Varda el testo de Servìsio miłitare

__HIDDENCAT__

[[Imàjine:Conscription map of the world.svg|miniatura|{{Lejenda|#8cd19d|Nisuna [[forsa armada]]}}{{Lejenda|#5cac4|Nesuna [[coscrision]]}}{{Lejenda|#fcb653|Projeto de abołision de ła coscrision in futuro}}{{Lejenda|#6600f|Coscrision ativa, ma manco del 20% de l'intiera fasa de età ła ze inrołada.}}{{Lejenda|#f5254|Coscrision ativa}} {{Lejenda|#b9b9b9|Nisuna informasion}}|alt=]]
El '''servìsio miłitare''', '''servìsio de leva''', '''leva miłitare''' o '''leva obligatòria''' i ze dei tèrmani che i denòmena el servìsio, obligatòrio o vołontàrio, che un [[sitadin]] de un [[stato]] el fa par un perìodo de tenpo prestabiłio inte łe [[Forsa armada|forse armae]] del paeze inte el cuało el rezidénsia, mediante de l'istitusion de ła [[coscrision]].

In tanti stati l'obligatorietà del servìsio ła casca solché sora dei sitadini de seso mascułin (co racuante ecesion, par ezénpio, [[Israełe]] e [[Corea del Nord]], aonde che sto òbligo el ze stabiłio anca par łe done). In via zenerałe, el połe vegner prestà in vàrie forme, anca co inrołamento vołontàrio e in [[corpi speciałi]].

El tèrmano '''coscrision''' el denòmena zeneregamente ła iscrision, prevedesta par leje, dei sitadini de un stato in liste pensae aposta, col fin de consentir ła ciamada de sti sitadini al servìsio miłitare obligatòrio inte łe forse armae. Co ła ze prevedesta par leje ła vien ciamada '''coscrision obligatòria''' o '''coscrision obligasionałe''' e el indivìduo iscrivesto in ste liste el ze denomenà '''coscrivesto'''.

== Istòrego ==
Inte i tenpi pì antighi no ła ghe zera na union de dispozision che łe regołase el servìsio a łe arme: tuti i òmani de na comunità (par ezénpio, ła tribù o ła fameja) boni de conbàtar i partiva par ła guera o i se organizava in defeza in cazo de necesitùdene. Sta règoła pràtega ła ghea soravivesto par sècołi inte łe popołasion nòmade e in cuełe che łe vegneva definie [[bàrbari|bàrbare]] da ła [[siviltà romana]]. Altre volte se recoreva a trupe [[mersenaro|mercenare]]; tanto conoseste łe zera stae cuełe costituie da [[mersenari svìsari]].

Par gaver na lejiferasion sol servìsio miłitare dei sitadini, dei òblighi spesìfeghi de cadaun, de łe càuze de ezension dal servìsio, core spetar i tenpi de l'[[antiga Gresa]] e de l'[[antiga Roma]].

Talvolta, dal ponto de vizion [[antropołozia|antropołòzego]], el zera considarà un [[rito de pasajo]]<ref>{{it}} 2014, [[Marco Aime]] con G. Pietropolli Charmet, ''La fatica di diventare grandi'', Einaudi</ref>.

== Dati e statìsteghe ==
In sto resunto i gnen reportai i dati rełasionai al servìsio miłitare in 195 [[Stati del mondo]].<ref>Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights, Geneva, Switzerland, 1997, via Nationmaster: http://www.nationmaster.com/graph/mil_con-military-conscription</ref><ref>The CIA World Fact book — Military service age and obligation. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2024.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160322125136/https://www.cia.gov/library//publications/the-world-factbook/fields/2024.html |date=2016-03-22 }}</ref><ref>J. Jih. Dual Nationality, Conscription and Death Penalty. http://www.geocities.com/jusjih/dncdp.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091027100908/http://geocities.com/jusjih/dncdp.html |data=27 de otobre 2009 }}</ref><ref>[http://sarbazyy.blogfa.com/ سربازی داوطلبانه آري؛ اجchinken smell like pooباري نه<!-- Bot generated title -->] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210916195626/http://sarbazyy.blogfa.com/ |date=2021-09-16 }}</ref>

=== Paezi andove el ze oparativo el servìsio miłitare obligatòrio ===
{{Div col|3}}
* {{ARM}} (2 ani)
* {{DZA}} (12 mezi)
* {{AUT}} (6 mezi, o sanò 9 mezi de servìsio siviłe)
* {{AZE}} (18 mezi)
* {{BRA}} (1 an)
* {{Bandiera|KHM |nome}} (18 mezi)
* {{COL}} (18 mezi)
* {{PRK}} (sia par òmani sia par done, 5-8 ani inte l'Ezèrsito, 5-10 ani in Marina; 3-4 ani in aviasion. El ze seguio da un servìsio part-time obligatòrio finmente ai 40 ani)
* {{KOR}} (21 mezi)
* {{CIV}} (18 mezi)
* {{CUB}} (2 ani)
* {{DNK}} (4–12 mezi)
* {{EGY}} (1-3 ani)
* {{ERI}} (18 mezi)
* {{EST}} (8–11 mezi)
* {{FIN}} (6–12 mezi)
* {{GEO}} (18 mezi)
* {{GRC}} (9-12 mezi)
* {{GTM}} (1–2 ani)
* {{IRN}} (18 mezi)
* {{ISR}} (sia par ómani sia par done, el dura tre ani par i ómani, du par łe don; obligatòrio par ebrei e drusi, facoltativo par i arabi; i ze ezonarai prinsipalmente i pasifisti declarai e reconosesti e łe done fortemente oservanti)
* {{LAO}} (18 mezi)
* {{MDA}} (1 an)
* {{MEX}} (1 an part time - 4 ore a ła setemana)
* {{MNG}} (1 an)
* {{NOR}} (1 an, seguio da 4-5 perìodi indritativi)
* {{PRY}} (1 an par l'Ezèrsito, 2 ani par ła Marina)
* {{RUS}} (1 an)
* {{SWE}} (9-11 mezi)
* {{CHE}} (da 18 a 21 setemane, seguii da 6 corsi de repetision de 3 setemane (par i soldai) da far intrà i 21 e i 34 ani de età, o sanò inte un'ùgnoło perìodo de 10 mezi)
* {{THA}} (2 ani)
* {{TUN}} (1 an)
* {{TUR}} (6 mezi par i laureai, 18 mezi par i no laureai)
* {{UKR}} (1 an)
* {{UZB}} (1 an)
{{Div col end}}

=== Paezi andove el ze in vigoria el servìsio miłitare vołontàrio ===
{{Div col|3}}
* {{AFG}}
* {{ALB}}
* {{ATG}}
* {{SAU}}
* {{ARG}}
* {{AUS}}
* {{BHS}}
* {{BHR}}
* {{BGD}}
* {{BRB}}
* {{BEL}}
* {{BTN}}
* {{MMR}}
* {{BIH}}
* {{BWA}}
* {{BRN}}
* {{BGR}}
* {{CMR}}
* {{CAN}}
* {{CHL}}
* {{CHN}}
* {{HRV}}
* {{ARE}}
* {{FJI}}
* {{PHL}}
* {{FRA}}
* {{GMB}}
* {{DEU}}
* {{GHA}}
* {{DJI}}
* {{JPN}}
* {{JAM}}
* {{HTI}}
* {{HND}}
* {{IND}}
* {{IRQ}}
* {{IRL}}
* {{ITA}}
* {{KEN}}
* {{KOS}}
* {{LVA}}
* {{LBN}}
* {{LSO}}
* {{LTU}}
* {{LBR}}
* {{LUX}}
* {{MDG}}
* {{MKD}}
* {{MWI}}
* {{MDV}}
* {{MLT}}
* {{MAR}}
* {{MNE}}
* {{NAM}}
* {{NPL}}
* {{NZL}}
* {{NIC}}
* {{NGA}}
* {{NLD}}
* {{OMN}}
* {{PAK}}
* {{PSE}}
* {{PNG}}
* {{PER}}
* {{POL}}
* {{PRT}}
* {{QAT}}
* {{GBR}}
* {{CZE}}
* {{COG}}
* {{COD}}
* {{DOM}}
* {{ROU}}
* {{RWA}}
* {{KNA}}
* {{SMR}}
* {{SRB}}
* {{USA}}
* {{SYC}}
* {{SLE}}
* {{SVK}}
* {{SVN}}
* {{ESP}}
* {{ZAF}}
* {{LKA}}
* {{SUR}}
* {{SWZ}}
* {{TZA}}
* {{TLS}}
* {{TON}}
* {{TTO}}
* {{HUN}}
* {{VEN}}
* {{YEM}}
* {{ZMB}}
{{Div col end}}
=== Coscrision obligatòria solché inte in particułari sircostanse ===
* {{BLZ}} - coscrision solché se i vołontari i ze insufisenti; no ghe ze mai stada coscrision obligatòria.
* {{BOL}} - se manca el nùmaro anuałe de vołontari ła scata ła coscrision obligatòria.
* {{USA}} - el servìsio el ze sta oparativo ma el [[Congreso dei Stati Unii]] el ga el podere de re-ativar ła [[coscrision]].
* {{URY}} - l'inrołamento el ze vołontàrio inte i tenpi de paze, ma el goerno el ga l'autorità de poner in atuasion ła coscrision in cazo de emerjensa.
* {{ITA}} - el servìsio miłitare inte i tenpi de paze el ze sospendesto e l’inrołamento el ze vołontàrio inte i tenpi de paze, ma el połe vegner restabiłio in cazo de [[guera]] o de crize internasionałe inte ła cuała el paeze el vegna coinvolzesto diretamente.

=== Paezi sensa forse armae ===
{{Varda anca|Stati sensa forse armae}}
* {{AND}}
* {{CRI}}
* {{GRD}}
* {{ISL}}
* {{KIR}}
* {{LIE}}
* {{MHL}}
* {{MUS}}
* {{FSM}}
* {{MCO}}
* {{NRU}}
* {{PLW}}
* {{PAN}}
* {{WSM}}
* {{SLB}}
* {{TUV}}
<!-- Sesion de pie voze, NO ZONTAR GNENTE ALTRO! -->
== Notasion ==
{{Notasion}}

==Altri projeti==
{{Interprojeto}}

== Linganbi foresti ==
{{Linganbi foresti}}

{{Controło de autorità}}
<!--  
Scrìvar cuà, dopo de ła freceta łe categorie -->

[[Categoria:Forse armade]]
[[Categoria:Miłitari]]