Àgordo

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.
Cheło che te ghè schcià el rimanda a sta voxe, parché el xe on so sinònemo o el vien esplegà cuà drento. rimandamento da Agort
Àgordo
Someja


Pozision

Map

46°16′00″N 12°02′00″E / 46.266667°N 12.033333°E46.266667; 12.033333 (Àgordo)Coordinae: 46°16′00″N 12°02′00″E / 46.266667°N 12.033333°E46.266667; 12.033333 (Àgordo)

StatoItàlia
RejonVèneto
Provinsa Bełun Cànbia el vałor in Wikidata

CapitałeAgordo Cànbia el vałor in Wikidata
Popołasion
Totałe4 059 (1° de zenaro del 2023) Cànbia el vałor in Wikidata
−30 (2018)
Densità170,98 hab./km²
Zènaro
left 2 136 (%52.6)1 938 (%47.7) Òmani
Demònemo agordini
,
  Edit this at Wikidata
Zeografia
Àrea23,74 km²[1] Cànbia el vałor in Wikidata
Altitùdene611 m Cànbia el vałor in Wikidata
Rente a
Dati istòreghi
Dì festivo
Eror Lua: callParserFunction: function "

[[Categoria" was not found.

PatronoSan Poło e San Pièro Cànbia el vałor in Wikidata
Còdazi de identifegasion
Còdaze postałe32021 Cànbia el vałor in Wikidata
Còdaze de matricołasionBL Cànbia el vałor in Wikidata
Fuzo oràrio
Prefiso tełefònego0437 Cànbia el vałor in Wikidata
ID ISTAT025001 Cànbia el vałor in Wikidata
Còdaze catastałe de ItàliaA083 Cànbia el vałor in Wikidata

Sito webhttp://www.agordo.com

















































MusicBrainz: 067f1b44-8c35-4dc7-8142-3cc4987f5a49


Àgordo (Àgort in ladin-vèneto agordino, Ègort in ladin[2]) el zd un comun italian de 4 071 abitanti[3] de ła provincia de Bełun in Vèneto. El ze el sentro prinsipałe de l'Agordin drento de ła vałada del Cordévołe. El ze sta un grando sentro mineràrio co łe Miniere de Vałe Inperina e co ła scoła minerària, verzesta inte el 1867.

A Àgordo el ze nasesto Tito Livio Burattini, conosesto matemàtego.

La leje 482/1999 el ga reconoseto i comuni de l'Agordin cofà zona de menoransa lenguìstega ladina.

Ziografia fìzega[canbia | canbia el còdaxe]

Orografia[canbia | canbia el còdaxe]

El comun de Àgordo el se slonga inte na conca intrà i monti de ła Caena del San Sebastian, l'Agner, la Mojasa, el monte Ceło, łe Pałe de San Lucan, i Monti del Sołe, inte ła vałe del torrente Cordévołe.

I monti ciapai drento inte el comun i ze solché do: ła Mojasa - e inte el partegołar łe sime Sud ( 2878 m

), Nord ( 2865 m

), Sima dei Nałi ( 2776 m

), ła Catedrałe ( 2558 m

), ła Pała del Belia, Sima de łe Nevere ( 2621 m

), ła rama de łe Tore del Canp - e el Framont - inte el spesìfego la parte sud-est col Mont Alt ( 2181 m

) e el Corno del Framont ( 2186 m

).

Inte el comun ghe ze vari cołi: el Col de Foja ( 752 m

), a sud del comun; el Col de Diegol ( 1200 m

), sora de ła località de Colvignas; el Col Martinel ( 1582 m

) soto el Framont, i cołi de Lantrago, andove inte ła so cresta ghe ze el confin col comun de Ła Vałe Agordina.

Idrografia[canbia | canbia el còdaxe]

I prinsipałi torenti del comun i ze el Cordévołe (che el nase inte el comun de Livinałongo del Col de Lana sol Paso Pordoi), el Ròva e el Misiaga i so afluenti (tuti e do che i nase da ła Caena de San Sebastiano inte el comun de Ła Vałe Agordina); st'ùltemo el ghe fa solché da confin Ła Vałe da ła locałità de Crostołin fin al Cordévole.

El Rova el ga un afluente inte el comun de Agordo, el torente Framont, che va zo da ła Mojasa, a volta soa risevente del torente Binàtega, che el nase arente de ła omónema locałità ( 1464 m

).

Clima[canbia | canbia el còdaxe]

Par savèrghene de pì, vardarse ła voxe Stasion meteorołòzega de Àgordo.


El clima Agordin, drio ła clasifegasion de Koppen, un Cfb-c, un clima tenperà piovozo, sensa stajon seca, co tenperatura mèdia inte łe istà de sirca 22 gradi.

Àgordo el sente de ła so pozision ziogràfega de l'orografia che i ło fa. Esendo eło esponesto fortemente a łe ùmide corenti meridionałi che, provegnenti dal canal del Cordévołe e da ła Vałedel Mis, i subise un efeto sbaramrnto so łe montagne de nord-est e òvest (San Sebastiano ,Framont, Mojasa, Agner, Pałe de San Lucan), la mèdia pluviomètrega de Àgordo ła ze intrà łe pì alte del vèneto, co sirca 1 300 miłìmetri a l'ano. Inte łe istà i tenporałi i ze frecuenti e ła tenperatura màsima ła va regolarmente al de sora dei 25-26 gradi, par via de ła conformasion a conca de ła vałada. Inte l'invernada ghe połe èsarghe nevegade rełevanti, sołitamente da 30– 40 cm

par volta, e la tenperatura mìnema de la stajon freda, inte łe notae serene, ła połe ndar zo anca a -10 (co ponte de -15).

Stema, gonfalon, onorefisense[canbia | canbia el còdaxe]

Stema[canbia | canbia el còdaxe]

L'è on çìel sul sfondo, e doi torri coi merli, una par banda, metude sòra dòi crèp. Intè èl méz pasa in rù de agua. Sòra, al centro l'è na stela dè ardènt a siè pònte.

Onorefizenze date al paès[canbia | canbia el còdaxe]

La città de Agort l'è la XXma tra 27 città decorada cò la medaja de oro come "Benemerite del Risorgimento nazionale" par ésé stata tanto patriottica intè èl periodo del Risorgimento. Periodo, compreso tra i moti insurrezionai del 1848 e la fin dela prima Guera Mondial inte el 1918.

El paès de Agort l'è costruì inte na piana e tut intorn l'è le montagne del Tàmer , Agnèr, Moiazza, Pale de San Lugan, Monti del sol e el Framònt el domina de sora dela cèsa. Poc pì in là pasa el Cordeol.

Curiosità musicali[canbia | canbia el còdaxe]

  • Al cantante 'talian Claudio Baglioni agl'ha dedicà a Agort na canzon; se pòl catar la inte el disco che se cìama "E tu..." che l'è del 1974. La canzon la ze intitolada "Ad Agordo ze così", e el dis ciaramente che che i fà chi da Agort co i ha in cin de temp:\per esempio el "... salto al Bar Centrale par scambiare due parole co la Gigia...", oppure "...su dal Meto prendersi una pizza...".
  • Al compositor Lamberto Pietropoli a gli'ha dedicà an bel brano a Agordo e a le so montagne.

Evołusion demografega[canbia | canbia el còdaxe]

Abitanti censii


Monumenti e loghi d'intarese[canbia | canbia el còdaxe]

Architeture rełijoze[canbia | canbia el còdaxe]

Architeture siviłi[canbia | canbia el còdaxe]

Cazere / Bàite[canbia | canbia el còdaxe]

  • Cazera Framont (Malga Framont)

Aministrasion comunałe[canbia | canbia el còdaxe]

Zemełaji[canbia | canbia el còdaxe]

  • Itàlia
Zulian
  • Fransa
Dolomieu

Notasion[canbia | canbia el còdaxe]

  1. voze de refarensaistat.it.
  2. Àgort forma diałetałe doparada inte el comun, ciamàda "ladino-veneto"; Ègort ła ze ła variante ladina del nome ); cfr. Karl Felix Wolff, Dolomiten Sagen. Sagen und Überlieferungen, Märchen und Erzählungen der ladinischen und deutschen Dolomitenbewohner: mit zwei Exkursen Berner Klause und Gardasee, Athesia, 2003, p. 297.
  3. Eror: <ref> nisun testo par el marcador template divisione amministrativa-abitanti

Altri projeti[canbia | canbia el còdaxe]


Linganbi foresti[canbia | canbia el còdaxe]



Controło de autoritàVIAF (EN234599114 · WorldCat Identities (EN234599114


Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Àgordo&oldid=1151937"