenti, ma tuti łigai da komuni raixe łénguisteghe austronexiane.

Ekonomia

Inte'el sotosioło de łe ìzołe se pol katar petrołio, stagno, bauksite, nikel, rame, manganexe, xinko, kromo e pionbo. El 60% del teritorio el xe okupà da foreste ko presioxe specie de albari tropikałi. Inte łe ìzołe picołe de ła Sonda al groso del teren el xe okupà da da tereni agrikołi; sol pian agrikoło e industrial parò ła ìzoła pì sviłupada ła xe Java.