Raboxo Piave
Difusion
[canbia | canbia el còdaxe]El Raboxo xe na quałità de vide coltivada inte ła pianura veneta, in particołare inte ła vałe de ła Piave tra ła pianura trevixana e venesiana. Se pol catarlo anca pi a nord inte ła zona de Pramajor, mentre inte ła basa Padoana el xe coltivà cò el nome de Friułaro.
Descrision
[canbia | canbia el còdaxe]Foja:
[canbia | canbia el còdaxe]Pentagonałe, pen ta-eptalobata cò seno pesiołar a V vert. A paxina parsora ła xe bołoxa, parsot ła xe pełoxa.
Rasp:
[canbia | canbia el còdaxe]De dimension normałi, longo, ciuso, portá alt su'l cavo co granełi pí o manco picołi seconda del clon.
Etimołogia
[canbia | canbia el còdaxe]El nome Raboxo el vien provabilment da ła natura agresiva del most rico de açiditá. Intel pasá, forse Recaldina jera un senonimo de Raboxa, e el nome jera dopará par pi de na quałità. Ancuo Recantina xe el nome dat a na quałità difarente. El nome Friułaro, che se dopera intel padoan, se deve forse al fato che qua el Raboxo xe rivá da ła zona de ła pianura orientałe a ridoso del Friul. Par altri Friułaro vien da "frio" fredo, par via de ła vendema tanto tardiva.
Carataristeghe colturałi
[canbia | canbia el còdaxe]El Raboxo xe na quałitá che ła buta bonora, ła ghe va drio al Proseco. Invençe a vendema ła xe tardiva, in otobare o anca in novenbare se se vol far vin de afinament. Ła xena quałitá rustega, poc sensibiłe a łe małatie. Nonostante el rasp sie ciuso no ła ciapa façilment ñanca ła botrite. Par via dei bisi, ła xe un fiá susietibiłe ai rañeti, soratut a el rañet xal (Eotetranychus carpini). Ła vide pararia vołer forme de ałevament larghe cò el cavo łongo parché ła xe na scianta vigoroxa, ma ancuo ła vien piantá anca cò sistemi streti e ła se adata bastansa ben
Carataristeghe de l'ua e del vin
[canbia | canbia el còdaxe]El rasp el xe ciuso, longo cò granełi picołi e tondi che i ga ła scorsa dura. La ua de Raboxo xe tanto açida e rica de tanin e color. Par questo el vin vol un çerto afinament par esser bevest. Se pol anca far un bon roxato.
Istoria
[canbia | canbia el còdaxe]Come par tute łe quałità antighe, poc se conose su łe orixini del Raboxo.
Forse Plinio el vecio parlea del Raboxo co el dixea che intel veneto se fea el "Picina omnium nigerrima", un vin tanto rico de cołor. Fuse cusita, el Raboxo saria coltivá in Veneto da prima de ła romanixasion.
Na ipotesi difarente xe stada fata da i riçercatori de l'istitut de enołogia de Geisenheim, secondo iori el Raboxo sarie orixinario de ła Renania do ke łe xe coltivae anca ancuo de łe qualità simiłi.
Durante el periodo de ła Serenisima, el Raboxo el jera ła quałità de ua rosa pi inportante. Par la so richesa in acidità e tanini se adatea parfetamente a el trasporto par mar par esar vendest in oriente, veñea ciamà "vin da viajo".
Ancora a l'inisio del novexento el Raboxo el jera la quałità de ua rosa pi inportante de ła pianura orientałe del veneto, come ricordà da Dalmasso.
Dopo e do grandi guere, tante vigne łe xe stae repiantae parchè destrute durante el conflito. I contadini i ga prefario piantar quałità pi produtive e vosue dal mercà, come par esenpio el Merlot, e el Raboxo ga perso de inportansa, ancuo el xe coltivà su na superfise tanto ridota.