Bailo de Costantinopoli
On Bailo, scrito anca baylo (pl. Baili / bailos ) el gera on diplomàtego che supervizionava i negòsi de ła Repùblega de Venèsia a Costantinopołi, ła cavedal de l'Inpero Otoman. Tałe istitusión deventà permanente a partìr dal 1454[1].
Łe númaroze e costòze guère de Venesia co i Otomàni łe ghe gà fato capìr ai Venesiani come che fuse prefaribìłe far afidamento a ła diplomasia come resołusión de incrozàde pìtosto che so ofensìvi (o defensìvi) sforsi miłitari par mantenjir e defendar ła pròpia pozisión de dominio inte'l Mediteraneo orientałe. El laór de'l bailo el ciapava rento difarenti setóri in cuanto el gera sia cònsołe e sia inbasadór de Venesia. Dazesta l'inportansa de'l ròło, par ła nòmena A venjiva sernìa co atensión ła parsona incargàda in cuanto ła gaveva un ròło ciàve inte'l mantenjir un bon raporto intrà el Sultàn otomàn e el govèrno venesian. Par 'ste razon no A gera mìa sénpre posibìłe trovàr de łe parsone capase de covèrzar tałe ròło. Tra i vari conpiti dezvolzesti A conja mensonar che ła raprezentansa e protesión dei interesi połìtisi venesiani e anca ła pùra capasità diplomàtega par rezolver eventuałe diatribe tra otomàni e venesiani. Na vòlta che se gaveva stabiłìo el bailo de frecuente el creava dei veri contati de amistà co influenti połìteghi otomani[2].
Etimołozìa[canbia | canbia el còdaxe]
Ła paròła venesiana bailo ła deriva dal łatìn baiulus, che orizenalmente ła senjifegava " Portadór ". El tèrmene otomàn el gera bālyōs o bālyoz.
El bailato - l'Anbasàda Venesiana[canbia | canbia el còdaxe]
In tal parìodo che'l va da ła descazùa de Costantinopołi inte'l 1453 insìn al sciopar de ła Segónda Guèra Otomana Venesiana inte'l 1499, el bailàto el se ga istałà inte'l sentro de Gałata . Drioman el bailàto el ze stà trasferìo int' una de łe pariferìe de Gałata, in t'una inbasàda ciamàda Vigne de Pera inte'l cuartièr omònemo (Pera). Sta caza ła ze stà doparà interninalménte cofà rezidensa par l'istà come salvanèła da ła peste par può deventàr ła sede permanente drìo ła Guèra de Sìpro. In realtà ła mazor parte dei baili ła preferiva 'sto łogo respeto cuèło de Gałata parchè el gaveva manco restrisión inte łe trazlocasión fòra òrario consentìo e ła so pozision se revełava idełe par el contrabàndo de sciavi.[3]
Vigne di Pera el gera un gran conpleso de mure. L'inbasàda ła gaveva na area pùblega e n'altra privàda. L'area privàda ła ospitava el Bailo, i só dependenti el pròpio corpo de gianiséri e 'l personàl de segretarìa. L'area públega ła venjiva utiłizada par dar acèto dinjitari e nantre parsone de rimàrco. In tałe area A ghe gera anca na sàła par banchéti par ocazión spesiałi e feste.[3]
Funsión, doveri e responsabiłità[canbia | canbia el còdaxe]
Una de łe mazor responsabiłità del bailo ła gera ła rancura de informasión so l'Inpero otomàn. Sołitaménte i riseveva 'ste informasión traverso łe só grande rède de amìsi, ła só famègia e na rède de tiracalséte. 'Sta rède de spionagio ła consisteva in una rède de informadóri tra i mercanti e i só asosiài e parfìn parsone che łe łaorava drènto ła burocrasia otomàna. Ghe gera anca ómeni infiltrài in altre inbasàde forèste.[4]
Come descrito el bailo el gavea ła responsabiłità de promóver e protézer el comèrcio venesian, difàti drìo ła Batàja de Łepanto ghe ze stà ordenà da'l Doze de protézer l'integrità dei podéri mercantìłi dai inglézi, ołandézi e fiorentìni. Tutociò che'l bailo no'l se interesava tanto a łe custión comersiałi respeto a cuełe połìteghe ad onji nòmena de un novo sultàn el se segurava che venjise seguìi tutì i i acòrdi tolti co'l sultàn presedénte (st'altro el gera ato par protézer i sitadìni, i beni e ła propietà venesiana).[5]
Ła fegùra del bailo ła gera granfàto inportante inte i cazi de incosàe łegałe inte i tràfeghi intarnasionałi defàti el intervenjiva a vòlte sia come àlbitro o come avogadór de una de łe parte drìo łe rechièste.
El Bailo el gera anca el responsabiłe de tuto el comèrcio inte łe tère otomàne e el podeva sostituìr i cònsołi onji vòlta che'l vołeva.[6]
Intrò i oblighi A conja mensonar che al bailoel gera proibìo dezvòlzer efetivamente atividà comersiałe o far łaóri de raprezentansa par privài. In realtà i baili i òpara clandestinamente ło stéso inte'l comèrsio.[7]
Ła vita de un bailo[canbia | canbia el còdaxe]
Tuti i baili i jera sernìi dai ranghi de'l patrisià venesiàn; st'altra cua ła zera na cuałìgega fondamentałe e obligatoria, e ła majór parte de łòri i venjiva sernìi al łivèło pì alto de ła clase sosiałe ołigàrchega che ła dominava ła vita połìtega venesiana.[8]
Siti da vardàr[canbia | canbia el còdaxe]
- El bailo Archivià il 20 de majo 2022 in Internet Archive.
- Girolamo Lippomano
- baili veneziani moderni anbasadori-pasà-prexente
- Baili venesiani
- el bailo de costantinopołi
- Ła paròła Bailo
Note[canbia | canbia el còdaxe]
- ↑ Goffman 2007, 71.
- ↑ Dursteler 2001, pp. 16–18.
- ↑ 3,0 3,1 Dursteler 2006, pp. 25–27.
- ↑ Dursteler 2001, p. 3.
- ↑ Dursteler 2001, p. 4.
- ↑ Dursteler 2001, p. 5.
- ↑ Dursteler 2001, p. 6.
- ↑ Dursteler 2001, p. 9.
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Bailo de Costantinopoli
