Bataja de Stafarda

Bataja de Stafarda
de ła guera de ła Granda Ałeansa
Tipo	bataja
Data	18 de Agosto, 1690
Liogo	Stafarda, Piemonte
Stato	Itàłia
Rexultà	Vitoria fransexa
Schieraminti
Regno de Fransa	Ducato de Savoia; Regno de Spagna; Sacro Romano Inpero; Regno de Inghiltera
Comandanti
Efetivi
Pèrdite
6.700 omeni morti, ferìi o caturài

Ła bataja de Stafarda l'è uno dei avenjimenti pì sanguenozi de'l ràdego che Luigi XIV el ga scominsià contro Vittorio Amedeo II. El 1690 jera el terso ano de ła guera dei nove ani. El duca Vittorio Amedeo el disponeva de sołi 8.000 omeni in armi. El Re Sołe ga chiedesto che 2.000 fanti e tre rezimenti de dragoni de Vittorio Amedeo i fuse invidà inte'i Paezi Basi o alternativamente contro i Spanjołi de Miłan e che łe fortése de Verrua e Torin łe venjise ocupàe dai fransezi, altrimenti «el duca el sarà punìo in modo da recordarsene par tuta ła vita». Vittorio Amedeo ga ofrìo donca ła só ałeansa a ła Łiga de Augusta stante che ghe venjee asicurà l'abatimento de łe mura de Cazałe.

Vittorio Amedeo II gera drìo spetàr l'arivo de sincuemiłe inperiałi ma cuando ghe xe stà riferìo che l'amontar efetivo de łe trupe del Catinat jera de sołi 12.000 omeni, el ga pensà de poderle afrontar co łe pròpie forse e i diezemiłe spanjołi.

L'esperto zenarałe, prinsipe Eugenio de Savoia, come anca el marcheze de Louvigny, comandante de łe trupe spanjołe, i zera invese de parer roverso. Ma Vittorio Amedeo, seguindo el só zovaniłe entuziazmo, ga tacà suito.

El teren el jera pien de sortìve e malsan. Vittorio Amedeo ga vosùo schierar łe só trupe so do łinee, puzando l'ała dreta a un teren paltanozo e cheła sanca a'l fiume Po. El sentro de łe truppe l'era costituìo da'l fior fior de ła cavałarìa spanjoła e piemonteze. Infin ze stà ocupà łe vacarìe intorno a Stafarda, ma no l'è stà zudegà inportante inpatronirse anca de na vècia giga, pozision inportante par poder colpir el fianco franseze, mentre ze stà łasà, tra na vacarìa e l'altra, masa spasio vodo, che gavarìa permetesto al Catinat d'incunearse tra łe fiłe piemontezi.

El Catinat l'a ordenà ai só dragoni de travolzer łe trupe łogàe a defeza de łe vacarìe : i piemontezi i ze stà intimorìi da l'avansada nemìga e i ga dovesto ritirarse. Vittorio Amedeo el ga fadigà no poco par reciapar łe postasion orizearie, ma ormai el zenarałe de San Silvestre l'era riusìo a incunearse a'l sentro de'l canpo de bataja e ła sorte de'l scontro el apariva senjà. Mentre che gera drìo naser ciò, Catinat el ga ordenà a ła segonda łinea de avansar: l'inpato l'è stà tal che'l fronte sabaudo el ze andà in dèłego e Vittorio Amedeo el ga dovesto ordenar ła ritirada.

Ła ritirada de l'armada sabauda ła ze stà coerta da łe Vardie e dai Carabinieri de Savoia, mentre el groso ga ripiegà so Carignano e Moncalieri.

Piemontezi e Spanjołi ga avesto 2.800 morti, 1.200 prizonieri, 2.700 ferìi e i ga perdesto 11 canon so 12; el Catinat el ga avùo 2.000 morti. Profitando de'l suceso, el Catinat el ga ocupà Savigliano e Saluzzo e ga desfà Ceresole.