Lengoa lombarda
Lengua lombarda  | |
|---|---|
| Nome locaƚe | Lengua lombarda |
| Tipo | łéngua e łéngua viva |
| Parlà in | Itałia , Svìzera |
| Autòctono de | Canton Grixoni, Canton Tisin, Lonbardia, Vèneto, Emìlia-Romagna, Provincia de Piacensa e Trentin |
| Parlanti | |
| Totałe | 7 milioni sirca (2002 ) |
| Caratarìsteghe | |
| Scritura | alfabeto latin |
| Clasifegasion lenguìstega | |
| łéngua umana łéngue nostràteghe łéngue eoroaziàteghe łéngue indoeoropee łéngue itàłeghe łéngue romanze łéngue ìtało-osidentałi łéngue romanze osidentałi łéngue gało-ibèreghe łéngue galorromanze łéngue gałoitàłeghe | |
| Vulnerabiłità | 3 in pericuło |
| Còdazi | |
| ISO 639-1 | - |
| ISO 639-2 | roa |
| ISO 639-3 | lmo |
| SIL | lmo |
| Glottolog | lomb1257 |
| Ethnologue | lmo |
| UNESCO | 382 |
| IETF | lmo |
| Destribusion zeogràfega | |
 Distribusion giografega de la łengua łonbarda | |
El Łonbardo (nomi locai lombard, lumbard, lumbaart) l'è na łéngua gal-italega parlada soratut inte ła Łonbardia, inte el Canton Tisin, inte i Grixoni e inte ła rasion oriental del Piemonte da calche 7 miłioni de àneme.
Difuxion[canbia | canbia el còdaxe]
El primo scrito łonbardo cognosuo el xe el Sermon divin del 1264. L'autor el xe Pietro da Barsegapè. Ła Łéngua łonbarda xe destinguìbiłe in sotogrupi łengoisteghi che i xe intełejìbiłi intrà de łuri.
Varianse[canbia | canbia el còdaxe]
Łe do varianse prinsipałi łe xe cueła oriental, ciamada anca transabduana o orobica, e cueła osidental, ciamada anca cisabduana o insubre, ste do varianse łe ga soratut difarense fonołoxiche bastansa marcae, diritura łe podaria esar ciapae cofà do łéngue separae. Łe difarense inportanti łe rivarda soratut łe létare /v/ e /s/ che inte ła variansa oriental łe deventa aspirae (ła /v/ pol esar anca ełiminada del tut), par exenpio ła paroła osidental cavall a oriente ła deventa cahall o anca caàl, ła paroła sura ła deventa hura. N'antra difarensa xe ła pronunsia de łe ploxive ała fin de łe parołe come lett e fredd che a oriente łe vien pronunsiae leč e freǧ.
Łonbardo osidental[canbia | canbia el còdaxe]
Łe varianse diałetai del łonbardo osidental o insubre łe xe tradisionalmente: Miłanexe, Łomelin, Vigevanasco, Bustoco, Legnanexe , San Giorgexe (parlà intel comun de San Giorgio su Legnano), Briansol, Monzexe, Trezzexe, Laghée (parlà inteła parte setentional del Łago de Como), Lecchexe, Comasco, Valasinexe, Canzexe, Saronexe, Tisinexe (parlà intel Canton Tisin), Ossolan, Valtełinexe, Varesot, Verbanexe, Lodixan, Novarexe, Tortonexe.
Łonbardo oriental e alpin-oriental[canbia | canbia el còdaxe]
Łonbardo oriental: Bergamasco, Cremasco, Sorexinexe, Alto Mantovan, Bressan, Trentin Osidental. Łonbardo alpin-oriental: Bormin, Livignasco, Alto Camuno
Łonbardo Meridional[canbia | canbia el còdaxe]
I diałeti parlai inte ła bassa Łonbardia i ga alcune influense emiliane: Cremonexe, Basso Mantovan e Casalasco-Viadanexe.
Ixołe lenguisteghe łonbarde[canbia | canbia el còdaxe]
Ghe xe de łe ìzołe lenguisteghe lonbardofone: Inte ła Sicilia ghe xe dei diałeti del łonbardo che i risałe al Medioevo, i vien ciamai Diałeti Gal-Itałeghi de Sicilia, i ga influssi diałetai del sicilian.
Inte el Lasio xe parlà on diałeto łonbardo da ła Comunità Valtellinexe de Roma.
Riconossimenti Ofiçiai[canbia | canbia el còdaxe]
El Łonbardo el podaria esar retegnua łéngua rejonal minoritaria ai sensi de ła Carta Eoropea par łe łéngue rejonai e minoritarie che al' art. 1 el dixe che par łéngue rejonai o minoritarie se intende łe łéngue... che no łe xe diałeti de ła łéngua ofiçial del stado. Tutociò el Stado Itałian no el reconosse el łonbardo cofà łéngua rejonal. No ghe xe recognossimenti ofiçiai gnanca da ła Svisera, ndoe parò el vien studià dal Centro di dialettologia e etnografia de Belanzana.
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so lonbardo
el detien schemi gràfeghi so
| Controło de autorità | GND (DE) 4168136-8 |
|---|